Cathussach mac Ailella

Cathussach mac Ailella (zm. 749 r.) – król ludu Cruithni oraz Dál nAraidi jako Cathassach III mac Ailella na terenie irlandzkiego Ulaidu (Ulster) w latach 727-735, król Ulaidu od 735 r. do swej śmierci. Syn Aililla mac Dúngaile (zm. 690 r.), króla Dál nAraidi.

Cathussach mac Ailella

król Dál nAraidi
Okres	od 727 do 735
Poprzednik	Dub dá Inber mac Congalaig
Następca	Indrechtach mac Lethlobair
król Ulaidu
Okres	od 735 do 749
Poprzednik	Áed II Róin
Następca	Bressal III mac Áeda
Dane biograficzne
Data śmierci	749
Ojciec	Ailill mac Dúngaile
Dzieci	Cináed I Ciarrge

Cathussach należał do bocznej linii rodu osiedlonej w Mag nEinli lub Eilne („Równina Nieczysta”), równinie między rzekami Bann a Bush w hr. Antrim. Ta równina była zdobyta przez Dál nAraidi około połowy VII w. Według Księgi z Leinsteru objął tron Dál nAraidi po Dub dá Inberze mac Congalaig (Dubthach mac Congaile). Ten zmarł w 727 r. Po ośmiu latach panowania zdobył tron Ulaidu. Zapewne z tego powodu abdykował z tronu Dál nAraidi na rzecz kuzyna Indrechtacha mac Lethlobair w 735 r.

Źródła podają, że Cathussach został zabity w Ráith Beithech (Rathveagh, ob hr. Antrim) w 749 r. Poemat ulsterski Clann Olloman Uaisle Emna podał, że panował szesnaście lat. Prawdopodobnie zginął z rąk Dál Fiatach, odwiecznych rywali o tron Ulaidu. Opróźniony tron zagarnął Bressal III mac Áeda, syn Cathussacha. Księga z Leinsteru źle podała tych królów na swej liście (str. 193). Bressal, rządzący przez jeden rok, powinien być po Cathassachu, bowiem zmarł w 450 r. Cathussach pozostawił po sobie syna Cináeda Ciarrge’a mac Cathussaig (zm. 776 r.), przyszłego króla Dál nAraidi.

Bibliografia

• Book of Leinster, formerly Lebar na Núachongbála, Vol. I, ed. R. I. Best, O. Bergin and M. A. O'Brien, first edition, Dublin 1954, s. 193 i 195.
• Byrne F. J., Irish Kings and High-Kings Four Courts Press, Second edition (Repr.), Dublin 2004, s. 118, 287, ISBN 1-85182-552-5.
• Mac Niocaill G., Ireland before the Vikings, Gill and Macmillan, Dublin 1972, s. 137, 156.
• The Chronicle of Ireland, transl. with an introduction and notes T. M. Charles-Edwards, Vol. 1, Liverpool University Press 2006, s. 200, 207-208, 220, ISBN 978-0-85323-959-8.