Pieprzniczka szarawa (Cantharellula umbonata (J.F. Gmel.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[2].
Pieprzniczka szarawa | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
Pieprzniczka szarawa |
Nazwa systematyczna | |
Cantharellula umbonata (J.F. Gmel.) Singer Revue mycologique, Paris 1: 281 (1936) | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cantharellula, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1792 r. Johann Friedrich Gmelin nadając mu nazwę Merulius umbonatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1936 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Cantharellula[2].
Niektóre synonimy naukowe:
- Agaricus molliculus Britzelm. 1885
- Cantharellus umbonatus (J.F. Gmel.) Pers. 1794
- Clitocybe mollicula (Britzelm.) Sacc. 1887
- Clitocybe umbonata (J.F. Gmel.) Konrad 1931
- Hygrophoropsis umbonata (J.F. Gmel.) Kühner & Romagn. 1953
- Merulius umbonatus J.F. Gmel. 1792
- Merulius umbonatus J.F. Gmel. 1792 subsp. umbonatus[3].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten wcześniej opisywany był jako pieprznik pępiasty lub pieprznik pępkowaty[4].
Morfologia
Średnica 1,5–4,5 cm, za młodu łukowaty, później płaski, na koniec lejkowaty. Czasami na środku posiada brodawkowaty garbek. Powierzchnia w stanie suchym matowa z przylegającymi łuskami, w stanie wilgotnym czernieje[5]. Kolor szarobrązowy lub szary, do fiołkowego[6].
Szerokie i szeroko przyrośnięte, nieco zbiegające po trzonie. Kolor biały do kremowobiałego. Uszkodzone po chwili czernieją[5]. Są stłoczone i na końcach rozwidlone[6].
Wysokość 3–10 cm, grubość 2–6 mm, walcowaty, pełny i kruchy. Powierzchnia jasnoszarobrązowa pokryta podłużnymi białymi włókienkami, w górnej części ciemniejsza, przy podstawie pilśniowata[5].
Cienki, białawy, bez wyraźnego smaku i zapach. Uszkodzony zmienia kolor na jasnoczerwonawy[5].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki w tramie o średnicy 3,5–5,5 μm, splątane. Subhymenium dobrze rozwinięte, strzępki podobne jak w tramie, ale przeważnie zorientowane prostopadle do strzępek tramy. Podstawki wydłużone, zgrubiałe, gładkie, bezbarwne, często zawierające ciała oleiste. Mają 4 sterygmy i rozmiar 28–35 × 5–6,5 μm. Cienkościenne zarodniki mają rozmiar (7,8-) 8,5–10 (-11,1) × (2,5-) 3–3,5 (-4,2) μm i kształt od wąsko cylindrycznego do wrzecionowatego. Wyrostek wnęki słabo widoczny. Są nieco nierównoboczne. Strzępki w trzonie są równoległe, gładkie, hialinowe i mają szerokość 5–12,5 μm[7].
Występowanie i siedlisko
W Europie i Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony[6]. Podano także występowanie tego gatunku w Japonii[8]. W Niemczech i Holandii znajduje się na listach gatunków zagrożonych. W Polsce jest nieczęsty, ale nie jest zagrożony. W piśmiennictwie naukowym opisano liczne jego stanowiska na obszarze całego kraju[4].
Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, na kwaśnej ziemi, wśród mchów, szczególnie pod świerkami. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[5].
Znaczenie
Saprotrof[4]. W niektórych opracowaniach uważany za grzyb niejadalny[5][6], w innych za jadalny[4].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.