Bronisław Trzaskowski

Bronisław Trzaskowski (ur. 21 września 1824 w Dobrkowie, zm. 19 października 1906 w Krakowie) – polski pedagog, językoznawca, badacz języka polskiego.

Bronisław Trzaskowski

Grobowiec Trzaskowskich

Bronisław Trzaskowski

Data i miejsce urodzenia	21 września 1824 Dobrków
Data i miejsce śmierci	19 października 1906 Kraków
Miejsce spoczynku	cmentarz Rakowicki w Krakowie
Narodowość	polska
Małżeństwo	Maria
Dzieci	Ludzimił, Stanisław, Wanda, Jadwiga, Maria
Krewni i powinowaci	Ludwik Petri (teść), Rafał (prawnuk)

Życiorys

Urodził się 21 września 1824 w Dobrkowie. Od 1836 do 1841 kształcił się w gimnazjum jezuickim w Nowym Sączu, od 1842 do 1843 w kolegium jezuickim w Tarnopolu. W latach 1842–1848 studiował filozofię we Lwowie, po czym wstąpił do zakonu jezuitów. Niedługo później opuścił zakon i został nauczycielem, uzyskując uprawnienia w 1851. Od 1849 pracował w Gimnazjum w Tarnowie, od 1856 w Gimnazjum św. Anny w Krakowie^[1], od 1858 Gimnazjum Komunalnego w Drohobyczu, od listopada 1861 w Gimnazjum w Rzeszowie, od 1868 w Gimnazjum Akademickim we Lwowie. Od 1871 do 1891 był dyrektorem I C. K. Wyższego Gimnazjum w Tarnowie^[2][3][4][5]. Po odejściu ze stanowiska w Tarnowie osiadł w Krakowie. Tam został współzałożycielem (obok Napoleona Cybulskiego i Odona Bujwida) oraz dyrektorem prywatnego I Gimnazjum Żeńskiego w Krakowie przy ulicy Wolskiej.

Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Galicji w 1868, został redaktorem organu prasowego „Szkoła” (1869–1871). W 1884 wybrany na pierwszego prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Tarnowie^[6]. W latach 70., 80., 90. XIX w. był członkiem rady powiatowej w Tarnowie^[7][8]. Był prezesem Tarnowskiego Koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.

Otrzymał tytuł honorowego obywatela Tarnowa. Zmarł 19 października 1906 w Krakowie^[9]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[10].

12 czerwca 1909 w westybulu gmachu gimnazjum tarnowskiego odsłonięto tablicę upamiętniającą Bronisława Trzaskowskiego^[11].

Życie prywatne

Bronisław Trzaskowski był wnukiem pochodzącego z ziemi kaliskiej Melchiora, synem Rafała (oficer 3 pułku ułanów, osiadły w Galicji, dzierżawca Dobrkowa) i Balbiny z domu Piaseckiej. Jego brat Antoni zginął w powstaniu styczniowym 1863.

16 września 1851 ożenił się Marią Petri, córką Ludwika Petriego (późniejszego dyrektora gimnazjum tarnowskiego)^[12][13]. Ich dzieci to: Ludzimił (c.k. urzędnik samorządowy), Stanisław (ur. 1867^[14], c.k. urzędnik sądowy), Wanda (po mężu Janiszewska), Jadwiga (po mężu Gostwicka), Maria wzgl. Bronisława^[15] (żona dr. Tadeusza Józefczyka, lekarza pułkowego 17 pułku piechoty Obrony Krajowej w Nowym Sączu^[16])^[17][18][19]. Jego wnukiem był Andrzej Trzaskowski^[20], a prawnukiem jest Rafał Trzaskowski^[19].

Publikacje

• Gramatyka języka polskiego na podstawie fizyjologicznej, porównawczej i historycznej. Cz. 1, Głoskownia (1861)
• Pisownia polska (1862)
• Głoskownia języka polskiego (1862)
• Stanowisko filologji słowiańskiej w dziedzinie badań językowych (1864)
• Nauka o pierwiastkach i źródłosłowach języka polskiego ze stanowiska porównawczej gramatyki (1865)
• Rys dziejów gimnazyum Tarnowskiego (1878)
• W sprawie pisowni polskiej (1881)
• Organisations-Entwurf der österreichischen Einheitsmittelschulen. Auf Grundlage und unter Text-benützung des Entwurfs der Organisation der Gymnasien vom Jahre 1849 (1893, współautorzy: Karol Kunz, Jan Pawlica)
• Szkice pedagogiczne (1895)
• 170 pytań pedagogicznych w sprawie szkoły polskiej (1907)