Bitwa pod Møn

Bitwa pod Møn – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniach 31 maja – 1 czerwca 1677 roku, podczas wojny skańskiej. Zdecydowane zwycięstwo floty duńskiej adm. Juela nad eskadrą szwedzką adm. Sjöblada.

Bitwa pod Møn

Wojna duńsko-szwedzka (1675–1679)
Niels Juel
Czas	1677
Miejsce	rejon wyspy Møn
Terytorium	Morze Bałtyckie
Wynik	Zwycięstwo floty duńskiej
Strony konfliktu
Szwecja Dania
Dowódcy
Erik Carlsson Sjöblad Niels Juel
Siły
3 okręty liniowe, 6 uzbrojonych statków, mniejsze jednostki 9 okrętów liniowych, mniejsze jednostki
Straty
1 okręt zatopiony, 6 zdobytych bez strat w okrętach
Położenie na mapie Morza Bałtyckiego miejsce bitwy
54°26′15,58″N 11°11′42,94″E

Przed bitwą

Szwedzi, chcąc rozstrzygnąć kampanię morską przed przybyciem floty holenderskiej, sojusznika Duńczyków, rozpoczęli działania, wysyłając w maju z Göteborgu eskadrę adm. Erika Sjöblada (trzy okręty liniowe i 6 uzbrojonych statków), który miał dokonać ataków dywersyjnych na wybrzeżach duńskich w Kattegacie^[1], a następnie przeprowadzić swoje okręty do Sztokholmu^[2].

20 maja Sjöblad przybył do wybrzeży duńskich i posuwał się wolno wzdłuż nich, zatrzymywany przez częste cisze. 30 maja, niedaleko Warnemünde dogoniła go eskadra Nielsa Juela; Juel od kilku dni płynął z Kopenhagi na spotkanie Szwedów, ale i jego spowalniał brak wiatru^[2].

Duńczycy mieli przewagę pod każdym względem: 8 okrętów (wobec dwóch szwedzkich) niosło ponad 50 dział, łączna liczba armat floty duńskiej wynosiła 671 wobec 404 szwedzkich, przy czym Szwedzi dysponowali najwyżej dwunastofuntówkami, a okręty duńskie miały także działa 18- i 24-funtowe^[2].

Bitwa

31 maja powiał lekki wiatr i Sjöblad rozpoczął odwrót na północny wschód, ścigany przez Duńczyków. Bryza szybko ucichła i obie strony rozpoczęły holowanie okrętów łodziami okrętowymi. Ok. 7 wieczór najszybsze jednostki duńskie otworzyły ogień do pozostających w tyle okrętów szwedzkich; ok. północy pierwszy okręt, „Wrangels Pallats”, poddał się duńskiemu „Enighed”. Walka rozgorzała ponownie ok. 2.30 nad ranem, 1 czerwca. Korzystając z wiatru, Duńczycy doganiali uchodzące jednostki szwedzkie i kolejno je zdobywali. Największy liniowiec szwedzki, „Kalmarkastell” (72 działa), został przed poddaniem tak uszkodzony przez obrońców, że musiał wyrzucić się na brzeg. Ostatecznie Szwedzi stracili 7 okrętów, w tym flagowego „Amaranta”, a pozostałe uległy rozproszeniu. Duńskie straty były minimalne, ale Juel nie był zadowolony z mało agresywnej postawy kilku swoich dowódców i postawił ich przed sądem wojennym, który ukarał ich grzywnami^[2].

Skład flot w bitwie pod Møn

Eskadra szwedzka^[2]

• „Amarant”, 46 dział (adm. Sjöblad)
• „Andromeda”, 52 działa
• „Wrangels Pallats”, 44 działa
• „Kalmarkastell”, 72 działa
• „Gustavus”, 48 dział
• „Rosa”, 46 dział
• „Hafsfru”, 46 dział
• „Engel Gabriel”, 32 działa
• „Grip”, 8 dział
• 1 brander, 11 mniejszych jednostek

Eskadra duńska^[2]

• „Christianus V”, 86 dział (adm. Juel)
• „Churprinds”, 74 działa
• „Gyldenlove”, 56 dział
• „Enighed”, 62 działa
• „Christianus IV”, 54 działa
• „Christiania”, 54 działa
• „Nelleblad”, 52 działa
• „Lindorm”, 50 dział
• „Neptunus”, 42 działa
• „Christiansand”, 40 dział
• „Hummer”, 37 dział
• „Havmand”, 34 działa
• „Havfru”, 30 dział
• 2 brandery, galera, galeota, 15 mniejszych jednostek

Przypisy

1. Paweł Piotr Wieczorkiewicz: Historia wojen morskich, t.1. Londyn: Wydawnictwo Puls, 1995, s. 179-180. ISBN 1-85917-030-7.
2. Roger Charles Anderson: Naval Battles in the Baltic 1553-1850. Londyn: C. Gilbert-Wood, 1910, s. 116-117.