Błękitny anioł

Błękitny anioł (Der blaue Engel) – niemiecki film z 1930 roku w reżyserii Josefa von Sternberga.

Błękitny anioł

Der blaue Engel

Gatunek	dramat
Data premiery	1 kwietnia 1930
Kraj produkcji	Rzesza Niemiecka
Język	niemiecki/angielski
Czas trwania	124 min
Reżyseria	Josef von Sternberg
Scenariusz	Heinrich Mann
Główne role	Marlene Dietrich Emil Jannings Kurt Gerron Hans Albers
Muzyka	Friedrich Hollaender
Montaż	Walter Klee, Sam Winston
Dystrybucja	UFA/Paramount

O filmie

Błękitny anioł (znany też jako Niebieski motyl) został nakręcony na przełomie 1929 i 1930 roku. Był pierwszym z sześciu wspólnych filmów Marleny Dietrich i von Sternberga. Aktorkę obsadzono w nim, gdy reżyser obejrzał jej rolę w sztuce Zwei Krawatten^[1]. W produkcji powstały dwie wersje filmu: niemiecka i angielska. Obraz uznaje się za pierwszy duży film dźwiękowy wyprodukowany w Niemczech. Była to również pierwsza znacząca rola Marleny Dietrich.

Początkowo spodziewano się, że gwiazdą filmu będzie Emil Jannings (wówczas aktor z wieloma cenionymi rolami), jednakże całkowicie przyćmiła go kreacja Dietrich^[2]. Ujawniało się to już w trakcie produkcji filmu, co miało znacznie frustrować zasłużonego artystę. Podczas kręcenia sceny, w której bohater dusi Lolę, aktor podobno istotnie posunął się do przesadnej przemocy^[3]. Niemiecka premiera filmu odbyła się 1 kwietnia 1930, natomiast w USA film zadebiutował 5 grudnia tego samego roku^[4]. Błękitny anioł okazał się wielkim sukcesem i został ogłoszony sensacją.

Film uznawany jest za jeden z najważniejszych i najbardziej kultowych w dziejach kina. Trzy wykonywane w nim piosenki napisane przez Friedricha Hollaendera, a wykonane przez Marlenę Dietrich, stały się szlagierami – zwłaszcza „Ich bin von Kopf bis Fuß auf Liebe eingestellt” (pol. „Ja tylko kochać chcę, i więcej nic...”), sztandarowy przebój artystki. Wizerunek i poza Dietrich wykonującej ten utwór w filmie zyskały miano ikonicznego^[5]. Dzięki tej roli aktorka wkrótce stała się w Niemczech jedną z najpopularniejszych gwiazd ekranu. Jeszcze w dniu niemieckiej premiery Błękitnego anioła Dietrich udała się jednak do Stanów Zjednoczonych, by rozpocząć tam nowy etap swej kariery.

Fabuła

Scenariusz filmu oparto na motywach powieści Profesor Unrat Henryka Manna z 1905 r. Przedstawia on tragiczną historię nauczyciela gimnazjum (Emil Jannings), który doprowadza się do upadku w wyniku fascynacji tanią piosenkarką kabaretową o pseudonimie Lola Lola (Marlena Dietrich).

Profesor Rath surowo traktuje swych uczniów pozostających pod urokiem frywolnej Loli, występującej w miejscowym kabarecie „Błękitny Anioł”. Pewnego wieczoru udaje się tam w zamiarze zaskoczenia ich dla przykładnego ukarania. Przypadek jednak sprawia, że poznaje Lolę osobiście i natychmiast również ulega jej urokowi, a następnie, odsuwając innych adoratorów, nawiązuje z nią romans. Stając się przedmiotem drwin własnych uczniów i obiektem krytyki miejscowych obywateli, zrywa z dotychczasowym przykładnym życiem i rezygnuje nawet z posady szanowanego nauczyciela. Wkrótce poślubia frywolną piosenkarkę i na dobre przystaje do wędrownej trupy sztukmistrza Kieperta. Kiedy kończą się jego oszczędności, zmuszony jest w niej pracować jako żałosny klaun, budzący politowanie i kpiny.

Po kilku latach, kiedy niedobrany związek traci wszelką atrakcyjność, a w Loli narasta lekceważenie i niechęć do męża, przypadkowo pojawia się przy niej przystojny Hans Mazeppa. Dla piosenkarki, znudzonej śmiesznym i podstarzałym mężem, jest to obiecująca znajomość. Nawiązuje kolejny romans, lecz gdy Rath podczas występów zaskakuje ją w objęciach siłacza, wpada w szał i próbuje ją zabić, wywołując w teatrzyku skandal. Ostatecznie powstrzymany przez innych, zostaje poniżająco spętany w kaftan bezpieczeństwa.

Wkrótce uwolniony, udaje się do swej dawnej szkoły i w klasie, w której kiedyś pracował, wczepiony w katedrę, umiera tam w poniżeniu i samotności.

Obsada

• Emil Jannings – gimnazjalny profesor Immanuel Rath
• Marlene Dietrich – Lola Lola
• Kurt Gerron – dyrektor trupy i sztukmistrz Kiepert
• Rosa Valetti – Guste, jego żona
• Hans Albers – Hans Mazeppa, siłacz
• Reinhold Bernt – klaun
• Eduard von Winterstein – dyrektor gimnazjum
• Hans Roth – woźny
• Rolf Müller – uczeń Angst
• Roland Varno – uczeń Lohmann
• Carl Balhaus – uczeń Ertzum
• Robert Klein-Lörk – uczeń Goldstaub
• Charles Puffy – właściciel kabaretu
• Wilhelm Diegelmann – kapitan Korath
• Gerhard Bienert – wachmistrz policji
• Ilse Fürstenberg – gospodyni Ratha

Oceny

Źródło	Ocena
AllMovie	[6]
Eye for Film	[7]
VideoVista	[8]
Wirtualna Polska	[9]
Stopklatka.pl	pozytywna[10]
Kinoskop.pl	pozytywna[5]
Kamera.co.uk	pozytywna[11]

Zobacz też

• „Falling in Love Again (Can't Help It)” – szerzej o ang. wersji utworu wykonywanego w filmie przez Marlenę Dietrich