Błędne ogniki

Błędne ogniki – zjawisko dostrzegalne nocami nad bagnami, mokradłami i torfowiskami, mające postać niewielkich światełek unoszących się ponad powierzchnią. Od wieków wiązane w wielu kulturach świata ze sferą zjawisk nadprzyrodzonych i światem duchów (łac. ignis fatuus, ang. will-o'-the-wisp etc.).

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „błędny ognik”. Zobacz też: Błędny ognik (ujednoznacznienie).

Błędny ognik na obrazie Arnolda Böcklina (1882)

W rzeczywistości zjawisko błędnych ogników związane jest z samozapłonem gazów (głównie metanu) zawierających samozapalny fosforowodór^[1][2], wydobywających się z gnijących szczątków roślin i zwierząt, lub też ze zjawiskiem bioluminescencji występującym u owadów z rodziny świetlikowatych.

W kulturze

U Słowian w zależności od regionu określane były mianem ogników, świetlików bagiennych, świczków itp. Uważano je za pokutujące po śmierci dusze ludzi niegodziwych, zwłaszcza oszukańczych geometrów i niesprawiedliwych właścicieli ziemskich. Zazwyczaj uważano je za nieprzychylne ludziom, mogące wywieść wędrowców na manowce. Niekiedy błędne ognie wiązano także z ukrytymi w ziemi skarbami – w tym wypadku miałyby być światłami z latarni krasnoludków.

Zobacz też

• ognie świętego Elma

Przypisy

1. EkkehardE. Fluck EkkehardE., The chemistry of phosphine, [w:] Inorganic Chemistry, t. 35/1, Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag, 1973, s. 1–64, DOI: 10.1007/bfb0051358, ISBN 978-3-540-06080-2 (ang.).
2. MarekM. Ples MarekM., Błędne ognie - barwne płomienie, „Chemia w Szkole”, 1/2021, Warszawa: Agen­cja AS Józef Szew­czyk, str. 42-44.

Bibliografia

• Barbara Ogrodowska, Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce, Wydawnictwo Verbinum, Warszawa 2001.
• Barbara i Adam Podgórscy, Wielka księga demonów polskich, Wydawnictwo KOS, Katowice 2005.

Kontrola autorytatywna (żywiołaki):

• LCCN: sh85146779
• GND: 4463821-8, 4742005-4
• NKC: ph384541
• J9U: 987007558404905171

Encyklopedie internetowe:

• DSDE: lygtemand