Autostrady we Włoszech

Autostrady we Włoszech (wł. Autostrade in Italia) – sieć autostrad we Włoszech, licząca w sumie ok. 7170 km (według stanu na 1 stycznia 2021 roku). Prawie wszystkie trasy są płatne – darmowe przejazdy możliwe są tylko w regionie południowym, który jest znacznie biedniejszy od północy i centrum kraju. Obsługą tras zajmuje się kilku koncesjonariuszy. Największą spółką odpowiedzialną za ok. 3408 km jest spółka Autostrade per l’Italia. Innymi operatorami są firmy ATP (na północnym zachodzie), Autovie Venete (na północnym wschodzie) czy spółka SALT w centralnej części Półwyspu Apenińskiego. Na autostradach obowiązuje ograniczenie prędkości do 130 km/h, a na niektórych odcinkach zarządca może wprowadzić ograniczenie do 150 km/h (jeżeli są dostępne 3 pasy w każdym z kierunków jazdy)^{[potrzebny przypis]}. Najważniejsze trasy to biegnące z południa na północ autostrady A1 i A14 oraz przecinająca całe północne Włochy trasa A4. Najdłuższą z autostrad jest arteria A1 – liczy ok. 760 kilometrów.

Autostrady we Włoszech

Autostrade in Italia

Włoski znak drogowy oznaczający autostradę
Państwo	Włochy
Długość: • autostrad	7169[1] km
Mapa
Sieć autostrad we Włoszech

Historia

Włochy były pierwszym krajem na świecie, który rozpoczął budowę sieci autostrad. Właśnie tutaj 21 września 1921 otwarto pierwszy w historii odcinek autostrady. Arteria powstała dzięki robotom publicznym i połączyła Mediolan z Varese. Organizując właśnie roboty publiczne rządzący ówcześnie we Włoszech Benito Mussolini przyczynił się do znaczącej rozbudowy tras szybkiego ruchu. W latach 30. XX wieku ideą budowy autostrad we Włoszech zainteresował się rząd amerykański, który zdecydował się na podobne rozwiązania w swoim kraju. Obecnie sieć jest ciągle rozbudowywana i modernizowana.

Przegląd sieci

Sieć włoskich autostrad jest podzielona na następujące kategorie:

• autostrady (autostrade) – biegnące między głównymi miastami kraju
• obwodnice (tangenziali) – ciągi drogowe umożliwiające ominięcie większych aglomeracji miejskich
• odgałęzienia (diramazioni) – krótkie odcinki dróg odchodzących od głównych autostrad; często tworzą połączenia między dwoma autostradami
• łączniki (raccordi autostradali) – dłuższe połączenia autostradowe
• tunele (trafori) – ważne tunele drogowe, posiadające odrębne numery

Wykaz autostrad

Autostrada Słońca pod Bolonią

Autostrada Słońca w Toskanii

Autostrada Zielonomorska A6

Autostrada Kwiatów A10 w rejonie Loano

Autostrada Przełęczy Cisa A15

Autostrada Brennerska na północ od Werony

Autostrada Parków A25

Autostrada A29

Znak	Nazewnictwo		Przebieg	Długość (km)	Stan	Uwagi
	oficjalne	potoczne
	Autostrada A1	Autostrada Słońca	A51 – Mediolan – Bolonia – Florencja – Rzym – Neapol – A3	0 759,6	istnieje	rok otwarcia: 1958[2] płatna w systemie zamkniętym – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[2]
	Autostrada A2	Autostrada Śródziemnomorska	A30/RA2 – Fisciano – Salerno – Villa San Giovanni – A2	0 454,0	istnieje	rok otwarcia: 1966[3] / 2017[4] bezpłatna
			A30/RA2 – Fisciano – Avellino – A16	00 25,0	planowana przebudowa
	Autostrada A3		A1 – Neapol – Salerno – A2	00 57,0	istnieje	rok otwarcia: 1929[5] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade Meridionali[5]
	Autostrada A4	La Serenissima	Turyn – Mediolan – Wenecja – RA13	0 525,0	istnieje	rok otwarcia: 1927[6] droga częściowo płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[6]
	Autostrada A5	Autostrada Doliny Aosty	A55 – Turyn – Aosta – Courmayeur – T1 ()	0 145,3	istnieje	rok otwarcia: 1961[7] droga płatna[7]
	Autostrada A6	La Verdemare	A55 – Turyn – Savona – A10	0 130,9	istnieje	rok otwarcia: 1960[8] droga płatna – koncesjonariusz Autostrada dei Fiori[8]
	Autostrada A7	Autostrada Kwiatów	A50 – Mediolan – Genua – A10	0 134,0	istnieje	rok otwarcia: 1935[9] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[9]
	Autostrada A8	Autostrada Jezior	A4/A50 – Mediolan – Varese	00 42,6	istnieje	rok otwarcia: 1924[10] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia
	Autostrada A9		A8 – Lainate – Como – (A2 )	00 42,3	istnieje	rok otwarcia: 1925[11] droga płatna w systemie otwartym[11]
	Autostrada A10	Autostrada Kwiatów	A7 – Genua – Ventimiglia – (A8 )	0 158,7	istnieje	rok otwarcia: 1956[12] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[12]
	Autostrada A11	Florencja – Morze	A1 – Florencja – Piza – A12	00 81,2	istnieje	rok otwarcia: 1970[potrzebny przypis] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[13]
	Autostrada A12	Autostrada Lazurowa	A7 – Genua – Livorno – San Pietro in Palazzi – SS1	0 206,0	istnieje	rok otwarcia: 1967[14] droga płatna[14]
			Tarquinia – Cecina	0 188,0	planowana
			SS1 – Civitavecchia – Tarquinia – A91	00 82,0	istnieje
	Autostrada A13	Autostrada Euganejska	A1/A14 – Bolonia – Padwa – A4	0 116,7	istnieje	rok otwarcia: 1970[15] droga płatna w systemie zamkniętym – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[15]
	Autostrada A14	Autostrada Adriatycka	A1 – Bolonia – Ancona – Pescara – Bari – Massafra – SS7	0 743,4	istnieje	rok otwarcia: 1969[16] droga płatna w systemie zamkniętym – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[16]
	Autostrada A15	Autostrada przełęczy Cisa	A1 – Parma – La Spezia	00 82,0	istnieje	rok otwarcia: 1975[17] droga płatna – koncesjonariusz Società Autostrada Ligure Toscana (SALT)
			Parma – A22	?	w budowie
	Autostrada A16	Autostrada Dwóch Mórz	A1 – Neapol – Canosa di Puglia – A14	0 172,0	istnieje	rok otwarcia: 1969[18] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[18]
	Autostrada A17		A1 – Neapol – Bari – SS16	000 0,0	oznaczenie zniesione[18]	włączona do przebiegów A14 i A16
	Autostrada A18		A20 – Messina – Katania – A18dir/RA15	00 75,6	istnieje	rok otwarcia: 1971[19] droga płatna – koncesjonariusz Consorzio Autostrade Siciliane[19]
			SS114 – Syrakus – Rosolini	00 41,9	istnieje
			Rosolini – Ragusa – Gela	00 91,0	w budowie
	Autostrada A19		A19dir – Palermo – Katania – A18/RA15	0 199,0	istnieje	rok otwarcia: 1970[20] bezpłatna[20]
	Autostrada A20		A18 – Messina – Cefalù – A19	0 181,0	istnieje	rok otwarcia: 1972[21] droga płatna – koncesjonariusz Consorzio Autostrade Siciliane[21]
	Autostrada A21	Autostrada Win	A55 – Turyn – Piacenza – Brescia – A4	0 238,0	istnieje	rok otwarcia: 1971[22] droga płatna[22]
	Autostrada A22	Autostrada Brennerska	A1 – Modena – Werona – Bolzano – Brenner – (A13 )	0 313,0	istnieje	rok otwarcia: 1968[23] droga płatna[23]
	Autostrada A23	Autostrada Alpy – Adriatyk	A4 – Palmanova – Udine – Tarvisio – (A2 )	0 120,0	istnieje	rok otwarcia: 1966[24] droga płatna[24]
	Autostrada A24	Autostrada Parków	Rzym – L’Aquila – Teramo – SS80racc	0 166,5	istnieje	rok otwarcia: 1969[25] droga płatna – koncesjonariusz Strada dei Parchi[25]
	Autostrada A25	Autostrada Parków	A24 – Torano – Pescara – A14	0 114,0	istnieje	rok otwarcia: 1969[26] droga płatna – koncesjonariusz Strada dei Parchi[25]
	Autostrada A26	Autostrada Tunelowa	A10 – Genua – Alessandria – Gravellona Toce – SS33	0 197,0	istnieje	rok otwarcia: 1976[27] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[27]
	Autostrada A27	Autostrada di Alemagna	A57 – Wenecja – Treviso – Belluno – SS51	00 84,0	istnieje	rok otwarcia: 1972[28] droga płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[28]
	Autostrada A28		A4 – Portogruaro – Pordenone – Conegliano – A27	00 44,0	istnieje	rok otwarcia: 1974[29] droga płatna – koncesjonariusz Autovie Venete[29]
	Autostrada A29		A29racc bis – Mazara del Vallo – SS15	0 115,7	istnieje	rok otwarcia: 1976[30] bezpłatna[30]
	Autostrada A30		A1 – Caserta – Fisciano – A2/RA2	00 55,0	istnieje	rok otwarcia: 1976[31] częściowo płatna – koncesjonariusz Autostrade per l'Italia[31]
	Autostrada A31	Autostrada Doliny Astico[32]	Piovene Rocchette – Vicenza – Badia Polesine – SS434	00 40,0	istnieje	rok otwarcia: 1976[32] droga płatna – koncesjonariusz Società Autostrada Brescia-Verona-Vicenza-Padova[32]
	Autostrada A32	Autostrada „Frejus”	A55 – Turyn – Bardonecchia – Tunel Fréjus (T4) ()	00 72,4	istnieje	rok otwarcia: 1987[33] droga płatna – koncesjonariusz Società Italiana per il Traforo Autostradale del Frejus (SITAF)[33]
	Autostrada A33		Cuneo – A6 – Asti – A21	00 93,0	istnieje	rok otwarcia: 2005[34] droga płatna – koncesjonariusz Autostrada dei Fiori[34] częściowo wspólny odcinek z A6
	Autostrada A34	Raccordo Villesse - Gorizia	A4 – Villesse – Gorycja –	00 17,0	istnieje	rok otwarcia: 2013[potrzebny przypis]
	Autostrada A35	Autostrada BreBeMi	A4 – Brescia – A58	00 62,1	istnieje	rok otwarcia: 2014[35] droga płatna – koncesjonariusz Brebemi Spa[35]
	Autostrada A36	Autostrada Pedemontana Lombarda	A4 – Monza – A9 – A8	00 87,0	istnieje	rok otwarcia: 2015[36] bezpłatna od 1 listopada 2015 r., planowany elektroniczny system poboru opłat[35]
	Autostrada A91		Rzym – Fiumicino	00 18,5	istnieje	rok otwarcia: 1959[37] bezpłatna[37]
	Autostrada Catania–Siracusa	Autostrada Catania – Siracusa	RA15 – Catania – Augusta – SS114	00 25,2	istnieje	rok otwarcia: 2009[38] bezpłatna[38] jedyna włoska autostrada oficjalnie bez numeracji[38]
	Autostrada Sistiana–Rabuiese		RA13 – Triest – SS202 – H5	00 10,1	istnieje
	Pedemontana Veneta	Superstrada Pedemontana Veneta	A4 – Montecchio Maggiore – Spresiano – A27	00 94,75	istnieje

Autostrady w budowie i planowane

Nazwa	Przebieg	Stan
Telesina	Caianello – Benevento	planowana
Cispadana	Reggiolo – Ferrara	planowana
Autostrada della Val Trompia	Brescia – Lumezzane	planowana
CrM	Cremona – Mantua	planowana
Autostrada Nuova Romea	Wenecja – Rawenna	planowana
Autostrada Nogara – Mare	Nogara – Chioggia	planowana
Pedemontana Veneta	Montecchio Maggiore – Spresiano	w budowie
Autostrada Rzymm – Latina	Rzym – Latina	planowana

Obwodnice autostradowe

A57

Wielka Obwodnica Rzymu A90 – mapa

Obwodnice autostradowe (wł. Tangenziale) posiadają własną numerację w sieci włoskich autostrad. Numery te są usystematyzowane, nie będąc przypisanymi do poszczególnych obszarów geograficznych państwa. Najważniejsze i najbardziej obciążone ruchem znajdują się dookoła Mediolanu (trasy A50, A51 i A52) oraz wokół stolicy Włoch, Rzymu (A90, znana również jako Grande Raccordo Anulare (GRA)). Długość obwodnic jest różna, w zależności od tego wokół którego miasta biegną. Przykładowo, Turyn, leżący w północno-zachodnich Włoszech nie posiada „prawdziwej” obwodnicy tylko kilka łączników autostradowych, które są oficjalnie uznawane za jedną arterię A55.

Niektóre z obwodnic są drogami płatnymi.

Znak	Nazewnictwo		Przebieg	Długość (km)	Stan	Uwagi
	oficjalne	potoczne
	Autostrada A50	Tangenziale Ovest di Milano	zachodnia obwodnica Mediolanu	0 31,5	istnieje	rok otwarcia: 1968[39] bezpłatna
	Autostrada A51	Tangenziale Est di Milano	wschodnia obwodnica Mediolanu	0 30,1	istnieje	rok otwarcia: 1973[40] bezpłatna
	Autostrada A52	Tangenziale Nord di Milano	północna obwodnica Mediolanu	0 12,9	istnieje	rok otwarcia: 1994[41] droga płatna
	Autostrada A53[a]	Raccordo Autostradale di Pavia	A7 – Bereguardo – Pawia – A54	00 9,1	istnieje	rok otwarcia: 1960[42] bezpłatna
	Autostrada A54	Tangenziale Ovest di Pavia	zachodnia obwodnica Pawii	00 8,4	istnieje	rok otwarcia: 1994[43] bezpłatna
	Autostrada A55	Tangenziale Nord di Torino	północna obwodnica Turynu	0 20,2	istnieje
		Tangenziale Sud di Torino	południowa obwodnica Turynu	0 25,9	istnieje
		Raccordo della Falchera	łącznik Falchera	00 3,1	istnieje
		Diramazione per Moncalieri	odgałęzienie Moncalieri	00 6,2	istnieje
		Asse di penetrazione urbana di corso Regina Margherita	oś miejska Regina Margherita	00 0,8	istnieje
		Autostrada del Pinerolese	Płd. Obwodnica Turynu – Turyn – Pinerolo	0 23,4	istnieje
		Asse di penetrazione urbana di corso Orbassano	oś miejska Orbassano	00 1,3	istnieje
	Autostrada A56	Tangenziale di Napoli	obwodnica Neapolu	0 20,2	istnieje	rok otwarcia: 1972[44] droga płatna
	Autostrada A57	Tangenziale di Mestre	obwodnica Mestre	0 26,0	istnieje	rok otwarcia: 1933 / 1972[45] częściowo płatna[45]
	Autostrada A58	Tangenziale esterna di Milano	wschodnia zewnętrzna obwodnica Mediolanu	0 32,0	istnieje	rok otwarcia: 2014[46]
	Autostrada A59	Tangenziale di Como	obwodnica Como	00 2,4	istnieje	rok otwarcia: 2015[47]
				00 6,6	planowane
	Autostrada A60	Tangenziale di Varese	obwodnica Varese	00 4,5	istnieje	rok otwarcia: 2015[48]
				00 6,0	planowane
	Autostrada A90	Grande Raccordo Anulare (di Roma)	wielki pierścień autostradowy wokół Rzymu	0 68,2	istnieje	rok otwarcia: 1951[49] bezpłatna
	Raccordo autostradale 1	Tangenziale di Bologna	obwodnica Bolonii	0 19,6	istnieje	rok otwarcia: 1967[potrzebny przypis]
	Raccordo autostradale 4	Tangenziale di Reggio Calabria	obwodnica Reggio Calabria	00 5,5	istnieje
	Raccordo autostradale 15	Tangenziale di Catania	obwodnica Katanii	0 23,3	istnieje

Odgałęzienia autostradowe

We Włoszech istnieją także odgałęzienia (wł. Diramazioni autostradali), pełniące funkcje łączników pomiędzy głównymi trasami komunikacyjnych. Tworzą także połączenia autostrad z niektórymi miastami i ważnymi obiektami, np. portami lotniczymi.

Znak	Nazewnictwo		Przebieg	Długość (km)	Stan	Uwagi
	oficjalne	potoczne
	Autostrada A1dir Nord	Diramazione Roma Nord	A1 – Fiano Romano – Rzym – GRA	0 23,0	istnieje
	Autostrada A1dir Sud	Diramazione Roma Sud	A1 – San Cesareo – Rzym – GRA	0 20,0	istnieje
	Autostrada A1var(inne języki)	Variante di Valico	A1 – Marzabotto – Barberino di Mugello – A1	0 33,0	istnieje	odcinek równoległy do A1
	Autostrada A2dir NA(inne języki)	Diramazione Napoli	A2 – Salerno – A3	00 2,4	istnieje
	Autostrada A2dir RC(inne języki)	Diramazione Reggio Calabria	A2 – Villa San Giovanni – Reggio Calabria	00 9,1	istnieje
	Autostrada A4/A5	Diramazione Ivrea – Santhià	A4/A26/4 – Santhià – Ivrea – A5	0 23,6	istnieje
	Autostrada A8/A26	Diramazione Gallarate – Gattico	A8 – Gallarate – Gattico – A26	0 23,2	istnieje	rok otwarcia: 1925[potrzebny przypis]
	Autostrada A11/A12	Bretella A11/A12	A11 – Lucca – Viareggio – A12	0 18,2	istnieje
	Autostrada A14dir	Diramazione Ravenna	A14 – Castel Bolognese – Rawenna – SS16/SS309	0 29,8	istnieje
	Autostrada A18dir(inne języki)	Diramazione Catania	A18/RA15 – centrum Katanii	00 5,0	istnieje
	Autostrada A19dir(inne języki)	Diramazione per via Giafar	A19/SS121 – Palermo	00 5,2	istnieje
	Autostrada A21dir(inne języki)	Diramazione Fiorenzuola d'Arda	A1 – A21	0 12,3	istnieje	rok otwarcia: 1973[potrzebny przypis]
	Autostrada A21racc(inne języki)	Ospitaletto – Montichiari	Autostrada A35 – Montichiari	0 28,5	istnieje
	Autostrada A26/A4	Diramazione Stroppiana – Santhià	A26 – Stroppiana – Santhià – A4/A4/5	0 29,7	istnieje
	Autostrada A26/A7	Diramazione Predosa – Bettole	A26 – Predosa – Tortona – A7	0 17,0	istnieje
	Autostrada A29dir(inne języki)	Diramazione Alcamo – Trapani	A29 – Alcamo – Trapani	0 36,9	istnieje
	Autostrada A29dir A(inne języki)	Diramazione per Birgi	A29dir – Paceco – Trapani-Birgi	0 13,1	istnieje
	Autostrada A29racc(inne języki)	Bretella Aeroporto "Falcone e Borsellino"	A29 – Punta Raisi	00 4,0	istnieje
	Autostrada A29racc bis(inne języki)	Raccordo A29 – Palermo (Raccordo per via Belgio)	A29/SS113 – Palermo	00 5,6	istnieje

Łączniki autostradowe

Połączenie autostradowe RA06 – Perugia

Mianem łącznika autostradowego (wł. Raccordo Autostradale) nazywa się drogi we Włoszech biegnące między większymi miasta lub innymi ważnymi obiektami nie posiadającymi bezpośredniego połączenia z siecią autostrad. Obecnie spośród 17 łączników 4 z nich sklasyfikowane są jako „zbliżone do autostrady” (oznakowane na zielono), a 12 przynależy do sieci dróg krajowych (wł. viabilità statale ordinaria; oznakowane na niebiesko). Arteria RA7 jest jedynym łącznikiem oznakowanym i traktowanym jako pełnoprawna autostrada (A53). Oznaczenie RA7 jest używane wyłącznie przez ANAS.

Przejazd po wszystkich łącznikach autostradowych jest bezpłatny.

Znak	Nazewnictwo		Drogi docelowe	Przebieg	Długość (km)	Stan	Uwagi
	skrótowe	pełne
	RA2	Raccordo autostradale 2		A2/A30 – Atripalda	0 21,0	istnieje
	RA3	Raccordo autostradale 3		Impruneta – Siena – SS674	0 56,4	istnieje
	RA5	Raccordo autostradale 5		A2 – Sicignano – Potenza – SS407	0 51,5	istnieje
	RA6	Raccordo autostradale 6		Bettolle – Perugia – SS3 bis	0 58,4	istnieje
	RA7	Raccordo autostradale 7		A7 – Pawia – A54	00 9,1	istnieje	oznaczenie nadane przez ANAS; oficjalnie droga oznakowana jako autostrada A53
	RA8	Raccordo autostradale 8		A13 – Ferrara – Porto Garibaldi – SS309	0 54,0	istnieje
	RA9	Raccordo autostradale 9		A16 – Benevento – SS372	0 12,7	istnieje
	RA10	Raccordo autostradale 10		A55 – Caselle	0 11,1	istnieje
	RA11	Raccordo autostradale 11		SS4 – Ascoli Piceno – San Benedetto del Tronto – SS16	0 26,3	istnieje
	RA12	Raccordo autostradale 12		SS5 – Chieti – Pescara – SS16	0 14,8	istnieje
	RA3	Raccordo autostradale 13		A4 – Sistiana-Rabuiese	0 24,1	istnieje
	RA14	Raccordo autostradale 14		RA13 – A3	00 1,5	istnieje
	RA16	Raccordo autostradale 16		A28 – SS13	00 3,8	istnieje
	RA17	Raccordo autostradale 17		A4 – Villesse – Gorycja – H4	0 17,0	oznaczenie zniesione	po przebudowie włączona do A34

Tunele

PPO – tunel Frejus

Ważne jednotubowe tunele autostradowe (wł. traforo) mają przypisaną własną numerację. Obecnie funkcjonują trzy takie obiekty, a korzystanie z nich wymaga uiszczenia osobnej opłaty.

Znak	Nazewnictwo		Przebieg	Długość (km)	Stan	Uwagi
	oficjalne	potoczne
	Traforo 1	Traforo del Monte Bianco	(SS26dir) – Courmayeur – T1 – Chamonix-Mont-Blanc	0 11,6	istnieje	rok otwarcia: 1965
	Traforo 2	Traforo del Gran San Bernardo	Saint-Rhémy-en-Bosses – T2 – Bourg-Saint-Pierre	00 5,8	istnieje	rok otwarcia: 1964
	Traforo 3	Traforo di Bargagli – Lumarzo-Ferriere	Bargagli – T3 – Ferriere	00 2,031	w 1989[50] przeklasyfikowano na SS225	rok otwarcia: 1971[51]
	Traforo 4	Traforo del Fréjus	A32 – Bardonecchia – T4 – Modane – (A43 )	0 12,9	istnieje	rok otwarcia: 1980

Zobacz multimedia związane z tematem: Autostrady we Włoszech

Uwagi

1. Numer ten znajduje się na oznakowaniu w terenie. W dokumentacji ANAS droga występuje pod oznaczeniem RA 7