Loading AI tools
grymas na obliczu rzeźb greckich w okresie archaicznym Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Archaiczny uśmiech – charakterystyczny grymas występujący na obliczu greckich posągów z okresu archaicznego.
Ten „konwencjonalny uśmieszek archaiczny” (K. Kumaniecki)[1] stanowił typowy element rzeźbionych wyobrażeń nagich mężczyzn (kurosów) oraz odzianych kobiet (kor), przedstawianych w absolutnym bezruchu jako wcielenie idealnego piękna w sztuce tamtej epoki. Pojawia się w połowie VIII wieku p.n.e. i zanika ok. 480 p.n.e.[2] Rozpowszechniony w drugiej ćwierci VI wieku p.n.e.[3] na twarzach o nieco skośnych, migdałowatych oczach i pogrubionych wargach, trochę później wiąże się ze zmianą rzeźbiarskiego wyrazu oblicza, jaka w sztuce Greków nastąpiła pod koniec tegoż stulecia[4].
Bezekspresyjny wyraz twarzy wraz ze specyficznym układem ust, słabo jeszcze zaznaczonym we wczesnych posągach doryckich Kleobisa i Bitona (podobnie jak w tanagryjskim grobowym przedstawieniu Dermysa i Kittylosa), lepiej widoczny jest u kariatydy ze skarbca Syfnijczyków w Delfach[5]. Kobiecym odpowiednikiem podobnych męskich przedstawień może być fundowany przez Nikandrę z Naksos kultowy posąg Artemidy z ok. 650 p.n.e., pochodzący z miejscowego sanktuarium bogini na Delos. W manierze tej wykonane są posągi na Samos o grubych rysach, dużych, nieco skośnych oczach i ustach ukształtowanych w konwencjonalnym uśmiechu[6].
Powód stosowania takiej maniery przedstawiania twarzy/oblicza we wczesnej rzeźbie greckiej nie jest dotąd dokładnie rozpoznany. Z pewnością miał on być nie tyle znamieniem wesołości bądź radości, co powodować efekt ożywienia zastygłych rysów[7]. Według innego poglądu miał podkreślać ich tajemniczość[4]. Ponieważ rzeźby te, zarówno kobiece jak męskie, wykonywano dla celów kultowych, część badaczy skłonna jest sądzić, że uśmiech ten miał symbolizować głębokie przeżycia religijne[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
