Andrzej Osęka

Andrzej Konrad Osęka (ur. 3 grudnia 1932 w Warszawie, zm. 1 maja 2021^[1] tamże) – polski publicysta, krytyk sztuki, dziennikarz.

Andrzej Osęka

Data i miejsce urodzenia	3 grudnia 1932 Warszawa
Data i miejsce śmierci	1 maja 2021 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	publicysta, krytyk sztuki, dziennikarz
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dzieci	Piotr Osęka
Krewni i powinowaci	Janusz Osęka (brat)
Odznaczenia

Życiorys

W 1950 został absolwentem Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie^[2]. W 1955 ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W czasach PRL pracował jako dziennikarz, pisał o sztuce współczesnej. Był współpracownikiem „Po prostu” (1955–1956), a następnie członkiem redakcji „Przeglądu Kulturalnego” (1955–1962) i „Kultury” (1965–1981). Był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i Związku Literatów Polskich, współpracownikiem Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość (m.in. opracował rozdział Zachowania społeczne do raportu Polska wobec stanu wojennego z 1982). Od 1980 należał do NSZZ „Solidarność”, działał w Zespole ds. Kultury Regionu Mazowsze związku. Był członkiem Komitetu Kultury Niezależnej (1983–1989), w którym odpowiadał za sprawy plastyki. W 1983 należał (z Martą Fik) do założycieli miesięcznika „Kultura Niezależna”. Współpracował z paryską „Kulturą” pod pseudonimem Paweł Morga i z prasą podziemną w Polsce (m.in. „Tygodnikiem Mazowsze”). Otrzymał Nagrodę Publicystyczną im. Juliusza Mieroszewskiego (1986)^[3].

Po 1989 w dalszym ciągu pisał na tematy kulturalne. W 1992 dołączył do redakcji „Gazety Wyborczej”. Publikował także w „Dzienniku Polska-Europa-Świat”, „Wprost” i „Polityce”. Był członkiem rady programowej stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita.

Był bratem Janusza Osęki i ojcem Piotra Osęki.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[4].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2011)^[5]
• Nagroda „Miesięcznika Literackiego” za książkę Poddanie Arsenału: o plastyce polskiej 1955–1970 (1971)^[6]

Wybrane publikacje

• Spojrzenie na sztukę, Wiedza Powszechna, Warszawa 1964.
• Styl „expo”, PWN, Warszawa 1970.
• 100 najsłynniejszych obrazów (współautor z Jackiem Buszyńskim), Wiedza Powszechna, Warszawa 1971.
• Poddanie Arsenału: o plastyce polskiej 1955–1970, Arkady, Warszawa 1971.
• Mitologia artysty, PIW, Warszawa 1975.
• Sztuka z dnia na dzień, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976.
• Współczesna rzeźba polska, Arkady, Warszawa 1977.
• Siedmiu słynnych malarzy, KAW, Warszawa 1978.
• Coś się kończy, coś się zaczyna, Czytelnik, Warszawa 1979.
• Kryzys sztuki i nadzieja, Komitet Kultury Niezależnej, Warszawa 1985.
• Siedem dróg sztuki współczesnej, KAW, Warszawa 1985.
• Jawa czy sen: felietony z lat 1989–1995, W.A.B., Warszawa 1995.
• Strategia pająka. Wywiad-rzeka. Rozmawia Adam Mazur, Wyd. 40000 Malarzy, Warszawa 2011.