Abū al-ʿAbbās Aḥmad ibn Ṭalḥa ibn Jaʿfar ibn Muḥammad ibn Hārūn Al-Muʿtaḍid bi'Llāh (arab. أبو العباس أحمد بن طلحة الموفق, znany lepiej pod tytułem królewskim al-Muʿtaḍid bi-llāh (arab. المعتضد بالله, Szukający wsparcia u Boga[1]; ur. 854 lub 861 w Samarze, zm. 5 kwietnia 902 tamże) – szesnasty kalif Abbasydów.
| kalif | |
| Okres |
od 15 października 892 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
5 kwietnia 902 |
| Przyczyna śmierci |
Zatrucie lub osłabione zdrowie |
| Miejsce spoczynku |
Pałac Tahirydów, Bagdad |
| Ojciec | |
| Matka |
Dirar |
| Małżeństwo |
Qatr al-Nada |
| Moneta | |
 Złoty dinar kalifa Al-Mu’tadida | |
Al-Mu’tadid występuje w Księdze tysiąca i jednej nocy[2].
Historia
Władza kalifatu w prowincjach załamała się podczas „anarchii w Samarze”, w wyniku czego w latach siedemdziesiątych IX wieku rząd centralny utracił faktyczną kontrolę nad większością kalifatu poza obszarem metropolitalnym Iraku. Większość Półwyspu Arabskiego została również utracona na rzecz lokalnych potentatów, podczas gdy w Tabaristanie władzę przejęła radykalna dynastia zajdycka Szyitów. Nawet w Iraku rebelia Zanj, afrykańskich niewolników przywiezionych do pracy na plantacjach Dolnego Iraku, zagroziła samemu Bagdadowi, a dalej na południe Karmaci byli rodzącym się zagrożeniem[3][4]. Gdy jego ojciec przyjął tytuł królewski al-Muwaffaq i stał się faktycznym władcą kalifatu, jego pozycja umocniła się, gdy w 882 roku, po nieudanej ucieczce Al-Mu’tamida do Egiptu, został uwięziony w areszcie domowym[5][6]. Rządy Al-Muwaffaqa były zatem ciągłą walką o uratowanie chwiejącego się kalifatu przed upadkiem[7].
Panowanie
Al-Mu’tadid, podobnie jak jego ojciec, opierał się na bliskich relacjach z wojskiem. Mówi się nawet, że doszedł on do tronu jako uzurpator[8]. Jego zainteresowania pochłaniały działania militarne, zwłaszcza że zazwyczaj osobiście dowodził swoją armią na kampaniach. Zyskał dzięki temu reputację wojownika-kalifa i obrońcy wiary islamskiej (arab. غازي, ghāzī). Według historyka Michaela Bonnera, rola kalifa-ghāzī, wymyślona przez Haruna ar-Raszida i wzmocniona przez Al-Mu’tadida, miała swój największy występ w niestrudzonej kampanii Al-Mu’tadida[9][10].
Od początku swego panowania nowy kalif postawił sobie za cel odwrócenie rozbicia kalifatu Abbasydów, do czego dążył, łącząc siłę z dyplomacją[11]. Jak podaje history Hugh N. Kennedy, Al-Mu’tadid mimo, że był aktywnym i entuzjastycznym działaczem, był również zręcznym dyplomatą, zawsze gotowym na kompromis z tymi, którzy byli zbyt potężni, by ich pokonać[10].
Śmierć
Al-Mu’tadid zmarł w pałacu Hasain[12] 5 kwietnia 902 roku w wieku 40 lub 47 lat[13]. Według pogłosek został on otruty, ale bardziej prawdopodobnym powodem jego śmierci, były trudy spowodowane jego kampanii, w połączeniu z rozwiązłym życiem, które poważnie osłabiły jego zdrowie. W ostatnich latach życia, w trakcie choroby, odmówił nawet pomocy lekarskiej, a jednego ze swoich lekarzy kopał na śmierć[13][12].
Al-Mu’tadid był pierwszym kalifem Abbasydów, którego pochowano w mieście Bagdad. Podobnie jak jego synowie, został pochowany w dawnym Pałacu Tahirydów w zachodniej części miasta, który teraz służył kalifom jako druga rezydencja[14].
Życie prywatne
Al-Mu’tadid urodził się jako Ahmed. Jego ojcem był Talha, który będąc później kalifem przyjął imię Al-Muwaffak (847–861). Matką Ahmeda była grecka niewolniczka Dirara, która zmarła we wrześniu 891 roku i została pochowana w Al-Rusafa[15]. Dokładna data jego narodzin nie jest znana; różne źródła podają, że w chwili wstąpienia na tron miał trzydzieści osiem lub trzydzieści jeden lat, zatem urodził się około roku 854 lub 861[16][13][17].
Al-Mu’tadid miał tylko jedną żonę, którą była Qatr al-Nada[18]. Dzieci Al-Mu’tadida były dziećmi jego konkubin. Jijak, niewolnica urodzona w Turcji była matką przyszłego kalifa, Al-Muktafika[19]. Shaghab, urodzona w Grecji była córką Muhammada ibn Abdallaha ibn Tahira, gubernatora Bagdadu z dynastii Tahirydów w latach 851–867[20] i matką Al-Muktadira[21][22]. Matką koljnego syna Al-Mu’tadida była Fitna. Ich wspólnym dzieckiem jest kalif Al-Kahir[22]. Dastanbuwayh była prawdopodobnie matką Haruna[21], który zmarł w 967 roku[23]. Al-Mu’tadid miał również córkę o imieniu Maymuna, która zmarła w 921[24].
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
