Adamków

Adamków (błr. Адамкова, Adamkova; ros. Адамково, hist. również Adamkowo) – nieistniejący^[1] obecnie folwark i majątek na Białorusi, w rejonie prużańskim obwodu brzeskiego, około 35 km na północ od Prużany.

Adamków

Адамкова
Adamkova

Dwór Bychowców przed 1915 rokiem
Państwo	Białoruś
Obwód	brzeski
Rejon	prużański
Sielsowiet	Zieleniewicze
Położenie na mapie obwodu brzeskiego Adamków
Położenie na mapie Białorusi Adamków
Położenie na mapie Polski w 1939 Adamków
52°50′48″N 24°39′06″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Adamków

Historia

Właścicielami Adamkowa (i m.in. sąsiednich Mogilowców (obecnie Mohylowce, biał. Магілёўцы; ros. Могилевцы)) od co najmniej 1751 roku do 1939 roku była rodzina Bychowców herbu własnego (odmiana Mogiły)^[2][3]. W II połowie XIX wieku, dobra te, wraz z folwarkami Czarnolas, Żeremiany i Grodzisk, liczyły 1497 dziesięcin, była tu też wtedy gorzelnia^[4]. Ostatnimi właścicielami, do września 1939 roku byli Leon i Anna Bychowcowie^[2].

Przed rozbiorami Adamków wchodził w skład województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej^[2]. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku znalazł się na terenie powiatu prużańskiego, należącego do guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później grodzieńskiej (1801–1915) Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Adamków wrócił do Polski, należał do gminy Różana. powiatu kosowskiego województwa poleskiego, a po zniesieniu w 1935 roku powiatu kosowskiego – razem z gminą Różana – powiatu iwacewickiego tego województwa. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.

Miejscowość istniała jeszcze na polskiej mapie taktycznej z 1926 roku. Obecnie (na mapach radzieckich, na mapach współczesnych i zdjęciach lotniczych) w miejscu folwarku nie ma żadnych zabudowań – rośnie tam las.

Dawny dwór

Około 1840 roku Bychowcowie zbudowali tu parterowy, dziewięcioosiowy dwór na planie prostokąta, na podmurówce. Od strony podjazdu w środkowej części budynku znajdował się płytki portyk, którego trójkątny szczyt podtrzymywały cztery kolumny. Dom był przykryty wysokim dachem naczółkowym^[2].

Park wokół domu miał około 5 ha, resztki starych drzew pozostały w obecnym lesie^[3].

W okresie I wojny światowej kwaterowały we dworze wojska niemieckie, które splądrowały całe jego wyposażenie^[2]. Sam dwór spłonął w czasie II wojny światowej^[5].

Majątek w Adamkowie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[2].

Przypisy

1. Uroczysko Adamków na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-09-13].
2. Adamków, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 183, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
3. Адамкаў, Adamków, Адамков. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 273. ISBN 985-6302-37-4. [dostęp 2015-09-13]. (biał.).
4. Adamkowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 8. 2. znaczenie.
5. Адамков. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 416–418. ISBN 985-11-0305-5. [dostęp 2015-09-13]. (ros.).