Adam Nawałka

Adam Nawałka^ⓘ (ur. 23 października 1957 w Krakowie) – polski piłkarz i trener piłkarski, uczestnik mundiali i mistrz Polski jako zawodnik i jako trener.

Adam Nawałka

Adam Nawałka (2018)
Data i miejsce urodzenia	23 października 1957 Kraków
Wzrost	181 cm
Pozycja	pomocnik
Kariera juniorska
Lata Klub 196? Orlęta Rudawa 1969–1976 Wisła Kraków
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1975–1985 Wisła Kraków 190 (9) 1985–1988 A.A.C. Eagles
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 197?–1976  Polska U-19 19 (0) 1976  Polska U-21 6 (0) 1977–1980  Polska 34 (1) W sumie: 59 (1)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1996–1998 Świt Krzeszowice 1998–2002 Wisła Kraków (młodzież, koordynator) 2000 Wisła Kraków 2001 Wisła Kraków 2002 Zagłębie Lubin 2003–2004 Sandecja Nowy Sącz 2004–2006 Jagiellonia Białystok 2006–2007 Wisła Kraków 2007–2008 Polska (asystent) 2008–2009 GKS Katowice 2010–2013 Górnik Zabrze 2013–2018 Polska (selekcjoner) 2018–2019 Lech Poznań
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

W latach 1977–1980 reprezentant Polski w piłce nożnej. Uczestnik Mistrzostw Świata 1978. Zdobywca mistrzostwa Polski z Wisłą Kraków jako zawodnik (1977/1978) i trener (2000/2001), poza tym jako trener Wisły Kraków zdobywca Pucharu Ligi Polskiej w sezonie 2000/2001. W latach 2013–2018 selekcjoner reprezentacji Polski, którą poprowadził na Mistrzostwach Europy 2016, osiągając najwyższy wynik podczas w historii występów Polski na Euro (ćwierćfinał), oraz na Mistrzostwach Świata 2018. W latach 2015–2017 trzykrotnie wybrany trenerem roku w Polsce w plebiscycie Piłki Nożnej, w 2015 wybrany trenerem roku w plebiscycie Przeglądu Sportowego.

Kariera klubowa

Nawałka w wywiadach twierdził, że rozpoczął piłkarską karierę w 1969 w Wiśle Kraków, której jest wychowankiem^[1][2][3]. W rzeczywistości pierwsze kroki stawiał w LKS Orlęta Rudawa, gdzie trenował go ojciec, a fakt uczestniczenia Adama w zajęciach Orląt potwierdziło kilkanaście osób, również reportaż w Piłce Nożnej z 1982^[4]. Nawałka 21 maja 1975 zadebiutował w ekstraklasie. W 1975 i 1976 wywalczył z Wisłą mistrzostwo Polski juniorów, zaś w 1978 stał się podstawowym zawodnikiem pierwszego zespołu, który zdobył mistrzostwo kraju. Jako gracz Białej Gwiazdy nosił boiskowy pseudonim Ciepły^[5][6]. W najwyższej rodzimej klasie rozgrywkowej rozegrał 190 oficjalnych spotkań, w których zdobył 9 goli. W 1985 opuścił Wisłę i wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie występował w polonijnym klubie Polish-American Eagles SC.

Kariera reprezentacyjna

W 1978 znalazł się w kadrze powołanej przez Jacka Gmocha na Mistrzostwa Świata. Podczas turnieju rozegrał pięć spotkań w pełnym wymiarze czasowym. W zespole narodowym wystąpił 34 razy. Swojego jedynego gola w reprezentacji zdobył podczas przegranego 1:2 meczu z Węgrami, który był jednocześnie jego debiutem^[7].

Statystyki kariery reprezentacyjnej

Mecze w reprezentacji
lp.	Data	Miejsce	Przeciwnik	Rezultat	Rozgrywki	Grał	Uwagi
1.	13 kwietnia 1977	Budapeszt	Węgry	1-2	towarzyski	od 46'
2.	15 maja 1977	Limassol	Cypr	3-1	el. MŚ 1978	od 85'
3.	29 maja 1977	Buenos Aires	Argentyna	1-3	towarzyski	od 44'
4.	10 czerwca 1977	Lima	Peru	3-1		90'
5.	19 czerwca 1977	São Paulo	Brazylia	1-3		90'
6.	7 września 1977	Wołgograd	ZSRR	1-4		90'
7.	21 września 1977	Chorzów	Dania	4-1	el. MŚ 1978	od 87'
8.	29 października 1977	Chorzów	Portugalia	1-1		90'
9.	5 kwietnia 1978	Poznań	Grecja	5-2	towarzyski	90'
10.	12 kwietnia 1978	Łódź	Irlandia	3-0		do 71'
11.	26 kwietnia 1978	Warszawa	Bułgaria	1-0		90'
12.	1 czerwca 1978	Buenos Aires	Niemcy	0-0	MŚ 1978	90'
13.	6 czerwca 1978	Rosario	Tunezja	1-0		90'
14.	14 czerwca 1978	Rosario	Argentyna	0-2		90'
15.	18 czerwca 1978	Mendoza	Peru	1-0		90'
16.	21 czerwca 1978	Mendoza	Brazylia	1-3		90'
17.	15 listopada 1978	Wrocław	Szwajcaria	2-0	el. ME 1980	90'
18.	4 kwietnia 1979	Chorzów	Węgry	1-1	towarzyski	90'
19.	18 kwietnia 1979	Lipsk	NRD	1-2	el. ME 1980	90'
20.	2 maja 1979	Chorzów	Holandia	2-0		90'
21.	19 sierpnia 1979	Słupsk	Libia	5-0	towarzyski	do 45'
22.	12 września 1979	Lozanna	Szwajcaria	2-0	el. ME 1980	90'
23.	26 września 1979	Chorzów	NRD	1-1		do 73'
24.	10 października 1979	Kraków	Islandia	2-0		90'
25.	17 października 1979	Amsterdam	Holandia	1-1		90'
26.	17 lutego 1980	Marrakesz	Maroko	0-1	towarzyski	do 55'
27.	27 lutego 1980	Bagdad	Irak	1-1		90'
28.	29 lutego 1980	Bagdad	Irak	0-1		od 46'
29.	19 kwietnia 1980	Turyn	Włochy	2-2		od 89'
30.	26 kwietnia 1980	Borovo	Jugosławia	1-2		90'
31.	13 maja 1980	Frankfurt nad Menem	Niemcy	1-3		od 68'
32.	28 maja 1980	Poznań	Szkocja	1-0		90'
33.	29 czerwca 1980	São Paulo	Brazylia	1-1		do 77'
34.	9 lipca 1980	Bogota	Kolumbia	4-1		90'

Kariera trenerska

Ukończył Akademię Trenerską Polskiego Związku Piłki Nożnej, uzyskując tytuł trenera I klasy. Po powrocie do Polski, od 1996 trenował seniorski zespół Świtu Krzeszowice. W 1998 powrócił do Wisły Kraków, gdzie objął funkcję koordynatora do spraw szkolenia młodzieży. Przez pewien czas pełnił również funkcję trenera pierwszej drużyny, z którą zdobył wicemistrzostwo oraz mistrzostwo kraju, a także wywalczył Puchar Ligi. Przez pierwsze 10 kolejek sezonu 2002/03 Nawałka prowadził Zagłębie Lubin. Przed kolejnymi rozgrywkami objął trzecioligową Sandecję Nowy Sącz. 1 września 2004 został pierwszym szkoleniowcem Jagiellonii Białystok, jednak z tego klubu zwolniono go 20 kwietnia 2006 z powodu niezadowalających wyników. 19 grudnia 2006 roku ponownie objął Wisłę, gdzie 16 kwietnia 2007 odsunięto go od prowadzenia drużyny.

Adam Nawałka, Dariusz Dziekanowski i prezydent Lech Kaczyński (2008)

28 maja 2007 został tymczasowo włączony do sztabu szkoleniowego reprezentacji Polski, gdzie zastąpił nieobecnego Dariusza Dziekanowskiego. Pomagał wówczas Leo Beenhakkerowi w przygotowaniach do meczów eliminacji Mistrzostw Europy z Azerbejdżanem i Armenią. W sierpniu 2007 podjęto decyzję, że Nawałka pozostanie w sztabie kadry do końca eliminacji. 21 września 2008 został trenerem GKS-u Katowice, gdzie pracował do 31 grudnia 2009. Wcześniej, 23 grudnia podpisał kontrakt z Górnikiem Zabrze, który to zespół objął ostatecznie 1 stycznia 2010. 1 czerwca 2010 awansował z tym klubem do Ekstraklasy.

26 października 2013 Nawałka został oficjalnie ogłoszony selekcjonerem reprezentacji Polski^[8], którą to funkcję objął 1 listopada 2013. Wraz z objęciem nowej funkcji Nawałka przestał być trenerem Górnika Zabrze, mimo iż zapewniano, że zostanie on w Zabrzu do grudnia 2013^[9]. Ostatni mecz Nawałka w roli szkoleniowca Górnika rozegrał 28 października przeciwko Cracovii.

11 października 2015 po zwycięstwie 2:1 nad Irlandią Nawałka wywalczył z reprezentacją Polski awans do turnieju finałowego Euro 2016. Jest pierwszym polskim trenerem w historii, który pokonał seniorską reprezentację Niemiec (2:0 w Warszawie). Jest także pierwszym w historii szkoleniowcem Reprezentacji Polski, który awansował z nią do ćwierćfinału mistrzostw Europy.

6 lipca 2016 PZPN poinformował, że przedłużył kontrakt z Adamem Nawałką do zakończenia eliminacji Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2018, a w razie awansu (który wywalczył 8 października 2017) – do końca tego turnieju^[10]. Po mundialu w Rosji, na konferencji prasowej 3 lipca 2018 prezes PZPN Zbigniew Boniek ogłosił, że Adam Nawałka przestaje być selekcjonerem reprezentacji z dniem 30 lipca 2018^[11].

W lipcu 2018 media spekulowały o możliwym zatrudnieniu Adama Nawałki na stanowisku trenera przez Legię Warszawa^[12][13][14]. 25 listopada podpisał kontrakt z Lechem Poznań, który obowiązywał do 30 czerwca 2021^[15]. 31 marca 2019 został jednak zwolniony z funkcji trenera Lecha Poznań^[16].

Po odejściu z Lecha Poznań wraz z Kamilem Barwinkiem kilkukrotnie organizował spotkania i treningi dla dzieci i młodzieży w Kołobrzegu.^[17][18]

Na przełomie grudnia 2021 i stycznia 2022 roku był jednym z kandydatów na selekcjonera reprezentacji Polski, po nagłej rezygnacji z tej funkcji Paulo Sousy^[19]. Ostatecznie decyzją prezesa PZPN Cezarego Kuleszy stanowisko objął Czesław Michniewicz^[20].

Sukcesy

Zawodnicze

Wisła Kraków

• Mistrzostwo Polski (1x): 1977/78

Trenerskie

Wisła Kraków

• Mistrzostwo Polski (1x): 2000/01
• Puchar Ligi (1x): 2000/01

Górnik Zabrze

• awans do Ekstraklasy w sezonie 2009/10

Reprezentacja Polski

• awans do turnieju finałowego i ćwierćfinał Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2016
• awans do turnieju finałowego Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2018

Indywidualne

• Człowiek Roku w Plebiscycie Piłki Nożnej: 2014
• Trener Roku w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego”: 2015
• Trener Roku w Plebiscycie Piłki Nożnej: 2015^[21], 2016, 2017

Statystyki kariery

Trener

Stan na 31 marca 2019

Zespół	Od	Do	Statystyka
			M	W	R	P	% W
GKS Katowice	22 września 2008	31 grudnia 2009	42	16	13	13	38,10
Górnik Zabrze	1 stycznia 2010	31 października 2013	125	56	29	40	44,80
Polska	1 listopada 2013	30 lipca 2018	50	26	15	9	52,00
Lech Poznań	25 listopada 2018	31 marca 2019	11	5	1	5	45,45
Łącznie			228	103	58	67	45,18

Życie prywatne

Jego ojciec, również Adam, także był piłkarzem i grał w klubie Orlęta Rudawa^[22]. Brat matki, Jan, został dominikaninem^[23].

W 1983 wziął ślub z Katarzyną Nawałką, de domo Kotulińską^[23].

Zobacz też

• Mecze reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn prowadzonej przez Adama Nawałkę