3K95 Kindżał

3K95 Kindżał (ros. Кинжал, Kinżał) – radziecki, następnie rosyjski morski kompleks kierowanych przeciwlotniczych pocisków rakietowych (klasy woda-powietrze), bliskiego zasięgu (oznaczenie w kodzie NATO: SA-N-9 Gauntlet). Służy do zwalczania samolotów, śmigłowców i pocisków przeciwokrętowych. Pozostaje w służbie od końca lat 80. XX wieku.

Ten artykuł dotyczy morskiego systemu przeciwlotniczego. Zobacz też: pocisk lotniczy Ch-47M2 Kindżał.

Kindżał

Informacje podstawowe
Inne nazwy	3K95 NATO: SA-N-9 Gauntlet
Rodzaj systemu	przeciwlotniczy morski
Zwalczane cele	statki powietrzne, pociski rakietowe
Państwo	ZSRR/ Rosja
Wejście do służby	1983 (faktycznie) 1989 (formalnie)
Status systemu	w służbie
Pociski
Pociski	9M330
Naprowadzanie	radiokomendowe
Rodzaje głowic	odłamkowa 14,8 kg
Zasięg	1,5 – 12 km[1]
Pułap plot.	0,01 – 6 km[1]
System
Liczba pocisków	3, 4, 6
Radary
Nazwa / model	3R95
Śledzone cele	8[2]
Jednocześnie napr. pociski	4[2]
Użytkownicy
ZSRR / Rosja

Historia

System Kinżał (pol. kindżał) stanowi morską wersję lądowego systemu 9K330 Tor. Miał zastąpić morski system Osa-M jako broń przeciwlotnicza i przeciwrakietowa bliskiego zasięgu nadająca się do zastosowania na mniejszych okrętach^[3]. Ostatecznie rozmiary systemu spowodowały, że zastosowanie na małych okrętach uznano za niepraktyczne i był stosowany na okrętach średniej wielkości jako podstawowy system przeciwlotniczy i na dużych okrętach jako uzupełniający^[3]. Prace rozpoczęto na skutek postanowienia Rady Ministrów ZSRR z 4 lutego 1975 roku^[1]. Wiodącym biurem konstrukcyjnym był instytut NPO Altair (główny konstruktor S. Fadiejew, który opracował wcześniej Wołnę-M)^[1]. Samą rakietę opracowywał MKB Fakieł (dawne biuro OKB-2), a wyrzutnię KB Start z Jekaterynburga^[1]. W odróżnieniu od Osy-M, pociski w nowym systemie startowały z wyrzutni pionowych, po czym kierunek nadawały in silniki korekcyjne^[3].

Z uwagi na opóźnienia, systemu nie otrzymały pierwsze okręty, które miały być w niego wyposażone, między innymi pierwsze niszczyciele rakietowe projektu 1155, wchodzące do służby od 1980 roku^[4]. Próby strzelań morskiej wersji prowadzono od 1982 roku na zaadaptowanej w tym celu w trakcie budowy korwecie przeciwpodwodnej MPK-104 (projektu 1124K), wyposażonej w trzy wyrzutnie^[3][5]. Już od końca 1983 roku zaczęły wchodzić do służby okręty uzbrojone w wyrzutnie Kinżał, poczynając od „Admirał Zacharow”^[6]. Ostateczne próby systemu zostały ukończone w 1986 roku^[4]. W ich trakcie pociski zestrzeliły między innymi cztery rakiety przeciwokrętowe P-35^[4].

System oficjalnie przyjęto na uzbrojenie w 1989 roku^[4]. W chwili wejścia do służby, na przełomie lat 80. i 90. system był bardzo nowoczesny i według opinii, przewyższał znacząco systemy rakietowe państw zachodnich tej klasy^[7]. W kodzie NATO system otrzymał oznaczenie SA-N-9 Gauntlet, a jego radar naprowadzania: Cross Swords^[8]. Od 1993 roku system oferowany był na eksport pod nazwą Klinok, lecz nie uzyskano zamówień^[4].

Opis

Zbliżenie bębna wyrzutni

Radar 3R95

Pocisk ma masę 165 kg, w tym część bojowa 14,8 kg^[1]. Długość wynosi 2898 mm, średnica kadłuba 235 mm, rozpiętość stateczników 650 mm^[1]. Osiąga prędkość maksymalną 800 m/s^[2].

Wyrzutnia pocisków 3S95 jest pionowa, bębnowa. Po 8 pocisków znajduje się w obrotowym bębnie z jednym oknem startowym^[2]. W skład jednego kompleksu wchodzą na ogół cztery wyrzutnie, a na krążownikach lotniczych – po sześć wyrzutni.

Dla celów lecących z prędkością do 300 m/s zasięg zwalczania wynosi od 1,5 do 12 km i pułap od 10 metrów do 6 km^[3]. Przy celach o prędkości do 700 m/s zasięga spada do 5 km, a pułap do 4 km^[3]. Przerwa między odpaleniami wynosi 3 sekundy^[3].

Zastosowanie

• 1 korweta ZOP projektu 1124K MPK-104 (1 kompleks – 3 wyrzutnie)
• 9 niszczycieli rakietowych projektu 1155 (2 kompleksy po 4 wyrzutnie – nie na wszystkich)^[6]
• 1 niszczyciel rakietowy projektu 11551 „Admirał Czabanienko” (2 kompleksy po 4 wyrzutnie)^[9]
• 2 fregaty rakietowe projektu 1154 (1 kompleks – 4 wyrzutnie)^[6]
• 1 krążownik lotniczy projektu 11434 „Admirał Gorszkow”, ex „Baku” (4 kompleksy po 6 wyrzutni)^[10]
• 1 krążownik lotniczy projektu 11435 „Admirał Kuzniecow” (4 kompleksy po 6 wyrzutni)^[11]
• 1 krążownik rakietowy projektu 11442 „Piotr Wielikij” (1 kompleks – 8 wyrzutni)^[12]

Zobacz też

• Sea Wolf – brytyjski odpowiednik

Przypisy

1. Szulc 2002 ↓, s. 64.
2. Szulc 2002 ↓, s. 65.
3. Szulc 2002 ↓, s. 64-65.
4. Angielski i Korowin 2014 ↓, s. 16-17.
5. Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 2. Małyje protiwołodocznyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005, s. 26-28. ISBN 5-8172-0095-3. (ros.).
6. Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 1. Bolszyje protiwołodocznyje i storożewyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005, s. 56-58, 110. ISBN 5-8172-0094-5. (ros.).
7. Szulc 2002 ↓, s. 66.
8. Robert Gardiner (red.), Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996, s. 350.
9. Apalkow 2010 ↓, s. 89.
10. Apalkow 2010 ↓, s. 21-22.
11. Apalkow 2010 ↓, s. 28.
12. Apalkow 2010 ↓, s. 80, 87.

Bibliografia

• Tomasz Szulc. Okrętowe, przeciwlotnicze kompleksy rakietowe Rosji. Cz. III. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 8/2002, sierpień 2002.
• Jurij Apalkow: Udarnyje korabli. Moskwa: Morkniga, 2010. ISBN 978-5-903080-40-3. (ros.).
• Rostisław Angielski, Władimir Korowin. Zienitnyj rakietnyj kompleks «Kinżał». „Tiechnika i Woorużenije”. Nr 5/2014, maj 2014. (ros.).