16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS”

16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS” – dywizja Waffen-SS, odpowiedzialna za masakrę ludności cywilnej w Sant’Anna di Stazzema i Marzabotto.

16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS”

16. SS-Panzergrenadier-Division „Reichsführer SS“

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	październik 1943
Rozformowanie	8 maja 1945
Patron	Heinrich Himmler
Dowódcy
Pierwszy	SS-Gruppenführer Max Simon
Ostatni	SS-Brigadeführer Otto Baum
Działania zbrojne
II wojna światowa: Front włoski Front wschodni
Organizacja
Numer	16
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	grenadierzy pancerni
Podległość	Waffen-SS

Historia

Została utworzona w październiku 1943 roku z brygady szturmowej sformowanej w lutym tego samego roku z gwardii przybocznej Heinricha Himmlera.

Od stycznia 1944 roku dywizja walczyła we Włoszech z wojskami aliantów zachodnich biorącymi udział w desancie pod Anzio. Później uczestniczyła w walkach na terytorium północnych Włoch. Prowadziła także operacje przeciwko partyzantom włoskim, podczas których dopuściła się wielu zbrodni wojennych (m.in. wymordowanie większości ludności miejscowości Sant’Anna di Stazzema (zamordowano 560 osób)^[1] i Marzabotto (zamordowano około 770 osób)^[1]). Według innych źródeł w gminie Marzabotto zamordowanych zostało 1830 mieszkańców^[2].

Na początku 1945 r. dywizja została wysłana do Węgier. Stamtąd wycofała się do Austrii, gdzie poddała się wojskom alianckim.

Pokłosie

W latach 2004 i 2007, włoskie trybunały wojskowe skazały zaocznie 20 spośród wciąż żyjących oficerów i podoficerów dywizji na kary dożywocia. Wyroki te miały charakter przede wszystkim symboliczny, jako że skazani nie zostali poddani ekstradycji do Włoch ze względu na ich podeszły wiek.

Dowództwo dywizji

Dowódcy:

• SS-Gruppenführer Max Simon (3 października 1943 – 24 października 1944)
• SS-Brigadeführer Otto Baum (24 października 1944 – 8 maja 1945)

Szefowie sztabu:

• SS-Obersturmbannführer Albert Ekkehard (20 października 1943 – ? grudnia 1944)
• Major Lothar Wolf (? stycznia 1945 – ? maja 1945)

Kwatermistrzowie:

• SS-Sturmbannführer Fritz Steinbeck (1 lipca 1944 – 1 marca 1945)
• SS-Hauptsturmführer Heinz Zabel (? 1945 – ? maja 1945)

Struktura organizacyjna

• SS-Panzergrenadier Regiment 35 (pułk grenadierów pancernych)
• SS-Panzergrenadier Regiment 36 (pułk grenadierów pancernych)
• SS-Artillerie Regiment 16 (pułk artylerii)
• SS-Panzer Abteilung 16 (oddział czołgów)
• SS-Flak-Abteilung 16 (oddział przeciwlotniczy)
• SS-Panzer-Aufklärungsabteilung 16
• SS-Sturmgeschütz-Abteilung 16 (oddział dział szturmowych)
• SS-Pionier-Btaillon 16 (batalion saperów)
• SS-Nachrichten-Abteilung 16 (oddział zwiadu)
• SS-Nachschub-Truppen 16
• SS-Wirtschafts-Bataillon 16
• SS-Instandsetzungs-Abteilung 16
• SS-Sanitäts-Abteilung 16 (oddział sanitarny)
• SS-Feld-Ersatz-Btaillon 16 (batalion uzupełnień)
• Feldgendarmerie-Kompanie (kompania żandarmerii)
• Div. Kampfschule 16.SS-Pz. Gren. Div
• Div. Begleit-Kompanie

Liczebność

• Grudzień 1943 – 12 720 ludzi
• Czerwiec 1944 – 14 218 ludzi
• Grudzień 1944 – 14 223 ludzi

Przypisy

1. McNab 2011 ↓, s. 73.
2. Erenz i Janssen 1997 ↓, s. 68.

Bibliografia

• Benedikt Erenz, Karl-Heinz Janssen: Niemcy o zbrodniach Wehrmachtu. Warszawa: 1997. ISBN 83-11-08722-9.
• Chris McNab: SS 1923-1945. Fakty, liczby i dane statystyczne. Poznań: 2011. ISBN 978-83-61524-94-6.