Ziemia Marii Byrd
region Antarktydy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ziemia Marii Byrd[1] (ang. Marie Byrd Land)[1] – obszar w Antarktydzie Zachodniej, rozciągający się na wschód od Lodowca Szelfowego Rossa i Morza Rossa i na południe od Oceanu Południowego aż do linii między czołem Lodowca Szelfowego Rossa a Wybrzeżem Eightsa na Ziemi Ellswortha. Największy obszar wulkanizmu podlodowcowego na Antarktydzie. W jego środkowej części znajduje się kryptodepresja Bentley Subglacial Trench (2555 m p.p.m.).
.jpg) Perry Range na Ziemi Marii Byrd | |
| Terytorium | |
|---|---|
| Wysokość |
800–2000 |
| Wydarzenia historyczne | |
| Rodzaj obiektu |
część Antarktydy Zachodniej |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
 80°00′S 120°00′W | |
Nazwa obszaru upamiętnia żonę amerykańskiego badacza Antarktydy Richarda Byrda (1888–1957)[2], który badał jego północno-zachodnią część w 1929 roku[3].
Ziemia Marii Byrd leży w Antarktydzie Zachodniej, rozciągając się na wschód od Lodowca Szelfowego Rossa i Morza Rossa i na południe od Oceanu Południowego aż do linii między czołem Lodowca Szelfowego Rossa a Wybrzeżem Eightsa na Ziemi Ellswortha[3].
Pokryty w całości lądolodem. Lądolód Antarktydy Zachodniej wznosi się na 800–2000 m n.p.m.[4] W jego części południowej leżą Góry Horlicka, a w północnej Saunders Mountain i pasma Executive Committee Range[5] i Flood Range[4]. Na północy znajduje się także kilka szczytów górskich sięgających ponad 3300 m n.p.m.[4]
Ziemia Marii Byrd jest największym obszarem wulkanizmu podlodowcowego na Antarktydzie[6]. Leży tu 18 dużych i 30 mniejszych wulkanów, przeważnie pokrytych śniegiem i lądolodem[7]. Więcej wulkanów może znajdować się ukrytych pod lodem[7]. Najwyższym szczytem wulkanicznym jest Mount Sidley wznoszący się na wysokość 4181 m n.p.m.[7][uwaga 1] Badania lodu radarem wykazały, że ok. 2300 lat temu doszło tu do najprawdopodobniej największej erupcji na terenie Antarktydy na przestrzeni ostatnich 100 tys. lat – wybuch miał rozerwać pokrywę lodową i wyrzucić chmurę popiołu, który osiadł na obszarze 20 tys. km²[8]. Przyjmuje się, że istnieje pięć aktywnych ośrodków wulkanicznych[6]:
- Mount Takahe (3400 m n.p.m.[9])
- Góra Berlina (3500 m n.p.m.) na zachodnim krańcu Flood Range[10]
- Mount Waesche (3290 m n.p.m.[11])
- być może Mount Kauffman (2365 m n.p.m.[12])
- być może Mount Sidley
Wybrzeże Ziemi Marii Byrd jest w większości permanentnie skute lodem, a przez co niedostępne od strony morza[2]. Leżą tu m.in. wybrzeża: Wybrzeże Siple’a, Shirase Coast, Saunders Coast, Wybrzeże Rupperta i Wybrzeże Hobbsa[5]. Do Wybrzeża Hobbsa przylega Lodowiec Szelfowy Getza[5].
W części środkowej znajduje się Bentley Subglacial Trench[2] – najniżej położony punkt pod pokrywą lodową (kryptodepresja) – 2555 m p.p.m.[13] Obecność kryptodepresji przyczynia się do niestabilności lądolodu Antarktydy Zachodniej, który przy wystarczająco silnym ocieplaniu klimatu mógłby się szybko rozpaść[2].
W warstwach argilitowych niedaleko Mount Hartkopf znaleziono skamieniałości roślinne z okresu dewonu, m.in. Haplostigma irregularis i Drepanophycus schopfii[14].
Obszar odkryty i opisany w 1929 roku przez amerykańskiego polarnika Richarda Evelyna Byrda, nazwany na cześć jego żony Marii[3]. Przebadany i zmapowany w 1935 roku przez Paula A. Siple’a (1908–1968) podczas drugiej wyprawy antarktycznej Byrda[4]. Kolejne badania przeprowadzono podczas amerykańskich ekspedycji w latach 1939–1941 i 1946–1947[15].
W 1957 roku założono amerykańską stację badawczą Byrd[15]. Na Ziemi Marii Byrd znajduje się także sezonowa rosyjska stacja Russkaja, która w latach 1980–1990 była stacją całoroczną[16].
W odróżnieniu od większości pozostałych obszarów Antarktydy, do Ziemi Marii Byrd nie rości sobie praw żadne państwo[4].
- United States Gazetteer podaje, że wysokość Mount Sidley to 4285 m n.p.m., zob. SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer – Mount Sidley ↓.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
