Ziarnołusk szary

Ziarnołusk szary^[3] (Saltator coerulescens) – gatunek niewielkiego ptaka śpiewającego z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), szeroko rozpowszechniony w tropikalnych rejonach Ameryki.

Ziarnołusk szary

Saltator coerulescens[1]
Vieillot, 1817
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	ziarnołuski
Rodzaj	Saltator
Gatunek	ziarnołusk szary
Podgatunki S. c. vigorsii G. R. Gray, 1844 S. c. plumbiceps S. F. Baird, 1867 S. c. grandis (Deppe, 1830) S. c. yucatanensis Berlepsch, 1912 S. c. hesperis Griscom, 1930 S. c. brevicaudus van Rossem, 1931 S. c. plumbeus Bonaparte, 1853 S. c. brewsteri Bangs & T. E. Penard, 1918 S. c. olivascens Cabanis, 1849 S. c. azarae d’Orbigny, 1839 S. c. mutus P. L. Sclater, 1856 S. c. superciliaris (von Spix, 1825) S. c. coerulescens Vieillot, 1817
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Systematyka

Tradycyjnie zaliczany był do rodziny kardynałów (Cardinalidae), jednak rodzaj Saltator jest bliżej spokrewniony z tanagrami. Uważa się, że rodzaj ten jest taksonem polifiletycznym i gatunki należące do niego powinny być rozdzielone do innych rodzajów. Wyróżniono kilkanaście podgatunków S. coerulescens^[4][5][6][3]:

• S. coerulescens vigorsii – Meksyk (północno-zachodni do zachodniego).
• S. coerulescens plumbiceps – Meksyk (zachodni do południowo-zachodniego).
• S. coerulescens grandis – ziarnołusk śniady – wschodni Meksyk do zachodniej Panamy.
• S. coerulescens yucatanensis – Jukatan.
• S. coerulescens hesperis – południowo-zachodni Meksyk do zachodniej Nikaragui.
• S. coerulescens brevicaudus – zachodnio-środkowa Kostaryka.
• S. coerulescens plumbeus – północna Kolumbia.
• S. coerulescens brewsteri – północno-wschodnia Kolumbia, Wenezuela (z wyjątkiem południowo-wschodniej) i Trynidad.
• S. coerulescens olivascens – ziarnołusk oliwkowy – południowo-wschodnia Wenezuela, Gujana i północna Brazylia.
• S. coerulescens azarae – zachodnia Amazonia.
• S. coerulescens mutus – północna i północno-środkowa Brazylia.
• S. coerulescens superciliaris – wschodnia Brazylia.
• S. coerulescens coerulescens – ziarnołusk szary – wschodnia Boliwia, południowo-zachodnia Brazylia, Paragwaj, północna Argentyna i Urugwaj.

Niektóre z powyższych podgatunków są przez część systematyków wydzielane do odrębnych gatunków. IUCN od 2016 roku dzieli ten takson na 3 gatunki, podgatunki z Meksyku i Ameryki Centralnej wydziela do Saltator grandis^[7], podgatunki z północnej części Ameryki Południowej do Saltator olivascens^[8].

Wygląd zewnętrzny

Młody osobnik

Ziarnołusk szary jest małym ptakiem o długości 20 cm i wadze około 52 g. Ubarwienie zależy od wieku i podgatunku, ale generalnie ptak ten ma szarą, bądź szaro-oliwkową górną część ciała, z białym paskiem nad okiem, szarą pierś i płowy brzuch.

Występowanie i tryb życia

Zwykle występuje na równinnych terenach leśnych i w zaroślach, od Meksyku, przez Amerykę Środkową i Południową, aż do północnych regionów Argentyny, w okolicach rzeki Parany.

Odżywia się owocami, chrząszczami i innymi wolno poruszającymi się stawonogami. Żeruje na ziemi, często w parach, bądź w większych grupach, czasami wspólnie z innymi gatunkami.

Jajo

Gniazda buduje na drzewach, na wysokości około 4 m. Składa dwa, bladoniebieskie jaja, ważące około 5 g i mierzące 23–31,5 mm długości i 17–22 mm średnicy.

Status

Jak wyżej wspomniano, od 2016 roku IUCN dzieli ten takson na trzy gatunki, wszystkie zalicza do kategorii najmniejszej troski (LC, Least Concern); trend liczebności populacji każdego z nich uznawany jest za spadkowy^[2][7][8]. W 2008 roku, czyli przed podziałem taksonomicznym gatunku, organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność populacji S. coerulescens mieści się w przedziale 5–50 milionów osobników^[2][7][8].

Przypisy

1. Saltator coerulescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. BirdLife International, Saltator coerulescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2016-01-23] (ang.).
3. P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saltatorinae Bonaparte, 1853 – ziarnołuski - Saltators (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-11].
4. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-14]. (ang.).
5. Greyish Saltator (Saltator coerulescens). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-14)]. (ang.).
6. Denis Lepage: Greyish Saltator (Saltator coerulescens) Vieillot, 1817. Avibase. [dostęp 2013-07-13].
7. BirdLife International, Saltator grandis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2016-01-23] (ang.).
8. BirdLife International, Saltator olivascens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2016-01-23] (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: gråsaltator

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 915862
• GBIF: 5230910
• identyfikator iNaturalist: 9850
• ITIS: 562812
• NCBI: 84783
• CoL: 6XFLG