Loading AI tools
gatunek chrząszcza Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zakliniec mniejszy[1], zakliniec[2] (Platycerus caraboides) – gatunek chrząszcza z rodziny jelonkowatych i podrodziny Lucaninae. Zasiedla lasy liściaste i mieszane Palearktyki. Larwy rozwijają się w leżaninie oraz próchniejących pniach i pniakach. Owady dorosłe latają w dni słoneczne.
Gatunek ten opisany został w 1758 roku przez Karola Linneusza jako Scarabaeus caraboides[3]. W jego obrębie wyróżnia się dwa podgatunki[4][3]:
Chrząszcz o ciele długości od 9[5] do 14 mm[2], wydłużonym i przypłaszczonym[6], smuklejszym niż u pokrewnego zaklińca wiosennego. Ubarwienie jego jest metaliczne, opalizująco połyskujące; może być ciemnoniebieskie, zielononiebieskie, zielone, niebieskofioletowe, fioletowe, niebieskoczarne, czarne lub brunatne, przy czym odnóża zwykle są czarne, ale mogą być też rdzawobrązowe[5][2]. Często przedplecze ma inną barwę niż pokrywy. Powierzchnię głowy cechuje silne punktowanie i rzadkie, jasne owłosienie. Żuwaczki u obu płci są krótkie; u samicy zakrzywione pod prawie prostym kątem, a u samca łukowato. Wewnętrzna krawędź żuwaczki samca ma dwa zęby u nasady, dalej wcięcie, a za nim część blaszkowatą z pięcioma tępymi ząbkami[5]. Czułki ma trochę kolankowato załamane[6], zwieńczone czteroczłonowymi buławkami. Nierównomiernie gęsto punktowane przedplecze ma zaokrąglone i nieco karbowane brzegi boczne oraz prostą i obrzeżoną przy pomocy listewki krawędź tylną. Tarczka jest szeroka, krótka i zaokrąglona. Punktowanie na pokrywach jest silne, bardzo gęste, miejscami zlane w poprzeczne zmarszczki. Brzegi boczne pokryw są prawie równoległe, zaopatrzone w małe ząbki barkowe. Błyszczącą spodnią powierzchnię ciała porasta relatywnie gęste, przylegające owłosienie. Przednia para odnóży ma golenie z rzędem drobnych ząbków, dwoma większymi i ostrymi zębami wierzchołkowymi oraz listwą na stronie spodniej, zwieńczoną ostrym zębem[5].
Cykl rozwojowy trwa 3–4 lata[5]. Larwy żerują w przegrzybiałym drewnie. Rozwijają się w odłamanych gałęziach oraz spróchniałych pniach i pniakach drzew i krzewów: dębów, buków, grabów, lip, leszczyn, jarzębin, brzóz i osik[5][7]. W związku z tym zagraża im usuwanie leżaniny w ramach gospodarki leśnej[1].
Imagines opuszczają poczwarki późnym latem, ale pozostają w komorach poczwarkowych do następnego roku[7]. Pojaw owadów dorosłych przypada na wczesną wiosnę, zwykle na kwiecień[5][2]. Żerują na młodych liściach, pąkach i pędach nisko położonych gałęzi oraz na wyciekającym z uszkodzonych roślin soku. Do lotu przystępują w dni słoneczne[2][7].
Owad palearktyczny[5][8], zasiedlający lasy liściaste i mieszane[1]. Podgatunek nominatywny występuje w Europie i na Bliskim Wschodzie[5][3]. W tej pierwszej znany jest z Albanii, Austrii, Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogóry, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Litwy, Luksemburgu, Łotwy, Macedonii Północnej, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rumunii, Rosji, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier i Włoch. Niepewne dane pochodzą z Wielkiej Brytanii[3]. W Polsce występuje od nizin do około 750 m n.p.m. (po strefę buczyn)[5][7]. Podgatunek P. c. caerulosus występuje w Chinach[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.