Łazienki Warszawskie - jeden z najznamienitszych parków stolicy Polski. Początkowo był to prawdopodobnie rezerwat gdzie odbywały się łowy myśliwskie, potem zaczęto tu przetrzymywać dzikie zwierzęta i od tej funkcji miejsce to nazwano zwierzyńcem Ujazdowskim. Następnie powstał tam Zamek Ujazdowski, który w 1764r. nabył król Stanisław August Poniatowski i ustanowił swoją prywatną rezydencją. Dawny zwierzyniec przemieniony zostaje w ogród z alejami, które spotykają się w okrągłych placach. Nowy pawilon królewski wybudowano na prostokątnej wyspie. Powstała tu Promenada Królewska (prosta aleja, biegnąca miedzy dwoma kanałami wodnymi, łączącymi Biały Dom i Łaźnię). Wraz ze wzrostem roli budynku Łaźni (Białego Domu) siedemnastowieczny kanał uzyskał zamknięcie widoku w kierunku południowym w postaci kaskady wodnej.
Wznosząc nową fasadę Łaźni południowy kanał przekształcono w wielki staw z wyspą. Willa królewska, widoczna od południa i północy ponad taflą wody, stała się ośrodkiem nowego założenia. Powstał najpiękniejszy układ przestrzenny osiemnastowiecznej Warszawy i jeden z najpiękniejszych w Europie.
W czasach Stanisława Augusta tereny poza ul. Agrykoli stanowiły nieodłączna część całości ogrodu. W latach osiemdziesiątych XVIII w. krajobrazowo ukształtowano część terenu przy skarpie. Coraz bardziej widoczny zaczął być styl angielski, chociaż przy budynkach pozostała zasada geometrycznego układu alei. Park wzbogacał się o drzewa egzotyczne, które znajdowały się z Oranżerii w donicach, na tarasach przy Pałacu na Wyspie i Białym Domu.
Ważne w historii ogrodu jest formowanie części związanej z Belwederem, dla księcia Konstantego. Zauważamy tu motywy ducha romantycznego: szerokie płaszczyzny łąk, zróżnicowanych kępami drzew i krzewów, oddzielały aleje o linii falistej. Charakterystyczny jest tu układ wodny, poprowadzony nieregularnie z tendencją do likwidowania symetrii. Pod koniec XIX, część parku na południe od ul. Agrykoli, otrzymała stałe ogrodzenie. Po pierwszej wojnie światowej, na skarpie – w miejscu dawnego ogrodu owocowego – ustawiono pomnik Chopina, kształtując otoczenie w duchu modernistycznym.
Początkowo teren Łazienek był uzupełnieniem sąsiedniego Ujazdowa, z biegiem czasu jednak rola ich stawała się coraz bardziej znacząca. Chcąc być w zgodzie w historycznym porządkiem należy więc dzieje Łazienek rozpoczynać od Ujazdowa.
1262 – Oblężenie, przez wojska ruskie i litewskie, grodu książąt mazowieckich w Jazdowie (Ujazdowie). 1548 – Ujazdów staje się siedzibą królowej Bony. 1578 – Premiera dramatu „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego w drewnianym dworze Anny Jagiellonki. 1624 – Król Zygmunt III Waza rozpoczął budowę Zamku Ujazdowskiego, do którego przylega zwierzyniec. 1676 – Właścicielem Ujazdowa staje się marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski. 1764 – Dobra Ujazdowskie kupuje Stanisław August Poniatowski.
Rozpoczyna się najświetniejszy okres w dziejach Łazienek. 1772 – pierwsza przebudowa barokowej Łaźni Stanisława Herakliusza Lubomirskiego 1774 – wzniesiono pierwszy pawilon mieszkalny na terenie parku – Biały Dom 1774/77 – powstaje Pałac Myślewicki 1784 – zmiana fasady południowej Pałacu na Wyspie 1786/88 – budowa Wielkiej Oranżerii z Teatrem Stanisławowskim 1786/88 – Wielka Oficyna 1788 – odsłonięcie pomnika Jana III Sobieskiego 1788 – fasada północna Pałacu na Wyspie 1790/91 – budowa Amfiteatru 1793 – rozbudowa Pałacu na Wyspie o pawilony po obu stronach kanałów
1817 – Car Aleksander I kupuje Łazienki od spadkobierczyni króla Teresy Tyszkiewiczowej. 1830 – Na terenie Łazienek rozpoczynają się pierwsze epizody powstania listopadowego 1918 – Po odzyskaniu niepodległości Łazienki stają się własnością społeczeństwa polskiego 1944 – Po powstaniu warszawskim hitlerowcy podpalają pałac na Wyspie i przygotowują go do wysadzenia w powietrze 1960 – Po odbudowie udostępniono do zwiedzania pierwsze wnętrza Pałacu na Wyspie.
Po drugiej wojnie Longin Majdecki wprowadził tu nowoczesny układ kwater wypełnionych różami, przepleciony miejscami wyznaczonymi na ławki, dzięki czemu powstało wiele miejsc siedzących dla słuchaczy koncertów. Łazienki pełnią dziś różnorodne funkcje. Są placówką muzealną, miejscem licznych wydarzeń o charakterze kulturalnym, naukowym, rozrywkowym a także ulubionym miejscem spacerów Warszawiaków. W samym parku występuje wiele zwierząt, najbardziej charakterystyczna jest obecność: pawi, żyjących tu na wolności, często spotykane są wiewiórki, które w większości są oswojone.
- Pałac Myślewicki
- Usytuowany przy Promenadzie Królewskiej, był pierwszym pawilonem wzniesionym przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w Łazienkach wg projektu Dominika Merliniego w 1774 r. Zbudowany na planie kwadratu ma identycznie opracowane elewacje o ścianach zdobionych rustyką, z attyką i belwederkiem na dachu. Wnętrza dekorowali malarze: Jan Bogumił Plersch i Jan Ścisło.
- Budynek – choć zdewastowany – nie uległ zniszczeniu podczas ostatniej wojny, dzięki czemu stanowi oryginalną pamiątkę z czasów stanisławowskich. Zachowały się unikalne wnętrza z malowidłami groteskowymi w Sali Jadalnej, oryginalnymi tapetami chińskimi z II poł. XVIII w. w Bawialni, autentycznym łożem króla w Sypialni oraz Gabinet w formie altany z malarską dekoracją Jana Bogumiła Plerscha.
- Pałac na Wyspie
- Wielkie okna, od strony południowej, oświetlają wydłużoną salę. Elewacja, rozczłonkowana pilastrami i arkadowymi oknami, odznacza się klasyczną prostotą. Do tego zasadniczego członu przylegają od strony północnej dwa skrzydła. Zachodnie zawierało mieszkania dla służby i pokoje gościnne, wschodnie zaś, znacznie szersze, mieści teatr.
- Wspaniałe wnętrze, zaliczane do nielicznych na świecie przykładów autentycznego teatru dworskiego, znajduje się we wschodnim skrzydle Starej Pomarańczarni.
- Wnętrze teatru wykonano z drewna. Widownia, złożona z parteru i lóż, odznacza się bogatą dekoracją malarską. Ściany pomiędzy lożami, podzielone parami pilastrów, zdobią kobiece posągi, trzymające świeczniki.
- Biały Dom
- W niedalekim sąsiedztwie Pałacu Na Wyspie, we wschodniej części ogrodu, stoi pokaźnych wymiarów, lecz o skromnym wyglądzie zewnętrznym, piętrowy budynek, tzw. Wielka Oficyna, zwana również Podchorążówką. Dzisiaj w budynku mieści się Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. I.J. Paderewskiego.
- W czasach Stanisława Augusta budynek pełnił funkcję kuchni i oficyny z mieszkaniami. Gmach powstał na miejscu wcześniejszego obiektu, jeszcze z końca XVII w., będącego zapewne również kuchnią obsługującą Łaźnię i Ermitaż marszałka Lubomirskiego. Surowy charakter architektury budynku podyktowany był jego podrzędną rolą w stosunku do wykwintnych w swej formie budowli, jakimi były Pałac Na Wyspie i Pałac Myślewicki.
- W środkowej części budynku zachowała się dwukondygnacyjna sala, zawierająca niegdyś paleniska kuchenne. W czasach króla z budynku Wielkiej Oficyny do Pałacu Na Wyspie prowadził drewniany korytarz, którym przenoszono potrawy (rozebrano go po I wojnie światowej).
- Stara Pomarańczarnia
- Wielkie okna, od strony południowej, oświetlają wydłużoną salę. Elewacja, rozczłonkowana pilastrami i arkadowymi oknami, odznacza się klasyczną prostotą. Do tego zasadniczego członu przylegają od strony północnej dwa skrzydła. Zachodnie zawierało mieszkania dla służby i pokoje gościnne, wschodnie zaś, znacznie szersze, mieści teatr.
- Wspaniałe wnętrze, zaliczane do nielicznych na świecie przykładów autentycznego teatru dworskiego, znajduje się we wschodnim skrzydle Starej Pomarańczarni.
- Wnętrze teatru wykonano z drewna. Widownia, złożona z parteru i lóż, odznacza się bogatą dekoracją malarską. Ściany pomiędzy lożami, podzielone parami pilastrów, zdobią kobiece posągi, trzymające świeczniki.
- Podchorążówka
- W niedalekim sąsiedztwie Pałacu Na Wyspie, we wschodniej części ogrodu, stoi pokaźnych wymiarów, lecz o skromnym wyglądzie zewnętrznym, piętrowy budynek, tzw. Wielka Oficyna, zwana również Podchorążówką. Dzisiaj w budynku mieści się Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. I.J. Paderewskiego.
- W czasach Stanisława Augusta budynek pełnił funkcję kuchni i oficyny z mieszkaniami. Gmach powstał na miejscu wcześniejszego obiektu, jeszcze z końca XVII w., będącego zapewne również kuchnią obsługującą Łaźnię i Ermitaż marszałka Lubomirskiego.
- Surowy charakter architektury budynku podyktowany był jego podrzędną rolą w stosunku do wykwintnych w swej formie budowli, jakimi były Pałac Na Wyspie i Pałac Myślewicki. W środkowej części budynku zachowała się dwukondygnacyjna sala, zawierająca niegdyś paleniska kuchenne. W czasach króla z budynku Wielkiej Oficyny do Pałacu Na Wyspie prowadził drewniany korytarz, którym przenoszono potrawy (rozebrano go po I wojnie światowej).
- Amfiteatr
- Zbudowany nad brzegiem stawu południowego, na miejscu wcześniejszego - ziemnego - . wg projektu Jana Christiana Kamsetzera. Widownia wzorowana jest na antycznym teatrze w Herkulanum, zwieńczona posągami słynnych dramaturgów, wybranych prze króla, ustawionymi na attyce. Scena zyskała dekorację imitującą ruiny Forum Romanum na tle naturalnej zieleni.
- Najbardziej oryginalnym rozwiązaniem jest tu oddzielenie widowni od sceny wodą, wykorzystywaną do akcji wystawianych tu sztuk. Amfiteatr w Łazienkach, typowy teatr letni, obliczony był na wielkie widowiska dla blisko tysiąca widzów. Uroczyste jego otwarcie nastąpiło w rocznicę elekcji króla, w dniu 7 września 1791 r.; zebrane na tę uroczystość tłumy oglądały balet historyczny Kleopatra, którego fabuła, związana z bitwami morskimi, pozwalała wykorzystać położenie i wprowadzić do akcji "okręty" co widzimy na rysunkach Jana Piotra Norblina, upamiętniających to wydarzenie.
# Pawilony • Ermitaż • Nowa Pomarańczarnia • Koszary Inwalidów • Świątynia Diany • Stara Kordegarda • Stajnie i Wozownie • Świątynia Egipska • Nowa Kordegarda • Oberża • Wodozbiór • Dom Narutowicza # Pomniki • Stanisław August Poniatowski • Piotr Wysocki • Jan III Sobieski • Jan Leon Hipolit Kozietulski • Fryderyk Chopin • Józef Bem • Ignacy Jan Paderewski • Maurycy Mochnacki • Cyprian Kamil Norwid • Eugeniusz Kwiatkowski • Stanisław Wyspiański • Aleksander Kamiński "Kamyk" • Henryk Sienkiewicz # Rzeźby • Herkules • Alegoria Wody • Rzeźby wokół Pałacu na Wyspie • Neptun • Rzeźby Satyrów • Zegary słoneczne • Tankred i Klorynda • Kolumna z datą 1262 • Postument upamiętniający hipodrom • Źródła • Rzeźby przy Starej Pomarańczarni • Kartusz z herbem Stanisława Augusta • Jutrzenka # Inne obiekty historyczne • Belweder; • Zamek Ujazdowski; • Obserwatorium Astronomiczne;
- Pałac Myślewicki
- Ogrody
- Pomnik Chopina
- Kartusz z herbem Stanisława Augusta
- Pałac w Łazienkach
- Rzeźba przed Pałacem
- Ozdobna kołatka w Łazienkach
- Pałac na wodzie
- Promenada Królewska
- Biały Dom
- Pałac na Wyspie
- Belweder
www.ObliczaWarszawy.pl - Duży zbiór zdjęć z Łazienek
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.