![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Wie%25C5%25BCa_.jpg/640px-Wie%25C5%25BCa_.jpg&w=640&q=50)
Wieże Bismarcka
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Wieże Bismarcka (niem. Bismarckturm) – powstałe w latach 1869–1934 (pierwsza wieża powstała na Dolnym Śląsku[1], koło wsi Ober-Johnsdorf, dziś Janówek) proste budowle w kształcie wieży lub kolumny, sławiące Ottona von Bismarcka i wyrażające niemiecką dumę narodową. Pierwsze budowle tego typu wybudowano jeszcze za życia Bismarcka, a ostatnia wieża została oddana do użytku w roku 1926 w Polanowie[2].
![Wieża Bismarcka na Wielkiej Sowie (Gmina Pieszyce), która została wyremontowana i ponownie udostępniona turystom](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Wie%C5%BCa_.jpg/640px-Wie%C5%BCa_.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Bismarckturm_-_Ja%C5%84ska_G%C3%B3ra.jpg/640px-Bismarckturm_-_Ja%C5%84ska_G%C3%B3ra.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Zagan_bismarck.jpg/640px-Zagan_bismarck.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/D%C3%A4mmerung_f%C3%BCr_die_G%C3%B6tter_%28Wilkinus%29.jpg/320px-D%C3%A4mmerung_f%C3%BCr_die_G%C3%B6tter_%28Wilkinus%29.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Wieza_wilkanowska_wisniowy.jpg/640px-Wieza_wilkanowska_wisniowy.jpg)
174 wieże i kolumny Bismarcka stoją na terenach dzisiejszych Niemiec, Francji, Czech, Polski, Rosji, Austrii, Kamerunu, Tanzanii i Chile. Kolejne 66 z tych budowli, w tym te wzniesione w dzisiejszej Danii i Papui-Nowej Gwinei, już nie istnieje[3].
Z tych 240 wież powstałych na całym świecie (w społecznościach niemieckich), ok. 50 było wynikiem oficjalnego konkursu na projekt takiej budowli, ogłoszonego w 1899 roku przez niemiecki Związek Studentów. W założeniu, konkurs miał skodyfikować i możliwie zunifikować projektowanie wież, nadając im symboliczny, prosty i masywny charakter.
W roku 1899 konkurs na projekt wieży Bismarcka wygrał drezdeński architekt Wilhelm Kreis pracą pt. Zmierzch Bogów (Götterdämmerung). W jego projekcie (niezbyt jednak często kopiowanym przez innych twórców) wieża ma wielostopniową podstawę, cztery kolumny i nadbudowę w postaci misy ogniowej. Wieże tego typu nazywa się niekiedy Kolumnami Bismarcka; spośród nich w Polsce zachowano po wojnie jedną, na Wieżycy w Sobótce.
Po powstaniu ustalono też, że kilkakrotnie w ciągu roku na wieżach rozpalany będzie ogień ku czci Bismarcka. Uroczystości takie przypadały na rocznice urodzin i śmierci patrona i inne święta, np. przesilenie letnie. Zwyczaj ten przetrwał w Niemczech w stanie szczątkowym do dnia dzisiejszego. Nigdy zresztą nie udało się rozpalić ognia w tym samym czasie na wszystkich wieżach. Powodem była niemożliwość uzgodnienia wspólnego terminu, co wynikało z różnych okresów przerw w zajęciach na uniwersytetach.
Na terenie obecnej Polski zachowało się 17 z pierwotnych 40 pewnych lub prawdopodobnych wież Bismarcka (nie sposób czasami dotrzeć do dokumentów potwierdzających, że dana wieża była z założenia „wieżą Bismarcka”). Część źródeł podaje liczbę 19 zachowanych wież[4]. Niektóre wieże Bismarcka są przypisywane innym miejscom niż te, gdzie się naprawdę znajdują, np. wieża na Wielkiej Sowie według oficjalnej terminologii znajduje się w odległym o kilkanaście kilometrów Dzierżoniowie; przypisuje się też ją do Pieszyc i gmina Pieszyce doprowadziła do remontu obiektu, ponownego udostępnienia jej dla turystów i zajmuje się obsługą wieży na Wielkiej Sowie. Wieża jest czynna i pełni funkcję wieży widokowej z piękną panoramą na Sudety i okolice.
W związku z odnowieniem pomnika Bismarcka w Nakomiadach, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wypowiedziała się przeciwko upamiętnieniu Bismarcka.