Ukrainizacja ziemi chełmskiej
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
W czasie niemieckiej okupacji ziemi chełmskiej, wchodzącej w skład Generalnego Gubernatorstwa, doszło do próby jej ukrainizacji, realizowanej przez nacjonalistów ukraińskich za wiedzą i zgodą władz GG z Hansem Frankiem na czele. Między październikiem a grudniem 1939, Ukraińcy utworzyli szereg organizacji o charakterze narodowym. Niemcy nie zgodzili się natomiast na sformowanie przez nich jednolitej reprezentacji politycznej i sami opracowali regulamin Ukraińskiego Komitetu Centralnego. Na czele Komitetu stanął Wołodymyr Kubijowycz. Komitet powołał na ziemi chełmskiej sieć szkół i spółdzielni. Szeroko zakrojoną działalność w regionie podjęli nacjonaliści, którzy zbiegli przed agresją ZSRR z Wołynia i Małopolski Wschodniej. W 1940 powstała prawosławna diecezja chełmsko-podlaska, o jednoznacznie ukraińskim charakterze. Ludność ukraińska pod wieloma względami była uprzywilejowana w stosunku do polskiej, zaś szereg ukraińskich działaczy narodowych podjął kolaborację z Niemcami.
Ukraińscy nacjonaliści mieli nadzieję, że władze niemieckie dokonają deportacji Polaków z ziemi chełmskiej, by mogła ona stać się obszarem etnicznie czysto ukraińskim. Szczegółowe projekty granic tego obszaru wielokrotnie prezentował Kubijowycz, który nie wycofał się z nich nawet po agresji niemieckiej na ZSRR, po której większość przybyłych wcześniej działaczy nacjonalistycznych wróciła na Wołyń i do Małopolski Wschodniej, zarzucając aktywność na Chełmszczyźnie.
Ukraińcy byli przez cały okres okupacji traktowani przez Niemców instrumentalnie, a ich postulaty i oczekiwania realizowane tylko w określonych granicach. Wbrew nadziejom nacjonalistów, polityka niemiecka nie dążyła do wsparcia projektu budowy niepodległej Ukrainy, a jedynie do wywołania i zaostrzenia konfliktu polsko-ukraińskiego na okupowanym terenie, co miało osłabić antyniemieckie wystąpienia ludności i ułatwiać sprawowanie kontroli nad zagarniętymi ziemiami[1][2]. Konflikt ten wybuchł z całą siłą po przesiedleniach ludności polskiej Zamojszczyzny (środkowa część Chełmszczyzny) i sprowadzaniu na jej miejsce osadników niemieckich, oraz przesiedleniach rodzin ukraińskich.