Ubezpieczenie społeczne

Ubezpieczenie społeczne – ubezpieczenie, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego osobom, które z powodu zajścia określonych przez prawo zdarzeń losowych (np. choroba, kalectwo, ciąża, starość) nie mogą utrzymać się z własnej pracy. Wypłaty świadczeń z tych ubezpieczeń mogą mieć charakter krótkoterminowy, długoterminowy lub dożywotni. Obok pomocy społecznej i zaopatrzenia społecznego stanowią podstawowy instrument polityki socjalnej państwa.

Rodzaje ubezpieczeń społecznych w Polsce

Rodzaje ubezpieczeń społecznych ze względu na rodzaj zdarzeń objętych ochroną ubezpieczeniową:

• Ubezpieczenia emerytalne – przedmiotem ochrony jest osiągnięcie ustalonego wieku przez ubezpieczonego
• Ubezpieczenia rentowe – przedmiotem ochrony jest niezdolność do pracy lub śmierć żywiciela rodziny
• Ubezpieczenia chorobowe – przedmiotem ochrony jest niezdolność do pracy wywołana chorobą, rodzicielstwem lub koniecznością opieki nad członkiem rodziny
• Ubezpieczenie wypadkowe – przedmiotem ochrony jest niezdolność do pracy wywołana zdarzeniem zakwalifikowanym jako wypadek przy pracy lub choroba zawodowa

Administracja ubezpieczeń społecznych

Podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi ubezpieczeń społecznych są: ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230) oraz ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2024 r. poz. 90).

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – podstawowy organ zarządzający systemem powszechnych ubezpieczeń społecznych, obsługuje Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS), a pośrednio także otwarte fundusze emerytalne
• Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) – organ zarządzający systemem ubezpieczeń społecznych rolników i ich rodzin

Ubezpieczenia społeczne za granicą

Stany Zjednoczone

W Stanach Zjednoczonych programy, które spełniają tę definicję obejmują: Social Security^[1], Medicare^[2], PBGC program (ang. Pension Benefit Guaranty Corporation), kolejowy program emerytalny (ang. railroad retirement) i sponsorowany przez państwo program ubezpieczeń na wypadek bezrobocia (ang. Unemployment compensation)^[3].

Kanada

Pension Plan Kanada (CPP) jest społecznym programem ubezpieczeń w Kanadzie.

Zobacz też

• emerytura
• renta

Przypisy

1. Ubezpieczenie Społeczne (ang. Social Security) jest programem ubezpieczeń społecznych, który jest w głównej mierze finansowany poprzez specjalne podatki od wynagrodzeń o nazwie Federal Insurance Contributions Act tax (FICA).
2. Medicare jest programem ubezpieczeń społecznych administrowanym przez rząd Stanów Zjednoczonych, zapewniający ubezpieczenie zdrowotne dla osób, które w wieku 65 lat i ponad, którzy są poniżej wieku 65 lat i są fizycznie niepełnosprawne lub które mają wrodzoną niepełnosprawność fizyczną, lub dla tych, które spełniają inne specjalne kryteria.
3. Zasiłek dla bezrobotnych (ang. Unemployment compensation) – są to pieniądze otrzymywane od rządu federalnego Stanów Zjednoczonych i rządu stanowego przez pracownika, który stał się bezrobotnym nie z własnej winy. W Stanach Zjednoczonych, to odszkodowanie jest klasyfikowane jako rodzaj zasiłku socjalnego. Według Internal Revenue Code, tego rodzaje świadczenia muszą być uwzględnione jako dochód brutto.

Kontrola autorytatywna (system):

• GND: 4055905-1
• NDL: 00571854
• BNCF: 9240
• NKC: ph116209

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/social-insurance
• БРЭ: 4245025