Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Treść nauczania, treść kształcenia[1] – całokształt podstawowych umiejętności, wiadomości z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyki społecznej, przewidziany do opanowania przez uczniów podczas ich pobytu w szkole. Treść ta, będąc głównym czynnikiem dydaktycznego i wychowawczego oddziaływania na dzieci, młodzież i dorosłych, powinna odzwierciedlać aktualne, jak i przyszłe, przewidywane potrzeby społecznego, zawodowego i kulturalnego życia kraju, a także potrzeby poszczególnych osób[2].
Do podstawowych teorii doboru treści kształcenia ogólnego zalicza się[3]:
Teoria według której zasadniczym celem nauczania powinno być przekazywanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z możliwie różnych dziedzin nauki. W taki sposób powstaje wiele programów nauczania, są one przeważnie niedostatecznie ze sobą skorelowane, obejmują materiał bardzo obszerny i wykazują przeładowanie wiadomościami. Realizacja takich programów zmusza nauczyciela do tego aby w sposób powierzchowny i w pośpiech przekazywał uczniom wiedzę. Uczniowie natomiast są jedynie biernymi odbiorcami przekazywanych im lawinowo informacji, które przyswajają fragmentarycznie, powierzchownie i przede wszystkim pamięciowo[4]. Twórcą nazwy tej teorii był jej zdecydowany przeciwnik, herbartysta Friedrich Wilhelm Dörpfeld[5], który w 1879 roku wydał książkę Materializm dydaktyczny[2].
Zgodnie z tą teorią zadaniem ogólnego kształcenia jest wszechstronne kształcenie umysłu, rozwijanie zdolności poznawczych przy zaniedbywaniu rzeczowej strony wykształcenia[6]. Treść jest tylko środkiem służącym do rozwijania zdolności i zainteresowań poznawczych, a celem pogłębianie i rozszerzanie tych zdolności[3].
Według tego poglądu proces kształcenia powinien być oparty na takich treściach, które zapewnią praktyczne przygotowanie do życia, a nacisk w prowadzeniu zajęć ukierunkowany na rozwój umiejętności i sprawności. W teorii tej praktyka posiada przewagę nad systematyczną wiedzą i nie jest ukazywana w związku z teorią. Pogląd ten jest krytykowany przez inne teorie kształcenia[7]. Twórcą tej teorii jest John Dewey, według którego kryterium doboru treści jest rekonstrukcja społecznych doświadczeń ludzkości[5].
Twórcą tej teorii jest Bogdan Suchodolski. Zgodnie z nią istniejący układ materiału nauczania informacyjno–systematyczny powinien być zastąpiony przez problemowo–kompleksowy, w którym rozwiązanie problemów przez uczniów wymaga posługiwania się wszechstronną wiedzą. Postulatem teorii jest integrowanie wiedzy z różnych dziedzin nauki, tak aby uczyć przedmiotów kompleksowo a nie odrębnie, a treści kształcenia winny być związane z aktualnymi problemami współczesnego świata[3].
Zgodnie z tą teorią, której twórcą jest Kazimierz Sośnicki, wiedza w programach nauczania winna zostać uporządkowana poprzez racjonalny, strukturalny dobór i układ treści kształcenia. Tworzone programy powinny uwzględniać zasady nowoczesności, życiowości, kultury logicznej oraz łączenia teorii z praktyką[5].
Pogląd, według którego systematyczne nauczanie powinno zostać zastąpione kształceniem opartym na właściwie dobranych przykładach[8]. Przykład pełni najistotniejszą rolę w nauce i wychowaniu. Za prekursora uważany jest Piotr Abelard. W egzemplaryzmie wyróżnia się:
Teoria kształcenia, która oparta jest na idei harmonijnego połączenia treści i funkcji wiedzy w procesie nauczania. Materializm funkcjonalny stoi w opozycji do jednostronnych teorii kształcenia, w których faworyzowane są treści, funkcje lub działanie praktyczne. Zgodnie z tą teorią gromadzenie wiedzy jest tylko jedną z możliwych stron procesu kształcenia[9]. Twórcą teorii jest Wincenty Okoń, który twierdzi, że wiedza zdobywana przez ucznia powinna ułatwić mu poznanie rzeczywistości i gromadzenie informacji o niej, a treści kształcenia dobrane tak, aby wspomagały rozwój zdolności poznawczych[5].
Według Kazimierza Denka podstawowymi błędami popełnianymi przy doborze treści kształcenia są[5]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.