Zasadniczym tematem szczytu w Madrycie była agresja Rosji przeciw Ukrainie i jej konsekwencje. Omawiano bieżące wsparcie dla Kijowa, wpływ radykalnie zmienionej sytuacji bezpieczeństwa w Europie na Sojusz Północnoatlantycki i długoterminową adaptację NATO do aktualnych zagrożeń i wyzwań[1].
Po zakończeniu obrad szczytu opublikowano Deklarację Szczytu NATO w Madrycie'[2][3].
W Deklaracji szefowie państw i rządów zwrócili uwagę na moment krytyczny w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego na kontynencie europejskim, jakim stał się wybuch pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej. Potępiono Rosję, której działania podważają w sposób zasadniczy międzynarodowe bezpieczeństwo i stanowią naruszenie prawa międzynarodowego. Odnotowano akty okrucieństwa, które spowodowały masowe przemieszczanie się ludności i humanitarną katastrofę. Uznano, że Rosja doprowadziła celowo do pogłębienia kryzysu żywnościowego i energetycznego, który dotknął miliardy ludzi na całym świecie. Wezwano Rosję do natychmiastowego zaprzestania wojny i wycofania wojsk z Ukrainy. Uznano też Białoruś za stronę konfliktu.
W dalszej części przypomniano, że NATO jest sojuszem obronnym, nie stanowi zagrożenia dla żadnego państwa i pozostaje podstawą kolektywnej obrony oraz zasadniczym forum konsultacji w dziedzinie bezpieczeństwa[2][3]. Uznano, że najważniejszym i bezpośrednim zagrożeniem dla bezpieczeństwa Sojuszu jest Federacja Rosyjska[4]. Jako zagrożenie wymieniono terroryzm we wszystkich jego formach i przejawach. Jako zagrożenie wymieniono też ataki cybernetyczne oraz inne działania hybrydowe i asymetryczne, a także złośliwe wykorzystanie nowych technologii. Jako destabilizację przestrzeni międzynarodowej uznano też niekontrolowaną migrację i przemyt ludzi[2][3].
W deklaracji ogłoszono między innymi następujące decyzje[2][3]:
Zatwierdzenie nowej koncepcji strategicznej, która ma przystosować Sojusz do zagrożeń ze strony Rosji i nasilającej się rywalizacji z Chinami[5][6][7]. Opisano w niej środowisko bezpieczeństwa, potwierdzono wartości i wskazano kluczowy cel NATO, czyli zapewnienie kolektywnej obrony w oparciu o podejście 360°. Przywołano trzy kluczowe zadania sojusznicze: odstraszanie i obronę, zapobieganie kryzysom oraz bezpieczeństwo kooperatywne[2][3].
Zobowiązano się do intensyfikacji poparcia politycznego i praktycznego na rzecz Ukrainy, w tym przyspieszenie dostaw nieśmiercionośnego sprzętu obronnego. W dłuższej perspektywie zdecydowano się na pomoc Ukrainie w powojennej odbudowie i w przeprowadzeniu reform.
Sojusznicy zobowiązali się do rozmieszczenia na wschodniej flance NATO dodatkowych sił, które w razie potrzeby zostaną powiększone z istniejących batalionowych grup bojowych do jednostek wielkości brygady.
Pozytywnie oceniono współpracę między państwami ramowymi a państwami przyjmującymi w zakresie wzmocnienia sił oraz dowodzenia i kontroli jak również tworzenia struktur na poziomie dywizji.
Uznano, że odporność jest narodową odpowiedzialnością i zbiorowym zobowiązaniem. Jej poziom zapewniony zostanie poprzez zapewnienie niezawodnych dostaw energii dla krajowych sił zbrojnych, obronę przed zagrożeniami cybernetycznymi i hybrydowymi oraz wzmocnienie interoperacyjności.
Zapowiedziano utworzenie Akceleratora Innowacji Obronnych[8] i uruchomienie wielonarodowego Funduszu Innowacji[9].
W ramach polityki otwartych drzwi zaproszono Finlandię i Szwecję do członkostwa w NATO, a także pozytywnie oceniono zawarcie trójstronnego memorandum między Turcją, Finlandią i Szwecją w tej sprawie.
W zakresie sojuszniczych wydatków na obronę potwierdzono zobowiązania zawarte w artykule 3 traktatu waszyngtońskiego. Zapowiedziano zwiększenie krajowych wydatków na obronę i wspólne finansowanie NATO[2][3].