Stare Miasto w Łodzi

Stare Miasto w Łodzi pokrywa się swym położeniem z centrum średniowiecznej osady miejskiej – miasteczka Łódź.

Rynek Starego Miasta (2005)

Historia

Stare Miasto Łodzi zostało ulokowane przy rzece Łódce za sprawą króla Władysława Jagiełły w 1423 roku^[1].

Po powstaniu Nowego Miasta i przeniesienia się centrum życia miejskiego na obecny Plac Wolności, Stare Miasto stało się dzielnicą zamieszkaną głównie przez ubogą ludność żydowską. Wynikało to m.in. z faktu, że w Królestwie Polskim do 1862 r. panowały przepisy uniemożliwiające Żydom zamieszkanie i prowadzenie działalności gospodarczej poza określonymi rewirami - w Łodzi było to właśnie Stare Miasto^[2]. W czasie wojny teren Starego Miasta włączono do łódzkiego getta (Litzmannstadt Ghetto). Później zburzone zostało należące do getta osiedle, zamieszkane głównie przez Żydów, znajdujące się pomiędzy Starym Rynkiem a Nowym Miastem. Po wojnie na tym miejscu powstał park, nazwany Staromiejskim. Na tym terenie wybudowano w tamtym czasie „wzorcowe” osiedle mieszkaniowe, nazwane do dzisiaj „Stare Miasto”, w dużej mierze likwidując starą zabudowę, na którą składały się głównie kamienice czynszowe. Plac Starego Rynku został całkowicie ogołocony z kramów handlowych i wyłożony płytami chodnikowymi, zaś w jego centralnym punkcie zbudowano pomnik Juliana Marchlewskiego. Plac do końca lat 80. służył często za miejsce organizowania spotkań „aktywu partyjnego”.

W 1991 roku po burzliwej debacie społecznej pomnik Marchlewskiego został zdemontowany. Władze miasta planowały przebudować i ożywić Plac Starego Rynku, plany te jednak nie zostały nigdy zrealizowane. Obecnie plac ten jest czasami wykorzystywany na plenerowe imprezy masowe, na co dzień jednak świeci pustkami, zwłaszcza od czasu uruchomienia nieopodal Centrum Manufaktura.

Architektura i położenie

Na Starym Mieście znajdują się Stary Rynek, plac Kościelny, Park Staromiejski (położony między ulicami: Zachodnią, Północną, Franciszkańską, Wolborską i Podrzeczną)^[3], oraz m.in. ulice: Kościelna, Drewnowska, Nowomiejska, Zgierska, Podrzeczna, Wolborska, Bojowników Getta Warszawskiego (dawniej Żydowska), oraz obecnie Zachodnia (dawniej Stodolniana).

Według Systemu Informacji Miejskiej Stare Miasto obejmuje obszar ograniczony: granicą dzielnic Bałuty/Polesie, granicą ogródków działkowych, ul. Czarnkowską, ul. Modrą, ul. Wrześnieńską, ul. Osiedlową, przedłużenie ul. Osiedlowej do ul. Krótkiej, ul. Berlińskiego, ul. Młynarską, ul. Wojska Polskiego, granicą dzielnic Bałuty/Polesie.

Galeria

• 
  Plan Łodzi z 1823
• 
  Plan regulacji Łodzi z 1823
• 
  Plan Starego Miasta z 1859
• 
  Stare Miasto nad brzegiem stawu na Łódce

Zobacz też

• Stowarzyszenie Przyjaciół Starego Miasta w Łodzi
• Stary Rynek w Łodzi
• Park Staromiejski w Łodzi

Przypisy

1. EwaE. Michalska-Markert EwaE., Spacerem po... Łodzi, Skrzeszew–Warszawa: M.C. Kwadrat Agata Kisza; Agencja Wydawnicza Egros, 2016, s. 34–35, ISBN 978-83-63957-76-6 [dostęp 2024-08-21] (pol.).
2. KrzysztofK. Woźniak KrzysztofK. i inni, O krok od "starego geszaftu". Nowa Dzielnica, nowa perspektywa, [w:] DorotaD. Ceran, ArkadiuszA. Grzegorczyk (red.), Kronika miasta Łodzi. 200 lat Łodzi przemysłowej, „Kronika miasta Łodzi”, nr 88, Łódź: Urząd Miasta Łodzi; Biuro Komunikacji Społecznej i Dziedzictwa Łodzi, 2020, ISSN 1231-5354 (pol.).??? Brak numerów stron w czasopiśmie
3. EwaE. Michalska-Markert EwaE., Spacerem po... Łodzi, Skrzeszew–Warszawa: M.C. Kwadrat Agata Kisza ; Agencja Wydawnicza Egros, 2016, s. 37, ISBN 978-83-63957-76-6 [dostęp 2024-08-21].