Stanisław Ciszewski
polski etnograf / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Stanisław Ciszewski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Stanisław Bronisław Ciszewski (ur. 8 grudnia 1865 w Krążku, zm. 27 maja 1930 w Warszawie) – polski etnograf, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.
Data i miejsce urodzenia | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | |||
Zawód, zajęcie |
polski etnograf | ||
|
Był synem górnika Piotra i Anny z Cichowiczów. Kształcił się w gimnazjach w Częstochowie i Piotrkowie Trybunalskim (nie ukończył), uzyskał dyplom podaptekarza. W latach 1888–1889 pracował jako kustosz Działu Zoologicznego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. W 1889 wyjechał na studia do Pragi, gdzie przez rok kształcił się na uniwersytecie w zakresie językoznawstwa i filozofii (m.in. pod kierunkiem Tomasza Garrigue Masaryka). W latach 1890–1891 studiował językoznawstwo na uniwersytecie w Zagrzebiu, następnie prowadził studia etnograficzne w Museum für Volkerkunde w Berlinie (1891–1895), wreszcie studiował historię, geografię i slawistykę na uniwersytecie w Lipsku (1895–1896). W Lipsku obronił pracę doktorską Künstliche Verwandtschaft bei den Südslaven (1897).
Od 1900 roku pracował jako urzędnik w biurach kolei warszawsko-wiedeńskiej i urzędzie akcyzowym w Sierpcu. W 1910 został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Lwowskiego i kierownikiem Katedry Etnografii i Etnologii; była to pierwsza polska katedra w dziedzinie etnologii. Prowadził wykłady z etnologii ogólnej i etnografii Australii i Oceanii. W krótkim czasie popadł w konflikt z władzami uczelni. Uważał, że dostał zbyt mało czasu na przygotowanie wykładów oraz narzekał na brak pomocy naukowych i odpowiedniej literatury. W efekcie zrezygnował z pracy na uniwersytecie w 1912 r. (poświęcił temu zdarzeniu artykuł Dlaczego ustąpiłem z katedry na Uniwersytecie Lwowskim, 1912). Powrócił do pracy urzędniczej, do 1914 pracował w biurze akcyzy w Makowie Mazowieckim. Lata I wojny światowej i następne spędził w Rosji (do 1924). Po powrocie do Polski był redaktorem naczelnym periodyku Prace Etnologiczne (1924–1930).
W pracy naukowej zajmował się obrzędami ludowymi, literaturą ludową, etymologią. Był inicjatorem szerokich badań nad pierwotnymi normami i ustrojami prawnymi, określił pojęcie „rodu” w różnych organizacjach społecznych, ustalił również etymologię tego słowa w różnych językach. Postawił własną koncepcję pierwotnej więzi społecznej, opartej na idei pokrewieństwa. Zajmował się pokrewieństwami fikcyjnymi – bliźnięctwem naturalnym (związki między ludźmi a przedstawicielami świata zwierzęcego, roślinnego i nieorganicznego), bliźnięctwem zewnętrznym (związek między dzieckiem poczętym a dzieckiem karmionym piersią tej samej matki), pokrewieństwem mlecznym (związek między akuszerką a odbieranym dzieckiem i jego matką), pokrewieństwem duchowym między nauczycielem a uczniem, więzią między drużbą a parą młodą, więzią między rodzicami chrzestnymi a innymi. Ponadto prowadził badania etymologiczne gwar polskich.