Siłownie wodne we Wrocławiu

Liczne rzeki, w tym największa z nich Odra, przepływające przez miasto Wrocław oraz liczne inwestycje w zakresie hydrotechniki prowadzone przez cały okres historii miasta, wykreowały jeden z większych w Polsce węzeł wodny – Wrocławski Węzeł Wodny. Od początku jego istnienia jednym z jego elementów były siłownie wodne we Wrocławiu wykorzystujące energię wody.

Elektrownia Południowa we Wrocławiu

Początkowo były to młyny wodne i inne siłownie wodne dla zlokalizowanych nad brzegami rzek zakładów, takich jak tartaki, folusze, kuźnie czy pompownie^[1]. W czasach współczesnych siłownie te były stopniowo likwidowane, lub część z nich została zniszczona podczas działań wojennych i nieodbudowana. W ich miejsce powstały siłownie ukierunkowane na produkcję energii elektrycznej – elektrownie wodne.

Ze względu na ograniczone możliwości związane z niewielkimi spadami występującymi na stopniach wodnych we Wrocławiu oraz brak możliwości budowy zbiorników na zurbanizowanym i równinnym terenie, powstałe na obszarze miasta elektrownie wodne, to małe elektrownie wodne, przepływowe.

Młyny Maria i Feniks

Rynny robocze Młynów Klary

Elektrownia Wodna Wrocław II (Północna)

Historyczne siłownie wodne we Wrocławiu

Budowa siłowni wodnych na potrzeb różnych zakładów prowadzona była we Wrocławiu od najwcześniejszych wieków istnienia miasta. Były to przede wszystkim młyny wodne.

Poniżej przedstawione jest zestawienie, choć z pewnością niepełne, siłowni co do których istnienia dostępne są historyczne źródła.

Siłownie wodne we Wrocławiu

siłownia	inne nazwy	rzeka, ramię	data budowy	data zamknięcia	rodzaj
Młyn Maria[2]		Kanał Młyna Maria	1267 (1793)	do lat 60. XX w.	młyn wodny
Młyn Feniks[2]		Kanał Młyna Maria	1333	do lat 60. XX w.	młyn wodny
Młyny Klary[3][4]	Młyn Arnold (1242)[2][4] Claren Mühle[3]	Upust Klary	1242, 1275[2][3] 1268, 1304[4]	1974 (wyburzenie budynków)	młyn wodny
młyny św. Macieja[4]		Kanał Jazu Macieja	1254	1876	młyn wodny obecnie zdemontowane przęsło Jazu św. Macieja
Młyn Pomorski[5]	Werdermühle	Odra Północna		1922	młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław II
Stary Wodociąg[1][6]	Wielki Wodociąg	Odra Południowa	1387	1924	ujęcie wody
wodociąg Św. Macieja[1][7]	Nowy Wodociąg	Odra Południowa	1539		ujęcie wody
Młyn Średni[8]		Odra Południowa		1921	młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I
Młyn Przedni[9]		Odra Południowa		1921	młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I
Młyn Nowy[10]	Neu - Mühle	Odra Południowa		1921	młyn wodny obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I
Młyn na Kępie[11]		Odra Północna		1916	młyn wodny
Młyn Leśnica[12]	Mühle Deutsch Lissa	Bystrzyca	1932	lata 70. XX wieku	pozostał budynek – inne przeznaczenie

Elektrownie wodne we Wrocławiu

Część elektrowni wodnych we Wrocławiu powstała w miejscach, w których wcześniej istniały inne siłownie wodne, następnie wyburzone. Ze względu na niewielkie moce instalowane – co jest wynikiem warunków na ciekach we Wrocławskiem Węźle Wodnym – część z elektrowni została wyłączona z eksploatacji.

Elektrownie wodne we Wrocławiu

elektrownia wodna	rzeka, ramię	lokalizacja	data budowy	data zamknięcia	moc instalowana
Elektrownia Wodna Wrocław I[13]	Odra Południowa	252,45 km Odry	1924		2400 kW
Elektrownia Wodna Wrocław II[14]	Odra Północna	1,2 km Odry Północnej	1925		1000 kW
Elektrownia Wodna Marszowice[15][16][17]	Bystrzyca		1921		385 kW
Elektrownia Wodna Stabłowice[18]	Bystrzyca		1924	pod koniec lat 70	113 kW
Prywatna elektrownia wodna im. Stanisława Sobolewskiego[19]	Ślęza

Przypisy

1. Mariusz Tokarz, Stary Wodociąg zwany "Wielkim", Wratislaviae Amici, 2006-11-22 (dostęp 2010-01-21)
2. Wratislaviae Amici – Młyn Maria (dostęp 2010-01-21)
3. http://dolny-slask.org.pl/test.php?obiekt=1032&start=8&tend=16 Wratislaviae Amici – Młyn Klary] (dostęp 2010-01-21)
4. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Trasa turystyczna Mosty i przeprawy, Wrocław 2007 (dostęp 2009-12-02)
5. Wratislaviae Amici – Młyn Pomorski (dostęp 2010-01-21)
6. Wratislaviae Amici – Stary Wodociąg (dostęp 2010-01-21)
7. Wratislaviae Amici – Stary Św. Macieja (dostęp 2010-01-21)
8. Wratislaviae Amici – Młyn Średni (dostęp 2010-01-21)
9. Wratislaviae Amici – Młyn Przedni (dostęp 2010-01-21)
10. Wratislaviae Amici – Młyn Nowy (dostęp 2010-01-21)
11. Wratislaviae Amici – Młyn na Kępie (dostęp 2010-01-21)
12. Młyn Leśnica, Lissa Leśnica, czwartek, 3 września 2009 (dostęp 2010-01-28)
13. Wratislaviae Amici – Mariusz Tokarz, Elektrownia Wodna Południowa, 2004-12-06 (dostęp 2010-01-21)
14. Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Północna (dostęp 2010-01-08)
15. Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Marszowice (dostęp 2010-01-21)
16. Elektrownia Marszowice, Wratislaviae Amici, 2004-11-21 (dostęp 2010-01-21)
17. Wszystkie miejsca w MEW w Polsce. Małe Elektrownie Wodne. [dostęp 2010-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-19)].
18. Elektrownia Stabłowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-21)
19. Prywatna elektrownia wodna im. Stanisława Sobolewskiego , Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-21)

Linki zewnętrzne

• Wratislaviae Amici – Młyny na "Kępie Mieszczańskiej" (dostęp 2010-01-21)