Słuchawki

Słuchawka – przetwornik elektroakustyczny mający za zadanie przekształcenie sygnału elektrycznego w słyszalną falę dźwiękową, podobnie jak czyni to głośnik; od głośnika jednak odróżnia ją sposób, w jaki jest wykorzystywana: słuchawka służy do indywidualnego odbioru dźwięku, najczęściej umieszcza się ją w bezpośredniej bliskości ludzkiego ucha, a nawet w jego przewodzie słuchowym.

Ten artykuł dotyczy urządzenia elektroakustycznego. Zobacz też: stetoskop.

Para słuchawek nausznych, półotwartych

Para słuchawek dokanałowych

Słuchawka telefoniczna

Słuchawki Beyerdynamic DT 770 PRO, przewód poprowadzony z lewej strony; na wykończeniu pałąka umieszczone zostało oznaczenie literowe lewej słuchawki (L) i obok odpowiadające tej literze trzy kropki kodu Braille’a

Słuchawki bezprzewodowe łączące się ze źródłem dźwięku przez Bluetooth

Słowem słuchawka określa się także:

• tzw. mikrotelefon, czyli uchwyt mieszczący zarówno samą słuchawkę, jak i mikrofon telefonu;
• w przypadku telefonów komórkowych lub stacjonarnych bezprzewodowych – cały aparat;
• zestaw słuchawkowy do telefonu komórkowego komunikujący się zwykle z nim poprzez Bluetooth;
• stetoskop, czyli przyrząd diagnostyczny stosowany w medycynie do osłuchiwania pacjenta.

Cechy konstrukcyjne

Ze względu na użyty przetwornik elektroakustyczny, słuchawki dzieli się na:

• elektromagnetyczne (czasem w skrócie nazywane „magnetycznymi”) – z membraną z materiału ferromagnetycznego (najczęściej ze stali), której ruch wzbudzany jest przez zmiany pola magnetycznego w nieruchomej cewce znajdującej się w bezpośredniej bliskości membrany^[1];
• elektrodynamiczne (albo krótko „dynamiczne”) – z membraną papierową lub z tworzywa sztucznego, której ruch wzbudzany jest przez przyklejoną do niej małą cewkę, umieszczoną w silnym stałym polu magnetycznym, poruszającą się wskutek przepływającego przez nią prądu zmiennego;
• elektrostatyczne – z membraną wzbudzaną przez zmiany pola elektrycznego;
• piezoelektryczne („krystaliczne”) – z membraną pobudzaną wskutek zjawiska piezoelektrycznego^[2].
• elektrodynamiczne z kotwicą zrównoważoną (ang. Balanced Armature) – z rdzeniem z miękkiej stali połączonym sztywno z membraną, znajdującym się pomiędzy nieruchomymi magnesami stałymi i nawiniętą wokół cewką^[3].

Ze względu na konstrukcję słuchawki, wyróżnia się:

• słuchawki wokółuszne (zamknięte), w których cała małżowina uszna umieszczona jest, wraz ze słuchawką, w niewielkiej komorze;
• słuchawki nauszne (zamknięte), w których małżowina uszna przykryta jest słuchawką umieszczoną w niewielkiej komorze;
• słuchawki półotwarte, o konstrukcji częściowo osłaniającej ucho^[4];
• słuchawki otwarte, których używa się poprzez zbliżenie ucha do membrany słuchawki tak, że małżowina ucha pozostaje odsłonięta;
• słuchawki douszne, które wsuwa się (częściowo) do wnętrza kanału słuchowego^[5];
• słuchawki dokanałowe, które do poprawnego odsłuchu wymagają uszczelnienia kanału słuchowego^[6].

Słuchawki bywają czasem – zwłaszcza słuchawki nauszne – mocowane do sprężynującego pałąka, który pozwala na utrzymanie ich na głowie; czasem do pałąka mocowany jest dodatkowo miniaturowy mikrofon. Często słuchawki używane są parami, na lewe i prawe ucho, co umożliwia odsłuch stereofoniczny. W zastosowaniach wojskowych słuchawki wmontowywane bywają do wnętrza hełmu (hełmofonu)^[7].

W celu rozróżnienia kanałów w słuchawkach stereofonicznych ich producenci stosują różne konstrukcje (np. główny kabel poprowadzony tylko do jednej strony słuchawek, ich profilowanie) i oznaczenia takie jak L i R na ucho odpowiednio: lewe i prawe (od pierwszych liter angielskich słów left i right) oraz niekiedy, aby ułatwić obsługiwanie urządzenia także osobom niewidomym i niedowidzącym, adekwatne oznaczenia w systemie Braille’a (obydwa kanały), ewentualnie w uproszczonym systemie Braille’a, to znaczy, oznaczana jest wówczas słuchawka lewa (bo litera L składa się tylko z trzech pionowo ułożonych istotnych kropek).

Redukcja szumów

Redukcja szumów, czyli dźwięków dobiegających z otoczenia, dzieli się na pasywną i aktywną redukcję szumów.

Pasywna redukcja szumów polega na zaprojektowaniu kształtu słuchawki, w taki sposób, aby blokowała ona docieranie fal dźwiękowych z otoczenia. Słuchawki, które zapewniają największą izolację dźwiękową, ze względu na swoją budowę to: słuchawki wokółuszne zamknięte, nauszne zamknięte, douszne oraz dokanałowe. Szczególnym modelem są słuchawki dla perkusistów, które tłumią dźwięk bębnów płynący z otoczenia w trakcie gry, tak aby perkusista/perkusistka słyszał/a czysty nagrany w czasie rzeczywistym w słuchawkach.

Aktywna redukcja szumów (eng. Active Noise Cancelling – ANC) przebiega w oprogramowaniu słuchawek, które analizuje zebrane przez mikrofon dźwięki, wzmacnia pożądane, wycisza niepożądane i przekazuje do słuchawki. Takie słuchawki muszą być wyposażone w mikrofon, oprogramowanie oraz źródło energii (najczęściej baterię). Niektóre modele pozwalają użytkownikom wybierać poziom wygłuszania dźwięków otoczenia w zależności od preferencji^[8].

Zobacz też

Zobacz galerię związaną z tematem: Słuchawki

Zobacz hasło słuchawka w Wikisłowniku

• zestaw głośnikowy

Przypisy

1. Popularne niegdyś w aparatach telefonicznych, rzadko już stosowane ze względu na wąskie pasmo przenoszenia i znaczne zniekształcenia.
2. Rzadko już stosowane ze względu na wąskie pasmo przenoszenia.
3. Są wykorzystywane w większości aparatów słuchowych i słuchawkach dokanałowych.
4. Takie słuchawki stosowane są najczęściej w telefonach.
5. Bywają one wykorzystywane m.in. w aparatach słuchowych dla osób niedosłyszących.
6. Bywają one wykorzystywane m.in. w aparatach słuchowych dla osób niedosłyszących oraz tzw. monitorach dousznych charakteryzujących się wysoką wiernością odtwarzanego dźwięku.
7. Rozwiązanie takie stosowane jest również np. w lotnictwie, astronautyce, a także w sportach motorowych.
8. Aktywna redukcja szumów – co to jest? Jakie słuchawki z aktywną redukcją szumów – Magazyn Ceneo.pl [online], Magazyn Ceneo, 2 października 2022 [dostęp 2022-10-13] (pol.).

Linki zewnętrzne

• Strona o słuchawkach

Kontrola autorytatywna (sprzęt audio):

• LCCN: sh87005263
• GND: 4165262-9
• J9U: 987007529990405171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: technology/headphone, technology/headset, technology/earphone
• SNL: hodetelefon
• Catalana: 0081938