Tratwa lipidowa
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Tratwa lipidowa, raft lipidowy – mała (od 10 do 200 nm), heterogenna, wysoce dynamiczna, wzbogacona w sterole i inne lipidy (głównie sfingolipidy) domena w błonie komórkowej. Tratwy lipidowe mogą być czasami stabilizowane w większe struktury poprzez interakcje lipid–białko oraz białko–białko[1].
Od 1972 roku, kiedy S. Jonathan Singer i Garth Nicolson zaproponowali model płynnej mozaiki lipidowo-białkowej, który podaje zasadniczy schemat organizacji błon biologicznych[2], uważano, że fosfolipidy i białka błonowe są w dwuwarstwie rozmieszczone równomiernie.
W roku 1988 Kai Simons razem z Gerritem van Meerem postulowali nową hipotezę[3][4], zakładającą obecność mikrodomen w błonie biologicznej (pewien typ takich mikrodomen – „caveoli” – był obserwowany już w 1953 i 1955[5][6]). Mikrodomeny te miały odbiegać składem, a zatem i szczegółową strukturą od pozostałej części błony, charakteryzując się podwyższoną zawartością cholesterolu, glikolipidów i sfingolipidów. Struktury te, tworzące w błonie rodzaj „łatek” nazwano tratwami lipidowymi. Ta koncepcja, rozwijana przez lata, została bardziej kompleksowo zaprezentowana w 1997 roku w czasopiśmie Nature przez Simonsa i Ikonen[7]. Według najnowszych koncepcji tratwy mogą obejmować około 30-40% powierzchni błony komórkowej komórek niespolaryzowanych[8] jako wydzielone, niepołączone z sobą obszary, ale dla niektórych fragmentów błony (na przykład część apikalna komórek nabłonka, w której jest wyjątkowo dużo cholesterolu i sfingolipidów), tratwy mogą utworzyć duży, ciągły obszar, w którym będą występować małe „łaty” „zwykłej błony”[9].