Rada narodowa (Polska Ludowa)
terenowy organ władzy państwowej w PRL / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Rada narodowa (PRL)?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Rada narodowa – w Polsce Ludowej przedstawicielski organ władzy wzorowany na radzieckim sowiecie, istniejący w latach 1944–1990[1], którego usytuowanie ustrojowe ulegało zmianom na przestrzeni lat:
- w latach 1944–1950 miał to być:
- organ ustawodawczy (w postaci Krajowej Rady Narodowej do 1947 r.)
- organ stanowiący tzw. samorządu terytorialnego (w postaci gminnych, miejskich, powiatowych i wojewódzkich rad narodowych),
- w latach 1950–1957 miał to być terenowy organ jednolitej administracji państwowej, którym była dzielnicowa, gminna, miejska, powiatowa i wojewódzka rada narodowa, wyłaniający organ wykonawczy, którym było jej prezydium,
- w latach 1958–1982 miał to być przedstawicielski organ władzy państwowej i podstawowy organ samorządu społecznego, w praktyce o bardzo ograniczonych kompetencjach, mający planować działalność publiczną oraz kontrolować terenowe organy administracji państwowej powoływane przez rząd; była nim:
- w latach 1958–1972 gromadzka, dzielnicowa, miejska, powiatowa i wojewódzka rada narodowa,
- w latach 1973–1975 dzielnicowa, gminna, miejska, powiatowa i wojewódzka rada narodowa,
- w latach 1975–1982 dzielnicowa, gminna, miejska i wojewódzka rada narodowa,
- w latach 1983–1990 miał to być przedstawicielski organ władzy państwowej i podstawowy organ samorządu społecznego będący zarazem (jedynie z nazwy) organem samorządu terytorialnego ludności, mający planować działalność publiczną oraz kontrolować terenowe organy administracji państwowej powoływane przez rząd, zaś w zakresie swoich kompetencji wykonywanych samodzielnie (w praktyce bardzo ograniczonych) także wykonywać zwierzchnictwo nad tymi organami; była to dzielnicowa, gminna, miejska i wojewódzka rada narodowa.
Ten artykuł dotyczy organów władzy w PRL. Zobacz też: Rada Narodowa. |
Ten artykuł od 2015-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Po II wojnie światowej władze komunistyczne dążyły do ograniczenia roli samorządu terytorialnego. Początkowo przywrócono część uregulowań z czasów II Rzeczypospolitej, co było podyktowane względami praktycznymi. Jednak już od 1950 r., naśladując wzorce radzieckie, samorząd terytorialny został zlikwidowany, a rady stały się hierarchiczną konstrukcją organów jednolitej władzy państwowej. Fasadowość demokracji rad stała się wówczas podwójna, jako że w wyborach głosowano na jedną listę wyborczą, a liczba kandydatów odpowiadała liczbie mandatów do obsadzenia, ale nawet przy tak niereprezentatywnym składzie organy te według niektórych krytycznych naukowców służyły wyłącznie funkcjom dekoracyjnym i nie miały realnej władzy[2], jako że ta skupiona była w egzekutywach komitetów monopartii, którymi w przypadku Polski były egzekutywy komitetów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, na czele z Biurem Politycznym jej Komitetu Centralnego.