Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przemysł (Przemysław, Przemek, Przemko) toszecki (ur. ok. 1425, zm. w grudniu 1484) – książę oświęcimski w latach 1433/4–1445 (tylko formalnie), książę toszecki w latach 1445–1484.
 herb Piastów śląskich | |
| książę oświęcimski | |
| Okres |
od 1433/4 |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Małżeństwo |
Małgorzata (Machna) |
| Dzieci | |
Przemysł był drugim pod względem starszeństwa synem księcia oświęcimskiego Kazimierza I i Anny żagańskiej. Po śmierci ojca znalazł się pod opieką starszego brata Wacława I. W 1441 Wacław, ulegając presji polskiego monarchy, zobowiązał się nakłonić swoich młodszych braci Przemysła i Jana IV do złożenia hołdu królowi polskiemu, gdy tylko osiągną pełnoletniość.
W podziale księstwa dokonanym 19 stycznia 1445 Przemysł otrzymał najmniej znaczące księstwo ze stolicą w Toszku, skąd wspólnie z bratem Janem, księciem oświęcimskim, prowadził awanturniczą politykę drobnego książątka.
Pierwszą decyzją Przemysła jako samodzielnego władcy było uwikłanie się w konflikt z biskupem krakowskim, Zbigniewem Oleśnickim, o zakupione od książąt cieszyńskich księstwo siewierskie. Porozumienie, zawarte 18 lutego 1447 w Krakowie, tylko na moment załatwiło sprawę, gdyż 6 października 1450 Przemysł ponownie uderzył wynajętymi przez siebie oddziałami na zamek biskupi w Siewierzu. W odpowiedzi panowie polscy, nie przejmując się brakiem formalnego wypowiedzenia wojny, wtargnęli do księstwa toszeckiego, dotkliwie je pustosząc.
W 1452 Przemysł poparł swojego młodszego brata Jana IV w walce z Kazimierzem Jagiellończykiem, królem polskim. Dopiero klęska wojsk braci pod Oświęcimiem z oddziałami podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca skłoniła Przemysła do wydania dokumentu (7 marca 1453), w którym wziął na siebie, wraz z bratem, odpowiedzialność za wywołaną wojnę, zwrócił wolność wszystkim wziętym jeńcom oraz zapłacił 2800 florenów kontrybucji[1]. Pomimo zawartego rozejmu Przemysł nie zaprzestał napadów na przejeżdżających przez terytorium jego księstwa kupców polskich. Do podpisania ugody pomiędzy książętami a Polską doszło jeszcze w tym samym roku w Gliwicach, gdzie 21 lutego 1457 roku Przemysł IV wyraził zgodę na sprzedaż przez Jana księstwa oświęcimskiego królowi Polski za 50 tys. kop groszy praskich.
Zbliżenie z Polską zaowocowało zaciągnięciem się Przemysła na wojnę z zakonem krzyżackim, skąd powrócił w 1456, nie mogąc się doczekać od króla zaległego żołdu (ostatnią jego ratę Przemysł otrzymał dopiero w 1469). Pomimo nowego nieporozumienia z Kazimierzem Jagiellończykiem Przemysł nie poparł brata Jana w toczonej przez niego wojnie pogranicznej. Umożliwiło mu to wystąpienie 25 stycznia 1458 w Bytomiu z misją dyplomatyczną, zakończoną nowym porozumieniem braci z Polską.
W 1471 Przemysł poparł kandydaturę Władysława Jagiellończyka na króla czeskiego, co spowodowało zagrożenie jego panowania ze strony króla węgierskiego, Macieja Korwina. Dopiero 25 lipca 1479 książę toszecki uzyskał gwarancję swoich rządów, w zamian za złożenie hołdu lennego. Do uroczystości doszło 12 sierpnia w Ołomuńcu.
Przemysł toszecki żonaty był od 1463 z Małgorzatą (Machną), córką księcia opolskiego, Mikołaja I. Z małżeństwa tego pochodziła tylko córka Małgorzata, późniejsza ksieni klasztoru klarysek we Wrocławiu. Przemysł owdowiał w 1472 i nie ożenił się już powtórnie.
Zmarł w grudniu 1484 w przebudowanym przez siebie zamku w Toszku. Został pochowany w tamtejszym kościele parafialnym. Po śmierci Przemysła jego księstwo zostało przyłączone przez Macieja Korwina do dzierżaw znajdujących się w rękach jego syna Jana.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
