Okręg miński (ZCZW)

Okręg miński – okręg administracyjny utworzony 15 września 1919 pod Zarządem Cywilnym Ziem Wschodnich (ZCZW)^[1].

miński

Okręg
Państwo	Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (II RP)
Siedziba	Mińsk
Zarządzający	Władysław Raczkiewicz
Powierzchnia	35 947 km²
Populacja (1919) • liczba ludności	1 091 138
• gęstość	30,4 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba powiatów	6
Liczba powiatów miejskich	1
Położenie na mapie

W skład okręgu mińskiego weszły powiaty: bobrujski, borysowski, ihumeński, miński, słucki.

9 lutego 1920 utworzono powiat lepelski z terenów powiatów lepelskiego i połockiego z tymczasową siedzibą w Kubliczach, który wszedł w skład okręgu mińskiego^[2].

Demografia

Według spisu ludności w grudniu 1919 roku okręg zamieszkiwało 1 091 138 osób, z których 64,5% zadeklarowało się jako Białorusini, 14,6% – Polacy, 11,3% – Żydzi, 3,5% – „tutejsi”, 0,2% – Litwini, 5,9% – przedstawiciele innych narodowości (głównie Rosjanie). Największymi jego miastami były: Mińsk (102 392 mieszk.), Bobrujsk (29 704 mieszk.) i Słuck (14 162 mieszk.). Na terytorium okręgu znajdowało się też 8781 innych miejscowości, z których 1 miała 5–10 tys. mieszkańców, a 31 miało 1–5 tys. mieszkańców^[3].

Oświata

W okręgu mińskim w roku szkolnym 1919/1920 działały 1123 szkoły powszechne, 71 szkół średnich i 14 szkół zawodowych. Ogółem uczyło się w nich 84 690 uczniów i pracowało 2454 nauczycieli. Wśród szkół powszechnych było: 643 nauczające w języku rosyjskim (42 541 uczniów, 906 nauczycieli), 262 nauczające w języku polskim (13 106 uczniów, 348 nauczycieli), 194 nauczające w języku białoruskim (10 417 uczniów, 271 nauczycieli) i 24 nauczające w języku jidysz (2633 uczniów, 99 nauczycieli). Najlepsze warunki nauczania panowały w szkołach żydowskich (1 nauczyciel na 27 uczniów), a najgorsze w rosyjskich (1 nauczyciel na 47 uczniów). W marcu 1920 roku istniało 279 szkół nauczających w języku polskim i 1208 szkół nauczających w innych językach^[4].

Szczegółowy podział administracyjny

Powiat	Pow.km²	Mieszk.		Miasto powiatowe	Mieszk.
Okręg Miński
bobrujski	10500	188.976		Bobrujsk	29.704
borysowski	6700	147.673		Borysów	5.452
ihumeński	8010	221.758		Ihumeń	4.669
lepelski ¹	?	?		Kublicze	?
miński	5213	304.004		Mińsk ²	102.392
Mińsk miasto ²	?	102.392		Mińsk	102.392
słucki	5524	228.727		Słuck	14.162
¹ 9 lutego 1920 r. utworzono powiat lepelski z terenów powiatów lepelskiego i połockiego z tymczasową siedzibą w Kubliczach, który wszedł w skład Okręgu Mińskiego(Dz. Urz. ZCZW z 1920 r. Nr 9, poz. 149)
² 25 października 1919 r. utworzono powiat miejski w Mińsku (Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 26, poz. 276)

Przypisy

1. Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 19, poz. 174
2. Dz. Urz. ZCZW z 1920 r. Nr 9, poz. 149
3. I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). s. 25, 31.
4. Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). s. 243–244.

Bibliografia

• Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 50, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
• Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.