Nurty polityczne w Stanach Zjednoczonych
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
W toku historii Stanów Zjednoczonych ukształtowało się wiele nurtów i doktryn politycznych wyrażających poglądy, interesy, wartości i cele różnych grup społecznych. Nurty te były związane z szerszymi ideologiami i były przyjmowane przez partie i ruchy polityczne, i odnosiły się do polityki krajowej, ale także do kwestii gospodarczych, społecznych i międzynarodowych.
Podział sceny politycznej w Stanach Zjednoczonych przebiega zasadniczo na osi dwubiegunowej. Obywatele najczęściej określają się jako prawica (konserwatyści) – centrum – lewica (amerykański liberalizm).
Współczesny konserwatyzm amerykański obejmuje konserwatyzm społeczny, liberalizm klasyczny i liberalizm gospodarczy. Pierwszy z tych nurtów rozwinął się jako odpowiedź na komunizm i ruch praw obywatelskich, podczas gdy dwie kolejne ideologie rozwinęły się w odpowiedzi na Nowy Ład. Współczesny liberalizm amerykański łączy w sobie progresywizm, liberalizm opiekuńczy i liberalizm społeczny, rozwijający się w erze postępowej i czasach wielkiego kryzysu. Istotnym nurtem na scenie politycznej jest też libertarianizm, który rozwinął się w połowie XX wieku jako odrodzenie klasycznego liberalizmu. Historia ruchów politycznych w Stanach Zjednoczonych była kształtowana przez różnorodne nurty polityczne: republikanizm, populizm, separatyzm, faszyzm, socjalizm, monarchizm i nacjonalizm.
Podział sceny politycznej ukształtował się w czasie rewolucji amerykańskiej i początkowo opierał się na opozycji między monarchizmem wspierającym rządy brytyjskie i republikanizmem. Po uzyskaniu niepodległości republikanizm podzielił się na nowe doktryny, w tym republikanizm klasyczny, demokrację jeffersonowską i demokrację jacksonowską. W latach poprzedzających wojnę secesyjną na znaczeniu zyskały abolicjonizm i secesjonizm. Progresywizm rozwinął się na początku XX wieku, a w ciągu następnych dziesięcioleci ewoluował w nowoczesny liberalizm, w odpowiedzi na który rozwinął się nowoczesny konserwatyzm. W epoce zimnej wojny rozwinął się wśród konserwatystów antykomunizm i neokonserwatyzm, podczas gdy w ramach ruchu na rzecz praw obywatelskich ukształtował się antyrasizm. Na początku XXI wieku rozwinęły się ruchy populistyczne, w tym amerykańska socjaldemokracja, demokratyczny socjalizm i trumpizm.
Mężczyźni, biali Amerykanie, osoby starsze, chrześcijanie i osoby bez wyższego wykształcenia mają częściej poglądy konserwatywne, podczas gdy kobiety, Afroamerykanie, młodzi dorośli, niechrześcijanie i osoby z wyższym wykształceniem skłaniają się bardziej ku poglądom liberalnym. Konserwatyzm i liberalizm w Stanach Zjednoczonych różnią się od konserwatyzmu i liberalizmu w innych częściach świata, a ideologie w Stanach Zjednoczonych mają częściej charakter indywidualistyczny aniżeli kolektywistyczny.