Nowy Dwór Prudnicki
wieś w województwie opolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nowy Dwór Prudnicki (niem. Neuhof) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
| wieś | |
 Centrum wsi (2011) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
124[1] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-351[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OKR |
| SIMC |
0497288 |
Położenie na mapie gminy Krapkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego  | |
 50°24′07″N 17°53′19″E[3] | |
W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Kórnica w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2022 wieś była zamieszkana przez 124 osoby[1].
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 14 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej[4], tuż przy granicy gminy Krapkowice z gminą Głogówek (powiat prudnicki). Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Prowadzi przez nią droga z Głogówka do Żywocic[6].
Nazwa miejscowości pochodzi od słowa „dwór”, co oznaczało majątek rolny lub folwark[7]. Przymiotnik „Prudnicki” świadczy o położeniu wsi na ziemi prudnickiej i o jej przynależności do powiatu prudnickiego[8]. Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w kościelnych dokumentach z Głogówka w 1688 jako novo pago[9]. W wydanej we Wrocławiu w 1845 topografii Śląska odnotowano dwie nazwy miejscowości: niemiecką Neuhof oraz polską Nowy Dwór[7].
W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Nowy Dwór[10]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, nazwę Nowy Dwór Prudnicki[11].
W gwarze prudnickiej wieś nazywana bywa Nowidwor[9].
Nie istnieją dokumenty historyczne dotyczące założenia wsi. W urbarzu dóbr zamku w Głogówku z 1635 znajduje się wzmianka o „dużym i pięknym kawałku ziemi dworskiej o nazwie Kopanina” (niem. großen und schönen Stück herrschaftlichen Acker mit dem Namen Kopanina) na północ od Rzepcza, przy granicy z Kórnicą, gdzie planowano budowę folwarku, w którym chowane miały być owce i bydło. Gospodarstwo te zostało wzniesione przez hrabiego Oppersdorffa z Głogówka w pierwszych dekadach po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (po 1648)[9].
Związany z Rzepczem folwark rozwinął się wraz z sąsiadującą z nim osadą zagrodników pod koniec XVII wieku. Najstarsza wzmianka o Nowym Dworze Prudnickim w kościelnych dokumentach z Głogówka pochodzi z 1688 (wieś występuje tam jako novo pago). W pobliżu folwarku osiedlały się rodziny zagrodników, którzy otrzymywali od Oppersdorffów działki pod budowę swoich domów, stajni i stodół. Każda rodzina otrzymywała działkę o powierzchni około 8 morgów. W zamian byli zobowiązani płacić określoną kwotę pieniędzy każdego roku[9].
Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[12]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[13].
.jpg)
W początkowym okresie istnienia osady, w Nowym Dworze Prudnickim mieszkało zaledwie kilka rodzin. W połowie XVIII wieku wymienione zostały nazwiska rodowe mieszkańców: Grella, Heinsch, Janocha, Jokel, Kupstein, Larisch, Malek, Malurni, Masik, Masur, Owczarek, Pohl, Rothkegel, Smarzly i Trünck. Łącznie mieszkały tu 22 rodziny. Nazwiska Grella, Heinsch, Janocha, Larisch, Malek i Rothkegel występowały też w połowie XX wieku. Związana z Rzepczem osada należała do parafii św. Bartłomieja w Głogówku, jej mieszkańcy chowani byli na cmentarzu w Rzepczu, dzieci uczęszczały do szkoły w Kórnicy[14].
Pod koniec XVIII wieku w Nowym Dworze Prudnickim osiedliły się dwie rodziny chałupników. Do 1819 liczba chałupników wzrosła do siedmiu, przybył także jeden zagrodnik. W 1845 wieś liczyła 33 domy, w których mieszkały 202 osoby. Wszyscy mieszkańcy byli katolikami. W Nowym Dworze Prudnickim znajdowała się karczma rodziny Larisch, kuźnia, a także handlarze[14]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu budynek (dwór), a w otoku napis: NEUHOFF: GEM: SIGL / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Nowy Dwór Prudnicki / Powiat Prudnicki)[15]. Około 1864 miejscowość została podzielona na domenę i wieś[14].
Na początku XX wieku w Nowym Dworze Prudnickim mieszkało 220 katolików, z czego 37 utrzymywało się z pracy w majątku Oppersdorffów[16]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 200 mieszkańców Nowego Dworu Prudnickiego wszyscy posługiwali się językiem polskim[17]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Nowy Dwór Prudnicki znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[18]. Do głosowania uprawnione były w Nowym Dworze Prudnickim 142 osoby, z czego 118, ok. 83,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 116, ok. 81,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 133 głosy (ok. 93,7% uprawnionych), w tym 133 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 66 osób (ok. 49,6%), a za Polską 67 osób (ok. 50,4%)[19]. W latach 20. XX wieku w Nowym Dworze Prudnickim powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej (rozbudowany po II wojnie światowej)[potrzebny przypis]. W 1928 wieś miała 203 mieszkańców (41 rodzin)[16].
Żołnierze radzieccy, którzy w 1945 wkroczyli do Nowego Dworu Prudnickiego w drodze na Prudnik podczas operacji górnośląskiej, zniszczyli drewnianą sygnaturkę z dzwonkiem znajdującą się na skrzyżowaniu we wsi[20].
Położenie na mapie powiatu prudnickiego w 1950 r.
Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[21]. Sołtysem wsi został Emanuel Styra[7]. Mieszkańcom Nowego Dworu Prudnickiego, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.
W latach 1945–1950 Nowy Dwór Prudnicki należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Kórnica[22], a w latach 1954–1972 do gromady Kórnica[23]. Podlegała urzędowi pocztowemu w Głogówku[24].
Do 1956 roku Nowy Dwór Prudnicki należał do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Nowy Dwór Prudnicki został odłączony od powiatu prudnickiego i przyłączony do nowo utworzonego krapkowickiego.
W 1949 we wsi znajdował się kotlarz[25]. W 1950 we wsi wzniesiono kaplicę świętych Jana i Pawła. W 1989 zbudowano świetlicę wiejską. W 1994 Nowy Dwór Prudnicki został zwodociągowany, a w 1995 doprowadzono do niego linię telefoniczną[7].
Przynależność państwowa i administracyjna
Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kamiyniołrzy[26].
Liczba mieszkańców wsi
We wsi znajduje się gospodarstwo rolne[7].
Przez Nowy Dwór Prudnicki przebiega droga wojewódzka
We wsi znajduje się kaplica wiejska, wzniesiona w 1989[7]. W kaplicy w Nowym Dworze Prudnickim umieszczana jest „korona” upleciona z kłosów zboża, którą według zwyczaju co roku plotą mieszkańcy Rzepcza lub Nowego Dworu Prudnickiego. Po czasie zostaje przeniesiona do miejscowej świetlicy. Wybrani absolwenci szkoły podstawowej mieszkający w Nowym Dworze Prudnickim dostają obowiązek wystrojenia kaplicy[20].
Katolicy z Nowego Dworu Prudnickiego należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kierpniu (dekanat Głogówek). Przy posesji numer 27[20] znajduje się kaplica św. Jana i Pawła męczenników[33], wzniesiona w 1950, o czym świadczy napis nad wejściem do niej. Wyżej umieszczono obraz z podpisem: „ŚW. JAN I PAWEŁ. PATRONI PRZECIW GRADU I BŁYSKAWIC”[20]. Pomiędzy Rzepczem i Nowym Dworem Prudnickim znajduje się kapliczka z wizerunkiem św. Franciszka. Jest to jedna z kapliczek, które wyznaczały granice pól należących do rodziny Oppersdorffów[34].
Krzyż przydrożny
Krzyż przydrożny
Obraz na kaplicy
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Nowym Dworze Prudnickim[35].
12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Nowy Dwór Prudnicki prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[36].
Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Nowym Dworze Prudnickim było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[37].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 6 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[38].
Teren wsi, jak i całej gminy Krapkowice, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[39]. Gminę Krapkowice obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[40].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
