Manicouagan (jezioro)

Manicouagan – jezioro i krater uderzeniowy w Kanadzie, w centralnej części prowincji Quebec, ok. 800 km na północny wschód od Montrealu.

Jezioro Manicouagan, widok ze strony wschodniej. W oddali (nieco na prawo od środka fotografii) widać Mont Babel

Manicouagan

Widok jeziora/krateru Manicouagan z orbity okołoziemskiej
Położenie
Państwo	Kanada
Prowincja	Quebec
Lokalizacja	Quebec
Wysokość lustra	360 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	1942 km²
Głębokość • średnia • maksymalna	85 m 350 m
Długość linii brzegowej	1322km
Objętość	139,8 km³
Hydrologia
Rodzaj jeziora	jezioro meteorytowe
Położenie na mapie Quebecu Manicouagan
Położenie na mapie Kanady Manicouagan
51°23′N 68°42′W

Manicouagan

Krater Manicouagan w zimie, widok z promu kosmicznego
Ciało niebieskie	Ziemia
Średnica krateru	85 km
Wiek	214 ± 1 Ma
Źródło nazwy	Manicouagan (rzeka); nazwa pochodzi z języka Innuitów i oznacza "miejsce, gdzie znajduje się korę drzew"

Jezioro ma kształt pierścienia kołowego otaczającego wzniesienie centralne, wyspę René-Levasseur, z najwyższym szczytem Mont Babel (centrum krateru) wznoszącym się 952 m n.p.m. i 590 m nad poziomem jeziora. Ze względu na swój kształt, jezioro to jest czasem zwane „okiem Quebeku” (fr. l'œil du Québec).

Krater

Ocenia się, że krater Manicouagan powstał w wyniku uderzenia około pięciokilometrowego bolidu ok. 214 mln lat temu i miał początkowo średnicę 85 km^[1], jednak w wyniku erozji, widoczna obecnie struktura ma średnicę ok. 72 km. Krater ten jest szóstym pod względem wielkości średnicy znanym i potwierdzonym kraterem uderzeniowym na Ziemi (stan na lipiec 2012).

Krater ten może być związany z wymieraniem triasowym; jednakże najnowsze datowanie wydaje się temu przeczyć: krater jest datowany na 12 ± 2 mln lat przed początkiem tego masowego wymierania^[2].

Hipoteza wielu uderzeń

Krater Manicouagan powstał w podobnym czasie, co kilka innych dużych kraterów uderzeniowych na Ziemi: Saint Martin o średnicy 40 km, również w Kanadzie, Rochechouart we Francji o średnicy 23 km, krater Obołoń o średnicy 20 km na Ukrainie i krater Red Wing o średnicy 9 km w Stanach Zjednoczonych. Oba kratery w Kanadzie i krater Rochechouart leżały w tym czasie na tej samej szerokości geograficznej, 22°8' N, zatem mogły powstać w jednej serii uderzeń. Dwa pozostałe kratery leżą wraz z kraterami Saint Martin i Rochechouart na kołach wielkich o tej samej deklinacji. Powstała hipoteza, że wszystkie te kratery utworzył upadek łańcuszkowy, uderzenie w Ziemię fragmentów rozbitego ciała niebieskiego (komety lub planetoidy), w ciągu kilku godzin^[3].

Hydroenergetyka

Jezioro zostało powiększone przez tamy z elektrowniami zwanymi Manic 1, Manic 2 ... Manic 5, Manic 5 P.A. tworzącymi wspólnie duży zespół energetyczny na rzece Manicouagan. Poziom jeziora jest zwykle niższy w zimie, kiedy zapotrzebowanie na prąd jest najwyższe.

Przypisy

1. Manicouagan. [w:] Earth Impact Database [on-line]. Planetary and Space Science Centre, University of New Brunswick. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).
2. J.P. Hodych, G.R. Dunning. Did the Manicouagan impact trigger end-of-Triassic mass extinction?. „Geology”. 20, s. 51-54, 1992.
3. J.G. Spray, S.P Kelley, D.B Rowley. Evidence for a late Triassic multiple impact event on Earth. „Nature”. 392, s. 171-173, 1998. [dostęp 2012-06-06].

Encyklopedie internetowe (zbiornik zaporowy):

• The Canadian Encyclopedia: reservoir-manicouagan
• БРЭ: 2182797
• Catalana: 0433830, 0433832

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator CGNDB: EHDCW