Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mýrdalsjökull (wym. ⓘ[ˈmir.talsˌjœː.kʏtl]) – lodowiec w południowej części Islandii, położony nad wulkanem Katla.
Państwo | |
---|---|
Rodzaj |
umiarkowany |
Klasa lodowca | |
Powierzchnia (2011) |
596 km² |
Położenie na mapie Islandii | |
63°38′N 19°03′W |
Ma formę czapy lodowej i zajmuje powierzchnię 596 km² (stan na 2011 rok), co czyni go czwartym lodowcem Islandii.
Lodowiec znajduje się w południowej części Islandii. Wznosi się na wysokość 1300–1500 m n.p.m.[1][2] Zimą zasilany jest obfitymi opadami śniegu[uwaga 1], a latem łatwo się topi[1][2]. Wypływa z niego wiele rzek, m.in. Jökulsá. Leży nad wulkanem Katla – drugim pod względem aktywności na wyspie[3]. Obszary na południe i na wschód od lodowca były pierwszymi zasiedlonymi na Islandii[3].
Ma formę czapy lodowej i zajmuje powierzchnię 596 km² (stan na 2011 rok), co czyni go czwartym lodowcem wyspy[4]. Podczas małej epoki lodowcowej razem z lodowcem Eyjafjallajökull tworzył jedną czapę lodową, która została rozdzielona na większą część zachodnią i mniejszą część wschodnią w połowie XX w.[3] W okresie XX i XXI w. lodowiec systematycznie się zmniejsza – szacuje się, że jego partie, w zależności od położenia, zanikną w ciągu 80–200 lat[2].
Lodowiec zbudowany jest z czapy właściwej nad wulkanem Katla oraz otaczającej ją części peryferyjnej z licznymi lodowcami wyprowadzającymi[2].
Czapa właściwa tworzy w części południowej dwa szczyty o wysokości 1480 m n.p.m. – Goðabunga i 1450 m n.p.m. – Háabunga, oddzielone szeroką „przełęczą” o wysokości 1345 m n.p.m.[2] Lód w kalderze ma grubość 400–700 m, na północ od kaldery 100–400 m a na jej zachodnich, południowych i wschodnich zboczach mniej niż 100 m[5].
W wyższych partiach części peryferyjnej nad pokrywę lodową wznoszą się nunataki[2]. Na południu płyną lodowce wyprowadzające: Sólheimajökull, opadający do wysokości 100 m n.p.m., Klífurjökull i Kötlujökull, na wschodzie: Öldufellsjökull i Sandfellsjökull, na północy: Sléttjökull, Entujökull, a na zachodzie: Króssárjökull, Tungnakvíslarjökull, Hrunajökull[6].
Pod czapą właściwą lodowca znajduje się czynny wulkan – Katla[7]. Podlodowcowa kaldera (10 x 14 km) sięga 750 m głębokości[7]. Katla wybuchała ponad 20 razy od momentu zasiedlenia Islandii (870), często powodując powodzie lodowcowe – jökulhlaup[8][1]. Obszar Katli leży na terenie utworzonego w 2011 roku Geoparku Katla[9][10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.