Leonas Bistras
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leonas Bistras (ur. 20 października 1890 w Lipawie, zm. 17 października 1971 w Kownie) - litewski dziennikarz, filozof i tłumacz, wielokrotny minister, marszałek sejmu i szef rządu Republiki Litewskiej w latach 1925-1926, lider litewskiej chadecji.
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
20 października 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 października 1971 |
| minister oświaty Litwy | |
| Okres |
od 28 marca 1939 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Juozas Tonkūnas |
| Następca |
Kazys Jokantas |
| minister oświaty Litwy | |
| Okres |
od 17 grudnia 1926 |
| Przynależność polityczna |
Litewscy Chrześcijańscy Demokraci |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| premier Republiki Litwy | |
| Okres |
od 25 września 1925 |
| Przynależność polityczna |
Litewscy Chrześcijańscy Demokraci |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| minister spraw zagranicznych Litwy | |
| Okres |
od 21 kwietnia 1926 |
| Przynależność polityczna |
Litewscy Chrześcijańscy Demokraci |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| minister obrony Litwy | |
| Okres |
od 25 września 1925 |
| Przynależność polityczna |
Litewscy Chrześcijańscy Demokraci |
| Poprzednik |
Teodoras Daukantas |
| Następca |
Juozas Papečkys |
| minister oświaty Litwy | |
| Okres |
od 29 czerwca 1923 |
| Przynależność polityczna |
Litewscy Chrześcijańscy Demokraci |
| Poprzednik |
Petras Juodakis |
| Następca |
Kazys Jokantas |
Po ukończeniu gimnazjum w Lipawie w 1911 roku immatrykulował się na uniwersytecie w Genewie - studiował medycynę. Po dwóch latach przeniósł się do Dorpatu. W 1914 roku rozpoczął studia teologiczne w seminarium katolickim w Kownie.
W latach I wojny światowej służył jako lekarz w armii rosyjskiej.
W 1921 roku uzyskał stopień doktora filozofii na uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim, dysertacja dotyczyła dorobku myślowego rosyjskiego filozofa Władimira Sołowiowa.
Po powrocie na Litwę związał się z Uniwersytetem im. Witolda Wielkiego w Kownie, gdzie wykładał teologię i filozofię.
W 1919 roku redagował gazetę „Lietuva”, później „Ryto” (1926-1939), współpracował też z pismami „Viltyje” und „Ateitį”.
Zajmował się tłumaczeniem papieskich encyklik na język litewski.
Już podczas studiów zaangażował się w działalność polityczną, wstępując w 1910 roku do chrześcijańskiej demokracji („Lietuvių krikščionių demokratų partija”). Wybierany z jej listy do Sejmu I i II kadencji, sprawował godność marszałka parlamentu (od listopada 1922 do marca 1923 i od stycznia do sierpnia 1925 roku).
W czerwcu 1923 roku otrzymał tekę ministra oświaty w rządzie Ernestasa Galvanauskasa, funkcję tę zachował również w gabinecie Antanasa Tumėnasa do kwietnia 1925 roku.
25 września zastąpił Vytautasa Petrulisa w roli premiera Litwy, podał się do dymisji po przegranych przez prawicę wyborach w maju 1926 roku. W międzyczasie sprawował również urząd ministra obrony i spraw zagranicznych.
Był niekwestionowanym liderem chrześcijańskiej demokracji - od 1926 do 1940 jej przewodniczącym.
Po przewrocie wojskowym z grudnia 1926 roku piastował stanowisko ministra edukacji w gabinecie nacjonalistów, jednak zrezygnował z niego już w maju 1927 roku. Do rządu wrócił na krótko między marcem a listopadem 1939 roku - w tej samej roli.
Podczas okupacji radzieckiej (1940–1941) aresztowany i zesłany na Sybir. W 1945 roku wrócił do kraju, aresztowany ponownie na fali stalinowskich czystek w 1950 roku i jeszcze raz deportowany w głąb Rosji. W 1956 roku ułaskawiony przez władze sowieckie, żył do końca życia w nędzy, umierając w Kownie trzy dni przed swoimi 81. urodzinami.
