Loading AI tools
związek wyznaniowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Prawosławny Ukrainy (ukr. Православна церква України, Prawosławna cerkwa Ukrajiny), w literaturze także Kościół Prawosławny na Ukrainie[1][2][3], zarejestrowany oficjalnie jako Metropolia Kijowska Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego (Kościoła Prawosławnego Ukrainy); ukr. Київська митрополія Української православної церкви (Православної церкви України)[4] – utworzona 15 grudnia 2018 autokefaliczna Cerkiew prawosławna obejmująca swoją jurysdykcją terytorium Ukrainy. Największa pod względem liczby wiernych wspólnota religijna Ukrainy[5]. Jest metropolią, która do 6 stycznia 2019 znajdowała się w jurysdykcji kanonicznej Patriarchatu Konstantynopolitańskiego[6].
 Sobór św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach – cerkiew katedralna | |||||||||||||
| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||||||
| Chrześcijaństwo └ Prawosławie | |||||||||||||
| Obrządek | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||||||||||
| Zwierzchnik • tytuł zwierzchnika |
Epifaniusz (Dumenko) | ||||||||||||
| Zasięg geograficzny | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Kościół Prawosławny Ukrainy uznawany jest za kanoniczny przez Patriarchat Konstantynopolitański, Patriarchat Aleksandryjski[7], Cypryjski Kościół Prawosławny[8] oraz Grecki Kościół Prawosławny[9]. W prawosławnych kościołach lokalnych, które utrzymują z nim łączność eucharystyczną, Kościół Prawosławny Ukrainy wymieniany jest na 15. miejscu w dyptychu autokefalicznych Cerkwi prawosławnych[6].
W dniu 24 maja 2023 r. Rada Biskupów podjęła decyzję o całkowitym przejściu na zrewidowany kalendarz juliański i że przejście to nastąpi 1 września 2023 r.[10][11] 27 lipca 2023 r. Rada Lokalna ostatecznie zatwierdziła przejście na poprawiony kalendarz nowojuliański[12].
Od chwili swojego powstania jest członkiem Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych[13].
Kościół powstał 15 grudnia 2018 w wyniku soboru zjednoczeniowego, który obradował w soborze Mądrości Bożej w Kijowie, pod przewodnictwem metropolity Galii Emanuela z Patriarchatu Konstantynopolitańskiego, z udziałem prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki[14]. Duchowni Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego, wespół z duchownymi Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego[15] oraz dwoma biskupami[16] (z ponad 90, w tym ponad 50 urzędujących[17]) Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego (działających wbrew woli zwierzchnictwa swojego Kościoła), powołali Kościół Prawosławny Ukrainy. Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny i Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego rozwiązały się. Zwierzchnikiem Kościoła Prawosławnego Ukrainy został wybrany biskup Epifaniusz, dotychczasowy metropolita perejasławsko-chmielnicki i białocerkiewski Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego. Uzyskał on tytuł metropolity kijowskiego i całej Ukrainy[15].
Według deklaracji metropolity Epifaniusza Kościół liczył krótko po utworzeniu ok. siedem tysięcy parafii[18]. Wchodząca obecnie w skład Kościoła Prawosławnego Ukrainy Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Kijowskiego liczyła w 2015 r. 5167 parafii i 62 klasztory[19]. Według innego źródła, na początku 2018 Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego liczył 5167 parafii i 62 klasztory, natomiast Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny – 1167 parafii i 12 klasztorów[20].
5 stycznia 2019 r. patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej I w soborze św. Jerzego podpisał tomos nadający Cerkwi Ukraińskiej status autokefaliczny. Dokument ten 6 stycznia podczas liturgii w tejże świątyni wręczył metropolicie Epifaniuszowi[21]. 4 lutego 2019 metropolita Epifaniusz został w soborze Mądrości Bożej w Kijowie uroczyście intronizowany jako zwierzchnik Kościoła Prawosławnego Ukrainy i oficjalnie objął swój urząd. Liturgia prowadzona była według rytuału greckiego, a nie rosyjskiego, dotychczas praktykowanego na Ukrainie[22].
5 lutego 2019 r. odbyło się pierwsze w historii Kościoła posiedzenie Świętego Synodu[23], a 26 maja tegoż roku miała miejsce pierwsza chirotonia biskupia[24].
W marcu 2019 r. zwierzchnik Kościoła ocenił, iż w jego jurysdykcji pozostaje ok. 7 tys. parafii, z czego około czterystu byłych placówek duszpasterskich Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego[25]. W grudniu 2019 r. Kościół liczył 44 eparchie, ponad 7000 parafii, 77 klasztorów oraz dysponował 10 wyższymi uczelniami teologicznymi. W jurysdykcji Kościoła pełniło w tym czasie posługę ponad 4500 duchownych, w tym 62 biskupów[26].
W marcu 2022 r., miesiąc po inwazji rosyjskiej na Ukrainę, Kościół poinformował o przyjęciu w swoją jurysdykcję 28 parafii należących do tej pory do Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego[27]. Głównym powodem przejść parafii jest poparcie inwazji przez Rosyjski Kościół Prawosławny. Do 17 maja przeszło 836 parafii[28]. Łączne dane za lata 2022-2023, opublikowane w styczniu 2024 r., wskazują na przejście 968 parafii[29].
Postanowieniem Świętego Synodu, 2 lutego 2023 r. z eparchii kijowskiej wydzielono nową administraturę – eparchię białocerkiewską[30][31].
Rosyjski Kościół Prawosławny[32], Serbski Kościół Prawosławny[33], Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny[34], Patriarchat Antiocheński[35] oraz Kościół Prawosławny w Ameryce[36] oświadczyły, iż nie uznają Kościoła Prawosławnego Ukrainy za Cerkiew kanoniczną. 29 grudnia 2020 r. na posiedzeniu Świętego Synodu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wymieniono Ukrainę jako część terenu kanonicznego Patriarchatu Moskiewskiego[37].
Kościół Grecji uznał Kościół Prawosławny Ukrainy za kanoniczny w dniu 12 października 2019 r.[38] 8 listopada tego samego roku decyzję o uznaniu ukraińskiej autokefalii ogłosił także patriarcha Aleksandrii Teodor II[39].
W dniach 20–21 listopada 2019 r. przedstawiciel Kościoła Prawosławnego Czech i Słowacji, biskup szumperski Izajasz współcelebrował w soborze św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach w Kijowie nabożeństwa (w tym jedną liturgię) z metropolitą kijowskim i całej Ukrainy Epifaniuszem oraz innymi hierarchami Kościoła Prawosławnego Ukrainy[40][41] (działania biskupa Izajasza zostały jednak potępione przez zwierzchnika Cerkwi Czech i Słowacji, metropolitę Rościsława[42]).
27 listopada 2019 r. podczas liturgii celebrowanej w Langadii w Grecji przez hierarchę Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego, metropolitę płowdiwskiego Mikołaja, asystujący diakon wspomniał metropolitę Epifaniusza[43].
30 listopada 2019 r. na uroczystościach w Stambule patriarszą liturgię w soborze św. Jerzego współcelebrowali m.in. arcybiskup czernihowski i nieżyński Eustraty z Kościoła Prawosławnego Ukrainy oraz metropolita Konstancji i Ammochostos Bazyli z Kościoła Cypru[44]. Natomiast 24 października 2020 r. arcybiskup Cypru Chryzostom II podczas sprawowanej Boskiej Liturgii wspomniał imiennie metropolitę kijowskiego Epifaniusza[45]. Oficjalne uznanie Kościoła Prawosławnego Ukrainy za kanoniczny nastąpiło na posiedzeniu Świętego Synodu Kościoła Cypru w dniach 23–25 listopada 2020 r.[46][47]
Główną świątynią Kościoła jest sobór św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach w Kijowie[48].
Od 15 grudnia 2018 r. do 7 listopada 2022 r. 1153 wspólnoty zakonne i klasztory ogłosiły przejście z Patriarchatu Moskiewskiego do Cerkwi Prawosławnej Ukrainy.
Oficjalnym organem prasowym Kościoła jest wydawany od sierpnia 2019 r. miesięcznik Moja Cerkwa[49][50].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
