Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim

Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim – kościół w Papowie Biskupim. Kościół budowano na przełomie XIII i XIV wieku^[2]. Obiekt wpisany na listę rejestru zabytków (Nr rej: A/331 z 13.07.1936)^[3].

Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim

A/331 z dnia 13.07.1936[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Papowo Biskupie
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Mikołaja w Papowie Biskupim
Wezwanie	św. Mikołaj
Historia Data zakończenia budowy dr. poł. XIII w.
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • kamień
Położenie na mapie gminy Papowo Biskupie Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim
Położenie na mapie Polski Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego Kościół św. Mikołaja w Papowie Biskupim
53°15′00,6″N 18°33′48,7″E

Wnętrze kościoła

Kościół jest murowany, wykonany głównie z wiórów kamieni i kamieni polnych, częściowo także z cegieł^[4]. Do kościoła można wejść głównymi drzwiami (od strony plebanii) i od strony północnej drzwiami bocznymi (prowadzi tam też droga do zakrystii).

W kościele znajdują się trzy drewniane rzeźby powstałe w średniowieczy. Są to rzeźby: Madonny z Dzieciątkiem Jezus (w ołtarzu głównym), św. Katarzyny i św. Barbary (oba dzieła sztuki znajdują przy wejściu do kaplicy św. Huberta). Rzeźby powstały ok. 1520 roku. Początkowo wszystkie figurki znajdowały się w szafie środkowego tryptyky (nieistniejącego dzisiaj)^[4]. W XV wieku powstał drewniany relikwiarz, który jest zrobiony w formie figurki św. Mikołaja. Umieszczone w kruchtach kościołach i wmurowane częściowo w ścianę kropielnice pochodzą prawdopodobnie z XIV wieku. Wykonano je z czerwonego granitu, w formie kuli ze ściągniętą górną częścią i wydrążonym półkolistym wgłębieniem. Kropielnice wmurowano częściowo w ścianę^[4].

Historia

Kościół powstał na przełomie XIII i XIV wieku. W średniowieczu był to kościół parafialny, któremu podlegały tereny, które później weszły w skład parafii: chełmżyńskiej, lisewskiej, czyścieńskiej i prawdopodobnie płużnickiej^[4].

Najstarszy zachowany opis wyposażenia kościoła pochodzi z 1641 roku^[5]. Według inwentarzu, w świątyni znajdowały się 4 ołtarze (główny poświęcony Najświętszej Maryi Pannie, boczne: Najświętszej Maryi Panny (najprawdopodobniej poświęcony Matce Bożej Bolesnej, Trójcy Świętej i św. Mikołaja)^[5]. W ołtarzu głównym znajdowała się figura Matki Bożej. Według spisu z 1641 roku, w kościele znajdowały się m.in.: wyroby ze srebra (monstrancja z krzyżem, dwa pozłacane wielkie srebrne kielichy, relikwiarz św. Mikołaja i św. Andrzeja, kielich mniejszy srebrny, pacyfikał mosiężny, hebanowy krzyż, na którym znajdowała się pozłacana srebrna pasyjka, pozłacana srebrna miseczka dla chorych^[5]. W 1676 roku namalowano obraz św. Huberta^[4].

W XVII wieku powstał świecznik w kształcie głowy jelenia, pełniący rolę barometru. Według legend w jego łańcuch wpleciono konopne sznury i włosy niewiast, dzięki którym obraca się głowa jelenia. Kiedy zapowiada się pogodny dzień, a powietrze jest suche, jeleń zwraca głowę w stronę ołtarza głównego. Kiedy jest wilgotno i zanosi się na deszcz, głowa spogląda w kierunku wyjścia^[6].

W 1768 roku dobudowano boczną kaplicę (od południowej strony)^[7]. Jej fundatorem był Zakrzewa Jakub Zalewski. Dobudowana kaplica była poświęcona św. Hubertowi^[7]. W XVII i XVIII wieku powstały ołtarze, obrazy i drewniane sklepienie, które zachowało się do dzisiaj^[7]. W tym czasie powstała prawdopodobnie dolna część wieży (górną dobudowano w 1841 roku)^[4].

Podczas II wojny światowej niemieccy okupanci niszczyli krzyże, figury przydrożne i wyposażenie kościoła. Część przedmiotów sakralnych ukryli mieszkańcy parafii. Zabytkowa rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem (która znajdowała się w ołtarzu głównym), inne figury i wyposażenie liturgiczne ukrył kościoły Franciszek Araszewski^[8]. W 1942 roku Niemcy zabrali z kościoła dwa dzwony^[9]. W 1945 roku wieża kościelna była wykorzystywana przez Niemców do walki z sowiecką armią.

7 listopada 1945 roku ks. Józef Lemańczyk stworzył sprawozdanie opisujące szkody wyrządzone podczas wojny^[10]. Pokryty dachówką dach był przestrzelony od pocisków armatnich, uszkodzono gotycką fasadę. Drewniana piętro wieży było przestrzelone i zniszczone, a boki wieży mocno nadwyrężone. Część okien wybito. Według sprawozdania ks. Lemańczyka z 1951 roku wstawiono nowe witrażowe okna za 7 tys. złotych. Wówczas przebudowywano kominy na plebanii i w kościele, a na budynkach kościelnych poprawiono tynki^[11]. Liczne remonty przeprowadzono po 1965 roku – wnętrze świątyni dostosowano do wskazań odnowy liturgicznej po II Soborze watykańskim^[12]. Organizatorem remontów był ks. Henryk Bagiński.

Po nominowaniu ks. Stanisława Szucy na proboszcza parafii św. Mikołaja kontynuowano remonty. W 2003 roku parafia kupiła cztery nowe dzwony, które wykonano w odlewni ludwisarskiej Janusza Felczyńskiego z Przemyśla^[13]. Dzwony otrzymały następujące imiona: św. Mikołaj (głos F – 970 kg), Matka Boża Papowska (głos Gis – 580 kg), św. Stanisław Kostka (głos C – 290 kg), św. Izydor Oracz (głos F – 130 kg)^[14]. W 2004 roku rozpoczęto pracę rozbiórkowe starej (drewnianej) wieży, po czym rozpoczęto budowę nowej, ceglanej. Podczas budowy zużyto ok. 45 tys. cegieł^[13]. Pracę zakończono wiosną 2005 roku. Rok wcześniej na wieży (podczas pierwszego etapu prac) umieszczono stary średniowieczny dzwon, który odlano ok. 1370 roku^[4][14]. 29 maja 2005 roku w kościele odbyła się uroczysta msza święta, podczas której poświęcono krzyż i starą kulę hełmową wieńczącą szczyt wieży^[14]. Uroczyste poświęcenie wieży nastąpiło 16 czerwca 2009 roku^[14].

W 2001 roku założono nowe nagłośnienie w kościele, w 2002 roku wymieniono ziemne połączenie prądu do kościoła, częściowo wyremontowano dach na kościele oraz wykonano nowy tron biskupi^[14]. W 2003 roku wykonano nową ambonkę w kościele według projektu prof. Jana Tajchmana. 26 grudnia 2005 roku wewnątrz kruchty kościoła po lewej stronie przy wejściu na wieżę umieszczono tablicę upamiętniającą ks. Bagińskiego^[15] . W 2007 roku wymieniono instalację elektryczną w kościele, założono elektroniki przy dzwonach. W 2008 roku przeprowadzono generalny remont organów i prospektu organowego^[14].

Zobacz też

• Parafia św. Mikołaja w Papowie Biskupim

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. kujawsko-pomorskiego. [dostęp 2013-02-05].
2. Rozynkowski 2014 ↓, s. 25.
3. woj. kujawsko-pomorskie. nid.pl. [dostęp 2017-09-19].
4. Kościół parafialny pw. św. Mikołaja biskupa w Papowie Biskupim. papowobiskupie.prv.pl. [dostęp 2017-09-19].
5. Rozynkowski 2014 ↓, s. 42.
6. Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja w Papowie Biskupim. szlaktradycji.pl. [dostęp 2017-09-19].
7. Rozynkowski 2014 ↓, s. 43.
8. Rozynkowski 2014 ↓, s. 76.
9. Rozynkowski 2014 ↓, s. 77.
10. Rozynkowski 2014 ↓, s. 98.
11. Rozynkowski 2014 ↓, s. 99.
12. Rozynkowski 2014 ↓, s. 103.
13. Rozynkowski 2014 ↓, s. 106.
14. Rozynkowski 2014 ↓, s. 107.
15. Rozynkowski 2014 ↓.

Bibliografia

• Waldemar Rozynkowski: Szkice z dziejów Gminy Papowo Biskupie. Papowo Biskupie: Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Papowo Biskupie, 2014. ISBN 978-83-940216-0-3.