Kościół św. Michała Archanioła w Grzybnie

Kościół świętego Michała Archanioła w Grzybnie – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do parafii pod tym samym wezwaniem (dekanat Unisław diecezji toruńskiej).

Kościół świętego Michała Archanioła

A/319 z 30.11.1929[1]
kościół parafialny
widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Grzybno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
parafia	św. Michała Archanioła w Grzybnie
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Wspomnienie liturgiczne	29 września/ostatnia niedziela września
Historia Data rozpoczęcia budowy XIII wiek Data zakończenia budowy XIV wiek
Dane świątyni Styl gotycki Świątynia • materiał bud. • kamień polny cegła Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 1
Położenie na mapie gminy Unisław Kościół świętego Michała Archanioła
Położenie na mapie Polski Kościół świętego Michała Archanioła
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kościół świętego Michała Archanioła
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego Kościół świętego Michała Archanioła
53°11′49,466″N 18°26′41,697″E

Budowę świątyni rozpoczęto na przełomie XIII i XIV wieku. Prace nad nią trwały do około pierwszej ćwierci XIV wieku, lecz już w XV wieku kościół został przebudowany z użyciem cegły. W XVII wieku została przebudowana zakrystia, zapewne w ramach większej renowacji po bliżej nieznanych zniszczeniach wojennych, z kolei w XIX wieku została dostawiona od strony południowej kruchta. Świątynia była odnawiana w 1699, 1756, 1895 oraz w 1993 roku.

Budowla została usytuowana na małym wzniesieniu, we wschodniej części wsi. Wybudowana została w stylu gotyckim jako orientowaną, jednonawową świątynię na planie wydłużonego prostokąta bez wyodrębnionego zewnętrznie prezbiterium, z kwadratową wieżą od strony zachodniej i zakrystią od strony północnej. Korpus został nakryty dwuspadowym dachem, przechodzącym połacią również na zakrystię, z kolei wieża została przykryta dachem namiotowym.

Świątynia została zbudowana z kamieni polnych, ale szczyt wschodni, częściowo szkarpy oraz portal zostały wymurowane z cegły. Użyte do budowy kamienie nie zostały obrobione, jedynie od strony lica muru zewnętrznego zostały wygładzone. Ozdobną formę w XV wieku otrzymała elewacja wschodnia z wysoką, ostrołukową blendą mieszczącą półkoliste okno, zwieńczoną szczytem schodkowym nawiązującym do szczytu katedry w Chełmży, podzielonym pięcioma wnękami w których zostały umieszczone bliźnie ostrołukowe blendy. W elewacji zachodniej zostały wydzielone odsadzką dwuuskokowe półszczyty flankujące dwukondygnacyjną wieżę. W dłuższych ścianach korpusu zostały rozmieszczone ostrołukowe i lekko rozglifione otwory okienne. Wnętrze budowli oryginalnie nakryte było drewnianym stropem.

Dolna kondygnacja wieży została wybudowana z kamieni polnych. Został w niej umieszczony gotycki, ostrołukowy portal, a narożniki zostały wzmocnione wysokimi, jednouskokowymi szkarpami. Obecna górna, drewniana część wieży została zbudowana być może dopiero pod koniec XVII wieku^[2].

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2022-03-07].
2. Grzybno Chełmińskie - kościół św. Michała [online], Medievalheritage.eu [dostęp 2022-03-07].