Karadah
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karadah (ukr. Карадаг lub Кара-Даг, krymskotat. Qara Dağ – Czarna Góra) – masyw wulkaniczny na Krymie we wschodniej części Gór Krymskich pomiędzy dolinami Koktebela i Otuzy.
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
Feodosijśka miśka rada↗, Republika Autonomiczna Krymu |
| Pasmo | |
| Wysokość |
577 m n.p.m. |
Położenie na mapie Krymu  | |
| 44°55′53,04″N 35°13′22,08″E | |
Tworzą go dwa wygasłe wulkany: Choba-Tepe (Хоба-Тепе) o wysokości 440 m n.p.m., położony na brzegu morza, oraz drugi, najwyższy szczyt masywu o nazwie Święta Góra (Святая Гора) i wysokości 577 m n.p.m. Masyw objęty jest ochroną jako rezerwat. U podnóża Karadahu na morzu znajduje się brama skalna, tzw. Złote Wrota.
Funkcjonują dwa konkurencyjne poglądy nt. sytuacji geologicznej Karadahu. Według pierwszego, skały wulkaniczne zostały przemieszczone tektonicznie w dzisiejszy rejon przez ruchy górotwórcze orogenezy alpejskiej, a więc są alochtoniczne. Druga koncepcja natomiast głosi, że wulkanity Karadahu są autochtoniczne i znajdują się w miejscu pierwotnego wulkanizmu.
Wiek wulkanitów Karadahu wydatowano na późną jurę. Podstawową masę masywu tworzą trzy wielkie poziomo położone ciała, zbudowane z law i tufów. Najniższe, złożone głównie z zasadowych oraz obojętnych law ma 600 m miąższości, środkowe, utworzone w znacznym stopniu przez tufy i brekcje tufowe ma 240 m miąższości, a najwyższe, w którym przeważają bardziej kwaśne liparyty 600 m. Dolny i środkowy poziom buduje skały przybrzeżne, a najwyższy Świętą Górę. Oprócz tych trzech poziomych struktur, w masywie są liczne dajki. Do głównych skał masywu zalicza się takie skały jak: dacyt, andezyt, trachit; znacznie rzadszy jest bazalt. W porach skał wulkanicznych powstały liczne agaty i ametysty, a w strefie krążenia gorących roztworów wykształciły się spore soczewy jaspisów. Minerały te były pozyskiwane do celów jubilerskich w XIX wieku. Oprócz skał wulkanicznych występują też w głębi lądu skały osadowe kredy i paleogenu, głównie wapienie z licznymi skamieniałościami.
Cały obszar Karadahu objęty jest ścisłą ochroną. Rezerwat, założony w 1979 obejmuje 2874,2 ha, w tym 809 ha wód Morza Czarnego. Wstęp do rezerwatu tylko z przewodnikiem i wyłącznie od strony dyrekcji we wsi Kurortnoje, gdzie znajduje się też muzeum poświęcone budowie geologicznej i przyrodzie Karadahu. Stąd prowadzi jedyna stała trasa turystyczna długości 7 km. Oprócz tego istnieje też trasa morska prowadząca wzdłuż pionowo opadających do morza skał i urwisk Karadahu, przekraczających 200 m wysokości. Najniżej położone twarde wulkanity są erodowane przez fale, a tufy, tworzące wyższą część urwisk, są erodowane przez wiatr i wody atmosferyczne. W konsekwencji powstała bardzo urozmaicona rzeźba i różne wietrzeniowe skałki, co powoduje, że trasa morska wzdłuż brzegu jest jedną z głównych atrakcji turystycznych Krymu. Na terenie rezerwatu licznie występuje bardzo jadowity pająk karakurt (Latrodectus tredecimguttatus), błędnie opisywany jako czarna wdowa.
Spojrzenie na Karadah od strony morza
Karadah ze Złotymi Wrotami (po lewej)
Statek wycieczkowy w Złotych Wrotach
Złote Wrota widziane ze szczytu Karadahu
- A. Dylewski, Krym. Praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała: Pascal, 2003, s. 152, ISBN 83-7304-155-9.
- Kara Dag. Materiały muzeum Biostacji Akademii Nauk Ukrainy w Kurortnym.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
