Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jenő Etter (ur. 30 lipca 1897 w Ostrzyhomiu, zm. 16 września 1973[1]) – węgierski prokurator, doktor nauk prawnych, w okresie II wojny światowej burmistrz Ostrzyhomia. W 2021 roku pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę medalem Virtus et Fraternitas za niesienie pomocy polskim uchodźcom.
 Tablica upamiętniająca Jenő Ettera w Ostrzyhomiu | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
burmistrz Ostrzyhomia, portier |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy |
doktor nauk prawnych |
| Alma Mater |
Królewska Węgierska Akademia Ekonomiczna, Akademia Handlowa w MagyaróváUniwersytet Prawa |
| Stanowisko |
burmistrz Ostrzyhomia |
| Rodzice |
Etter Ödön, Legény Irén |
| Odznaczenia | |
 | |
Jego ojciec, Ödön Etter (1870–1941), był m.in. członkiem rady miejskiej, przewodniczącym Kasyna Széchenyiego oraz prezesem i dyrektorem naczelnym Ostrzyhomskiego Banku Oszczędnościowego. Jego matką była Irén Legény (1877-1961). Jenő Etter był najstarszym z pięciorga dzieci, urodził się w 1897 roku w Ostrzyhomiu. W 1915 ukończył gimnazjum benedyktynów. Po ukończeniu szkoły oficerskiej służył na froncie rosyjskim. Został ranny w Polsce, a ocalenie zawdzięczał polskim chłopom. Ukończył Królewską Węgierską Akademię Ekonomiczną i Akademię Handlową w Magyaróvár, po odbyciu służby wojskowej uzyskał doktorat na Uniwersytecie Prawa, a następnie został mianowany Prokuratorem Generalnym Ostrzyhomia. W 1933 ukazała się praca „Ostrzyhom w służbie węgierskiej kultury łaźni”, a w 1938 praca „Sto lat kasyna Széchenyi w Ostrzyhomiu 1837-1937”[2].
20 stycznia 1941 r. został burmistrzem miasta wybranym spośród pięciu kandydatów[3]. Wśród jego idei rozwoju obszarów miejskich, zrealizowano budowę przystani Stowarzyszenia Levente i zakup sprzętu straży pożarnej[4]. Po niemieckiej inwazji na Polskę podjął kroki z ministrem obrony i udostępnił kurort oficerski w Ostrzyhomiu polskim oficerom uchodźczym[5][6]. Jako burmistrz działał na rzecz polepszenia warunków bytowych w obozie dla internowanych żołnierzy i cywili z Polski. Udzielił pomocy 5 tys. Polakom przy ucieczce na Zachód i na Bliski Wschód[6][7]. Gromadził informacje o życiu internowanych na Węgrzech i wysyłał je do krajów alianckich, a także udziela ochrony członkom polskiej konspiracji[6]. Począwszy od marca 1944 r., gdy Węgry zostały zajęte przez Niemcy, Etter wystawiał Polakom dokumenty chroniące ich przed aresztowaniami. Oprócz tego bronił Żydów przez oficjalne przeciwwstawienie się utworzeniu w Ostrzyhomiu getta[6]. Za swoje czyny został zgłoszony do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Gestapo. Aresztowany przez Gestapo 19 marca 1944 r. został pozbawiony urzędu burmistrza w lipcu 1944 r., miał być przeniesiony do Maramures jako burmistrz, ale odmówił stanowiska. W tym samym czasie w mieście rozpoczęły się pierwsze deportacje Żydów z Ostrzyhomia. Został wyciągnięty z więzienia dzięki pomocy wysoko postawionych przyjaciół, którzy następnie zorganizowali dla niego służbę wojskową na froncie wschodnim. Tam trafił do niewoli sowieckiej. Po powrocie z sowieckiego obozu jenieckiego na Węgry został odsunięty przez władze komunistyczne od sprawowania funkcji publicznych i do przejścia na emeryturę pracował jako portier[6].
20 lipca 2021 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę medalem Virtus et Fraternitas[8][9][10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
