Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jean Domat (lub Jean Daumat[1]) (ur. 30 listopada 1625, zm. 14 marca 1696) – francuski prawnik i zwolennik monarchii absolutnej. Określany mianem najświetniejszego umysłu prawniczego XVII wieku (the greatest legal mind of the 17th century)[potrzebny przypis].
Domat urodził się w roku 1625 w Clermont-Ferrand (Owernia). Wśród jego przyjaciół byli janseniści z Port-Royal, z którymi sympatyzował. Jego przyjacielem był m.in. Blaise Pascal. Po śmierci Pascala jego dokumenty i pisma powierzono właśnie Domatowi.
W roku 1689 Domat opublikował monumentalne dzieło: Les lois civiles dans leurr ordre naturel (Prawa cywilne w porządku naturalnym), w którym odniósł istniejące przepisy prawne do praw naturalnych. Wiele zyskało przez to prawo rzymskie, ponieważ Domat, jako sprzeczne z prawem naturalnym, postulował zniesienie wszelkich doktryn, reguł i zwyczajów podsycających konflikty międzyludzkie, szkodliwych czy po prostu nieistotnych dla funkcjonowaniu społeczeństwa. W prawie francuskim i europejskim była to prawdziwa rewolucja. Na nieludzkość i absurd przepisów narzekał w XVI wieku m.in. Michel de Montaigne.
Ludwik XIV nagrodził Domata za tę pracę pensją w wysokości 2000 liwrów. Nie przeszkadzały monarsze jansenistyczne sympatie jurysty. Domat podjął się wyjaśnić potrzebę nowej idei jaką była monarchia absolutna w szerszym kontekście struktury społecznej, prawa boskiego i naturalnego.
Domat był szczerym wierzącym i uważał się za „naukowca zajmującego się prawem”. Przy tym uważał, że historia ludzka ukazywała jakąś niezmienną ideę równości ludzi, lecz równość ta powinna być ujęta w ramy etyki chrześcijańskiej i na bazie tej etyki powinno być stanowione prawo. Jak mawiał Domat: „Człowiek jest stworzony przez Boga i dla Boga” (L’homme est fait par Dieu et pour Dieu).
Czwarty tom Lois Civiles, zatytułowany Prawo publiczne (Le Droit public), opublikowano w 1697, rok po śmierci autora. Le Droit public dotyczy genezy porządku społecznego i rządu, a także obowiązków i praw królów. Podkreślone zostało w niej znaczenie takich zagadnień jak prywatna autonomia (jednostki) Le Droit naturel (porządek naturalny). Napoleon Bonaparte oparł swój słynny „Kodeks” na dziele Domata.
Zasługą Domata jest oczyszczenie prawa rzymskiego z mnóstwa przepisów nijak mających się do praktyki codziennej bądź niewychowawczych.
Domat opublikował też po łacinie ekstrakt z praw Justyniana Wielkiego pt. Legum delectus (Paryż, 1700). Do roku 1777 wznawiano jego dzieła drukiem 25 razy. Dokonano też wielu tłumaczeń. Na język angielski przekładali je zarówno Brytyjczycy, jak i Amerykanie. Domat zmarł w Paryżu 14 marca 1696 roku.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.