Języki minahaskie

Języki minahaskie – grupa spokrewnionych języków austronezyjskich używanych przez lud Minahasa na wyspie Celebes. Należą do gałęzi języków filipińskich^[1][2]. Ich podział przedstawia się w następujący sposób^[3]:

• Tonsawang
• Północnominahaskie:
  • Tontemboan
  • Północno-wschodnie: tondano, tombulu (minahasa), tonsea.

Języki minahaskie

Obszar	Celebes Północny (Indonezja)
Użytkownicy	Minahasa
Klasyfikacja genetyczna	języki austronezyjskie języki malajsko-polinezyjskie języki filipińskie języki minahaskie
Podział	• język tonsawang • grupa północna
Kody rodziny językowej
Glottolog	mina1272
Występowanie
Mapa grup językowych wyspy Celebes. Języki filipińskie (w tym minahaskie) oznaczono kolorem żółtym.
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode.

W językach minahaskich zaznaczyły się zarówno wpływy europejskie, jak i wpływy innych języków Indonezji. Wiele zapożyczeń pochodzi z takich języków jak hiszpański, ternate i portugalski^[4][5]. Istotnym źródłem słownictwa jest również malajski, z którym języki minahaskie przeszły długookresową historię kontaktu; dodatkowo malajski pośredniczył w zapożyczaniu wyrazów sanskryckich, arabskich i innych^[6]. Języki minahaskie jedynie w ograniczonym stopniu wpłynęły na leksykę malajskiego miasta Manado^[7][8].

Wśród użytkowników języków minahaskich panuje powszechna wielojęzyczność^[9]. Są wypierane przez malajski miasta Manado, który służy jako regionalna lingua franca^[9][10]. Do ich zaniku przyczyniają się również migracje ludności (wiele osób z ludu Minahasa zamieszkuje inne zakątki wyspy Celebes i pobliskie regiony kraju)^[11].

W ujęciu geograficznym do języków minahaskich zalicza się także ponosakan, bantik i ratahan^[12]. Ponosakan wykazuje jednak bliższy związek z językiem mongondow^[13], a języki bantik i ratahan są pokrewne językowi sangir^[2][12]. Wszystkie trzy są zagrożone wymarciem^[13][14]. Dokonano rekonstrukcji języka praminahaskiego (Sneddon 1978 ↓ ).

Zobacz też

• języki sangirskie
• język gorontalo

Przypisy

1. Adelaar 2005 ↓, s. 16.
2. Wil Lundström-Burghoorn: Minahasa Civilization: A Tradition of Change. Göteborg: Acta Universitatis Gothoburgensis, 1981, s. 19, seria: Gothenburg studies in social anthropology 2. ISBN 91-7346-095-8. OCLC 8165475. (ang.).
3. Sneddon 1978 ↓, s. 9.
4. F. S. Watuseke. Kata-kata Ternate dalam bahasa Melaju-Manado dan bahasa-bahasa Minahasa. „Pembina Bahasa Indonesia”. IX, s. 107–110, 1965. (indonez.).
5. M. J. C. Schouten: Leadership and social mobility in a Southeast Asian society: Minahasa, 1677–1983. Leiden: KITLV Press, 1998, s. 39–40, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 179. DOI: 10.1163/9789004486898. ISBN 978-90-04-48689-8. ISBN 978-90-67-18109-9. OCLC 1290022747. (ang.).
6. Sneddon 1978 ↓, s. 12–13.
7. Brickell 2020 ↓, s. 168.
8. David Henley: Nationalism and regionalism in a colonial context: Minahasa in the Dutch East Indies. Leiden: KITLV Press, 1996, s. 86, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 168. DOI: 10.1163/9789004486928. ISBN 978-90-04-48692-8. ISBN 978-90-6718-080-1. OCLC 35113123. Cytat: It is perhaps significant that the most obvious cultural marker of the orang Manado as a group, the peculiar form of the Malay language known as Manado Malay, has no special connection with Minahasa. Derived from a Moluccan trade dialect and still rich in Ternate vocabulary, Manado Malay has borrowed remarkably little from the Minahasan languages which it is still in the process of displacing. (ang.).
9. Prentice 1994 ↓, s. 411.
10. Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life ↓, s. 651.
11. Florey 2005 ↓, s. 53–54.
12. Sneddon 1970 ↓, s. 13.
13. Jason William Lobel. Ponosakan: A Dying Language of Northeastern Sulawesi. „Oceanic Linguistics”. 54 (2), s. 396–435, grudzień 2015. DOI: 10.1353/ol.2015.0022. ISSN 1527-9421. OCLC 7973568496. JSTOR: 43897709. (ang.).
14. Florey 2005 ↓, s. 53.

Bibliografia

• James N. Sneddon. The Languages of Minahasa, North Celebes. „Oceanic Linguistics”. 9 (1), s. 11–36, 1970. DOI: 10.2307/3622930. ISSN 0029-8115. OCLC 5546308537. JSTOR: 3622930. (ang.).
• James N. Sneddon: Proto-Minahasan: phonology, morphology, and wordlist. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1978, seria: Pacific Linguistics B-54. DOI: 10.15144/PL-B54. ISBN 0-85883-169-4. OCLC 8494385. (ang.).
• Alexander Adelaar: The Austronesian languages of Asia and Madagascar: a historical perspective. W: Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.): The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 1–42. DOI: 10.4324/9780203821121. ISBN 0-7007-1286-0. OCLC 53814161. (ang.).
• Timothy C. Brickell: Language contact in North Sulawesi: Preliminary observations. W: Thomas J. Conners, Atsuko Utsumi (red.): Aspects of regional varieties of Malay. 2020, s. 159–190, seria: NUSA 68. DOI: 10.15026/94893. OCLC 8682619226. (ang.).
• Margaret Florey: Language shift and endangerment. W: Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.): The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 43–64. DOI: 10.4324/9780203821121. ISBN 0-7007-1286-0. OCLC 53814161. (ang.).
• Minahasans. W: Timothy L. Gall, Jeneen Hobby (red.): Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life. Wyd. 2. T. 4. Farmington Hills, MI: Gale, 2009, s. 650–653. ISBN 978-1-4144-4892-3. OCLC 388481759. [dostęp 2022-12-27]. (ang.).
• Jack Prentice: Manado Malay: Product and agent of language change. W: Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.): Language Contact and Change in the Austronesian World. Berlin: Walter de Gruyter, 1994, s. 411–442, seria: Trends in Linguistics. Studies and Monographs 77. DOI: 10.1515/9783110883091.411. ISBN 978-3-11-088309-1. OCLC 853258768. (ang.).

Linki zewnętrzne

• David Mead: Classification of Sulawesi Languages. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
• Minahasan Languages and Culture w serwisie YouTube