Loading AI tools
pierwszy poznawany i doświadczany przez człowieka język Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Język ojczysty, także: język pierwszy, język rodzimy, język wyjściowy – pierwszy poznawany i doświadczany przez człowieka język, a precyzyjniej – rodzima odmiana językowa[1], w której porozumiewa się z otoczeniem.
Każdą mowę (dialekt, socjolekt[1]) można opanować jako język ojczysty lub inny. W literaturze naukowej występują następujące pary określeń: język ojczysty – język obcy, język pierwszy – język drugi, język wyjściowy (źródłowy) – język docelowy[2]. Osobę, dla której dana forma mowy pełni funkcję języka ojczystego, określa się mianem native speakera.
Każde normalne, słyszące dziecko jest zdolne do nauczenia się języka otoczenia, w którym przebywa od chwili narodzin. Nie musi to być język jego biologicznych rodziców. Proces ten ma charakter uniwersalny. Dzieci przechodzą kolejne etapy rozwoju mowy – od gaworzenia po poprawne wysławianie się, które stwierdza się niezależnie od przyswajanego języka. Wśród badaczy przeważa twierdzenie, że czterolatek ma już opanowane podstawy języka, siedmiolatek posiada wiedzę o gramatyce i systemie fonetycznym w około 80%, natomiast pełna kompetencja językowa i komunikacyjna jest osiągana dopiero w wieku szkolnym[3]. We wszystkich społecznościach językowych rozwój kompetencji językowych następuje w podobny sposób, niezależnie od obiegowych wyobrażeń na temat „trudności” języka. Nie istnieją społeczności, w których przyswojenie mowy nie byłoby możliwe np. przed osiągnięciem wieku młodzieńczego[4].
Niekompletne przyswojenie własnego języka sprawia kłopoty podczas późniejszej nauki mowy. Znane są przypadki dzieci, które żyły w odosobnieniu i nie nauczyły się mówić, np. Kaspar Hauser. Późniejsze próby nauczenia ich jakiegokolwiek języka zakończyły się niepowodzeniem[5].
Artykuł zatytułowany „The Native Speaker: An Achievable Model?” opublikowany przez „Asian EFL Journal” wyróżnia sześć ogólnych pryncypiów odnoszących się do definicji native speakera (rodzimego/rodowitego użytkownika języka)[6]. Zgodnie z treścią artykułu prawidła te są akceptowane przez specjalistów językowych w środowiskach naukowych. Do cech native speakera mają należeć[6]:
Typowy native speaker posługuje się swoim rodzimym dialektem doskonale pod względem gramatyki, niezależnie od posiadanych umiejętności piśmiennych. W mowie native speakerów zdarzają się jednak przejęzyczenia (błędy performancji), które native speaker potrafi z założenia poprawić. Mowa native speakera nie musi ponadto odpowiadać społecznym wyobrażeniom, np. dialektowi standardowemu, uzusowi literackiemu czy też mowie klasy wyższej, które często służą za wzorce tzw. poprawności językowej[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.