Historia Madagaskaru
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Historia Madagaskaru – dzieje położonej na Oceanie Indyjskim u południowo-wschodnich wybrzeży Afryki wyspy Madagaskar od momentu pojawienia się na niej człowieka.
Najstarsze wzmianki o Madagaskarze pochodzą z I wieku, gdy wyspa została przypuszczalnie po raz pierwszy wymieniona w źródłach pisanych. Madagaskar, położony na szlakach handlowych między Arabią a wschodnim wybrzeżem kontynentu afrykańskiego, prawdopodobnie był znany Arabom już w IV wieku, zaś opisany został przez arabskich podróżników w X wieku. Możliwe, że w XI wieku o wyspie wiedzieli Chińczycy. Europejczycy przybyli na nią w 1500 roku.
Najstarsze ślady człowieka na Madagaskarze pochodzą z epoki żelaza. W I wieku przybyła tu ludność pochodzenia malajsko-polinezyjskiego. Przez kolejne stulecia miało miejsce kilka faz zaludnienia wyspy. Nierówne odstępy czasu, w jakim przybywali osadnicy, przyczyniły się do zróżnicowania etnicznego mieszkańców. Przed przybyciem Europejczyków główną siłą ekonomiczną Madagaskaru był handel, realizowany przez osiadłych na północnym wybrzeżu Arabów. W XIV wieku rozpoczęło się zasiedlenie centrum Madagaskaru przez przybyłych z Indonezji przodków Merina, jednej z obecnych grup etnicznych. Od XV wieku nastąpił rozwój handlu niewolnikami.
Pierwszymi Europejczykami na Madagaskarze byli Portugalczycy, którzy przez ponad stulecie wykorzystywali wyspę jako punkt przystankowy w drodze do Indii. W XVII wieku swoją pozycję na Madagaskarze zaczęli wzmacniać Francuzi, traktujący go jako źródło taniej siły roboczej, pozyskiwanej dla zakładanych na pobliskich wyspach plantacji. Na przełomie XVII–XVIII wieku Madagaskar stanowił bazę dla piratów, poszukujących niewolników na sprzedaż. Po ich pokonaniu Francja umocniła swoją pozycję ekonomiczną i rozpoczęła zakładanie na wybrzeżach faktorii, stopniowo zmierzając do kolonizacji wyspy. Na przełomie XVIII–XIX wieku rywalem osłabionej politycznie Francji w sporze o wpływy na Madagaskarze była Anglia. Ostatecznie Anglia w 1896 roku zaakceptowała aneksję Madagaskaru przez Francję.
Najwcześniejsze organizmy państwowe na Madagaskarze pojawiły się w XVII wieku. Tworzyły je ludy ze szczepów Sakalawa, Betsimasaraka i Merina. Panujące prawo rodowo-plemienne nie sprzyjało zjednoczeniu wyspy aż do początków XIX wieku, gdy doszło do scalenia terytorium pod berłem króla z ludu Merina. W XIX wieku Europejczycy zdobywali coraz większe wpływy w królestwie Imerina poprzez uzyskiwanie kolejnych koncesji. Władcy zjednoczonego Madagaskaru podejmowali działania, aby zapobiec podporządkowaniu wyspy państwom europejskim. Po konfliktach zbrojnych między Madagaskarem po jednej stronie a Francją i Anglią po drugiej królestwo Imerina przestało istnieć, a wyspa została kolonią francuską.
Na początku XX wieku na wyspie narodziły się ruchy nacjonalistyczne, skierowane na uzyskanie praw politycznych od metropolii. Dążenia mieszkańców Madagaskaru do niezależności przybrały na sile po II wojnie światowej. Francja poszła na ustępstwa, ogłaszając najpierw Madagaskar swoim terytorium zamorskim, a w 1960 roku dając mu suwerenność. Najnowsza historia Madagaskaru obejmuje okres czterech republik. Pierwsza, trzecia i czwarta miały ustrój demokratyczny, druga – socjalistyczny. Zmiany ustrojowe były powodowane kryzysem gospodarczym i różnicami etnicznymi, które przekładały się na kryzys polityczny.