Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gubernia moskiewska (ros. Московская губерния) – historyczna jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego i RFSRR, gubernia ze stolicą w Moskwie, obejmująca tereny w centrum Rosji europejskiej.
Utworzona przez Piotra I jako jedna z ośmiu guberni, na które podzielono państwo rosyjskie w 1708 roku (archangielska, azowska, ingermanlandzka, kazańska, kijowska, moskiewska, smoleńska, syberyjska)[1]. Na czele guberni stał gubernator.
W związku ze zmianami w podziale terytorialnym Rosji kilkakrotnie zmieniały się granice i powierzchnia guberni moskiewskiej – już w 1713 powiększono ją o część zlikwidowanej wtedy guberni smoleńskiej. W 1708 roku powierzchnia wynosiła 128 600 km², w 1905 roku 33 271 km². Gubernia graniczyła od północy i północnego zachodu z gubernią twerską, od północnego wschodu i wschodu z gubernią włodzimierską, od południowego wschodu z gubernią riazańską, od południa z gubernią tulską i kałuską, od zachodu z gubernią smoleńską.
Zlikwidowana w 1929 roku.
W czasach Piotra I gubernie dzieliły się na prowincje (z wojewodami na czele), a prowincje na dystrykty (z komisarzami ziemskimi), w miastach wprowadzono magistraty o kompetencjach sądowych i administracyjnych[2].
Od 1719 roku gubernia moskiewska dzieliła się na 9 prowincji:
Od 1781 roku zreorganizowana gubernia moskiewska (w granicach dawnej prowincji moskiewskiej) dzieliła się na ujezdy, na czele których stali isprawnicy wybierani przez szlachtę[3].
W skład guberni wchodziło 13 ujezdów:
Według spisu z 1897 roku, w guberni umiejętność czytania i pisania posiadało 49% ludności powyżej 9 roku życia[4].
Po rewolucji październikowej w nowym państwie radzieckim początkowo zachowano dawne carskie gubernie, w granicach których były wprowadzane zmiany administracyjne
W 1926 r. gubernia moskiewska obejmowała 17 ujezdów, a jej powierzchnia wynosiła 44.569 km.kw.
Gubernia moskiewska została zlikwidowana w styczniu 1929 r., kiedy na mocy postanowienia Prezydium WCIK o pełnej likwidacji guberni został utworzony „centralny obwód przemysłowy” (ros. Центрально-Промышленная область) na który złożyły się likwidowane jednostki: gubernia moskiewska, gubernia riazańska, gubernia tulska, gubernia twerska oraz częściowo gubernia kałuska i gubernia włodzimierska. Po kilku miesiącach istnienia centralnego obwodu przemysłowego, na początku czerwca 1929 nazwa tej nowej jednostki administracyjnej została zmieniona na „obwód moskiewski”.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.