Gastrulacja
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Gastrulacja (ang. gastrulation) – faza w rozwoju zarodka zwierząt, następująca po bruzdkowaniu. W wyniku gastrulacji powstaje gastrula. W procesie gastrulacji dochodzi do zgrupowania komórek pełniących podobne funkcje w organizmie.
Istotą gastrulacji jest wytworzenie dwóch lub trzech listków zarodkowych z pojedynczej warstwy blastuli. Może to zachodzić na następujące sposoby:
- rozrastanie się warstwy komórek – najczęściej prowadzi to do epibolii. Może zachodzić w wyniku:
- spłaszczania się komórek,
- dzielenia się komórek,
- interkalacji – wysuwanie się komórek z jednej warstwy i wciskanie między komórki drugiej warstwy.
- zmiany pozycji warstwy komórek lub poszczególnych komórek. Może to zachodzić w wyniku:
- inwaginacji (embolii),
- migracji komórek z warstwy powierzchniowej do wnętrza zarodka,
- inwolucji,
- delaminacja – wtedy każda z komórek jednowarstwowej blastuli dzieli się wzdłuż powierzchni równoległej do powierzchni blastuli, dzięki czemu powstaje druga warstwa komórek osiągając etap dwuwarstwowej gastruli,
- wymodelowania (przekształcania, transformacji) – rozpraszanie się chaotycznie ułożonych zespołów komórek i układanie się nich w warstwach,
- rozciągania zbieżnego – szczególnie złożone kombinacje różnych ruchów komórek.
- rozsunięcie się komórek (kawitacja)
Zwykle gastrulacja zachodzi w wyniku kombinacji różnych sposobów.