![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%25C3%25A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg/640px-01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%25C3%25A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg&w=640&q=50)
Fuþark starszy
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Fuþark (Futhark) starszy – najstarsza forma alfabetu runicznego, o charakterze ogólnogermańskim, używana od II do VIII wieku. Zachowało się około 350 inskrypcji pisanych tą odmianą alfabetu, pochodzących głównie z terenu Półwyspu Jutlandzkiego i Skanii, ale również w Europie Środkowej m.in. na Morawach[1]. W wyniku procesów fonetycznych zachodzących w językach germańskich został wyparty w Skandynawii przez zredukowany tzw. fuþark młodszy, a na Wyspach Brytyjskich przez 28-znakowy, a później 31-znakowy, fuþork.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Kylverstenen_1383.jpg/640px-Kylverstenen_1383.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg/640px-01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg)
Fuþark starszy składał się z 24 liter, podzielonych na trzy ośmioznakowe grupy. Każda z liter miała swoją nazwę, będącą zarazem określeniem pewnej wartości o najprawdopodobniej magicznym charakterze:
Więcej informacji Runa, Wartość fonetyczna ...
Runa | Wartość fonetyczna | Nazwa | Znaczenie |
---|---|---|---|
![]() |
f | *fehu(inne języki) | bogactwo |
![]() |
u | *ūruz(inne języki) | tur, wół |
![]() |
þ | *þurisaz(inne języki) | olbrzym, zła moc |
![]() |
a | *ansuz(inne języki) | bóg |
![]() |
r | *raidō(inne języki) | wyprawa |
![]() |
k | *kaunan(inne języki) | choroba, rana, wrzód |
![]() |
g | *gebō(inne języki) | dar |
![]() |
w | *wunjō(inne języki) | powodzenie |
![]() |
h | *haglaz(inne języki) | grad |
![]() |
n | *naudiz(inne języki) | los |
![]() |
i | *īsaz(inne języki) | lód, śmierć |
![]() |
j | *jēran(inne języki) | rok, plon |
![]() |
ï | *īwaz(inne języki) | cis |
![]() |
p | *perþo(inne języki) | drzewo owocowe |
![]() |
z | *algiz(inne języki) | łoś |
![]() |
s | *sōwilō(inne języki) | słońce |
![]() |
t | *tiwaz(inne języki) | Tyr |
![]() |
b | *berkanan(inne języki) | brzoza |
![]() |
e | *ehwaz(inne języki) | koń |
![]() |
m | *mannaz(inne języki) | człowiek |
![]() |
l | *laguz(inne języki) | woda |
![]() |
ŋ | *ingwaz(inne języki) | fallus, płodność |
![]() |
d | *dagaz(inne języki) | dzień |
![]() |
o | *ōþilan/*ōþalan(inne języki) | dziedzictwo |
Zamknij