Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy
budynek w Warszawie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy[2] – przedsiębiorstwo będące właścicielem domu towarowego, wzniesionego w latach 1913–1914 przy ul. Brackiej 25 w Warszawie.
 nr rej. 805-A z 10.10.1971[1] | |
 Stary i nowy dom Braci Jabłkowskich | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
ul. Bracka 25 |
| Architekt | |
| Ukończenie budowy |
1913–1914 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′56″N 21°00′55″E | |
Przedsiębiorstwo przeniosło działalność do nowo wzniesionego obiektu 7 listopada 1914 roku z sąsiedniej kamienicy przy ul. Brackiej 23, w której wynajmowało pomieszczenia od 1900 roku[3].
Poprzez bezpośrednie zaopatrywanie się u producentów, spółka wyeliminowała łańcuch pośredników i mogła zaoferować klientom produkty w konkurencyjnych cenach. Aby uprzyjemnić zakupy, otwarto na trzecim piętrze kawiarnię, a w sezonie letnim, na tarasie mieszczącym się na dachu, serwowano kefiry i soki owocowe, propagując idee zdrowego żywienia.
Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy
Lata największej świetności dom towarowy Jabłkowskich przeżywał w dwudziestoleciu międzywojennym. Do 1939 roku był jedynym tego typu obiektem w Warszawie oraz największym domem towarowym w Polsce; prowadził także sprzedaż wysyłkową. Pracownicy firmy wysyłani byli na pokazy mody do Paryża, aby tam podpatrywać najnowsze kolekcje mody[4].
Dom towarowy był czynny podczas okupacji niemieckiej[5]. W czasie powstania warszawskiego przedsiębiorstwo wspierało powstańców, zaopatrując ich w odzież, obuwie i żywność. Produkowano tu także amunicję. Jako jeden z nielicznych budynków w tamtym rejonie Warszawy, dom towarowy Jabłkowskich przetrwał szczęśliwie bombardowania miasta. W maju 1945 wznowił działalność[6]. Rozdzielano tam również towary UNRRA.
W maju 1950 roku odebrano budynek rodzinie Jabłkowskich, a przedsiębiorstwo upaństwowiono. W listopadzie 1951 w budynku otwarto Centralny Dom Dziecka[7]. Później mieścił się tam Dom Obuwia oraz siedziby biur, a od 1992 roku dom handlowy „Arka”. Następnie działała tam wielka księgarnia Traffic Club[8].
W 1971 budynek domu towarowego został wpisany do rejestru zabytków[1]
W czerwcu 1996 roku spadkobiercy ostatnich właścicieli reaktywowali przedsiębiorstwo Bracia Jabłkowscy, i po latach odzyskali budynek[8].
Architektura
Modernistyczny gmach został wzniesiony w latach 1913–1914 w miejscu, w którym wcześniej znajdowała się Heca (szczwalnia, teatr walk zwierząt)[9]. Powstał według projektu Karola Jankowskiego i Franciszka Lilpopa. Autorzy inspirowali się wielkimi francuskimi i niemieckimi domami towarowymi, a szczególnie zaprojektowanym przez Alfreda Messela domem Wertheima w Berlinie.
Witryny rozdzielone są pokaźnymi, profilowanymi filarami, a wejście umieszczono we wnęce podpartej dwiema doryckimi kolumnami. Budynek wzniesiono na bazie konstrukcji szkieletowo-żelbetowej. W prostym, funkcjonalnym wnętrzu, na uwagę zasługuje reprezentacyjna klatka schodowa, oświetlona półkolistymi oknami z witrażami zaprojektowanymi przez Edmunda Bartłomiejczyka, a wykonanymi w pracowni W. Skibińskiego, przedstawiającymi wytworne mieszkanki miasta z różnych epok. W obiekcie zainstalowano pierwszą szklaną windę w Warszawie[4].
W czasie remontu elewacji budynku w 2017 zmieniono kolor fasady z brązowego na pierwotny kolor szary, odrestaurowano sztukaterie oraz elementy metaloplastyki[10].
Nowy Dom Jabłkowskich
W roku 2010 rozpoczęła się budowa nowego domu towarowego na rogu ulic Brackiej i Chmielnej. Jednak zamiast sklepów planowany był tu budynek biurowy. Został on oddany do użytku we wrześniu 2011[11].
Nowy dom braci Jabłkowskich, projektu architektów Ryszarda Girtlera i Marty Girtler-Szymborskiej, liczy sześć kondygnacji nadziemnych, przy czym parter był przeznaczony na usługi (salon telefonii komórkowej), a piętra na pomieszczenia biurowe. Przewidziano możliwość wykonania w stropie nad parterem dużego otworu na dźwig i schody ruchome, co pozwoliłoby wprowadzić usługi również na I piętro, a także ewentualnie do podziemia. Wejście do budynku znajduje się od strony ulicy Chmielnej.
Elewacje budynku są utrzymane w skali zgodnej ze starym budynkiem Domu Towarowego. Zastosowano okładzinę z szarego piaskowca oraz z modrzewia syberyjskiego. Narożnik budynku zaprojektowano na planie łukowym, elewacje od ulic Brackiej i Chmielnej łączą się płynnie w całość[12].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
