Gundioszczurowate[3] (Diatomyidae) – rodzina ssaków z infrarzędu jeżozwierzokształtnych (Hystricognathi) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia)[2], której zasięg ogranicza się do południowej i wschodniej Azji[4].
Diatomyidae | |||
Mein & Ginsburg, 1997[1] | |||
Przedstawiciel rodziny – młody samiec skamielinowca laotańskiego (Laonastes aenigmamus) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Rodzina |
gundioszczurowate | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
†Diatomys Li, 1974 | |||
Synonimy | |||
| |||
Rodzaje | |||
|
Historia odkrycia i badań
Gundioszczurowate były do niedawna uważane przez paleontologów za rodzinę gryzoni wymarłą przed 11 milionami lat. W 2005 roku Paulina Jenkins z gronem współpracowników z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie opublikowała wyniki badań nowego gatunku gryzonia, który został odkryty w 1996 roku prowincji w Khammouan w Laosie. Ze względu na znaczną odmienność morfologiczną i genetyczną od znanych gatunków, gryzoń nie mógł być zaklasyfikowany do żadnej ze znanych rodzin.
Na podstawie przeprowadzonej w 2004 roku przez Jenkins[2] analizy mitochondrialnego DNA oraz cytochromu b włączono rodzaj Leonastes do gundiokształtnych[5][6]. Nowa rodzina otrzymała nazwę Laonastidae, a odkryty gatunek został nazwany Laonastes aenigmamus[2] (skamielinowiec laotański[3]).
W 2006 roku Mary Dawson, kurator działu paleontologii ssaków Carnegie Museum of Natural History w Pittsburghu w Pensylwanii, opublikowała na łamach „Science” artykuł, w którym wykazała, że odkrycie skamielinowca laotańskiego winno być uznane za tzw. efekt Łazarza w stosunku do uznanej za wymarłą rodziny gryzoni gundioszczurowate, a on sam powinien zostać uznany za jej przedstawiciela[5].
Systematyka
Do rodziny gundioszczurowatych zalicza się jeden występujący współcześnie rodzaj[7][8][3]:
- Laonastes Jenkins, Kilpatrick, M.F. Robinson & Timmins, 2005 – skamielinowiec – jedynym przedstawicielem jest Laonastes aenigmamus Jenkins, Kilpatrick, M.F. Robinson & Timmins, 2005 – skamielinowiec laotański
Opisano również rodzaje wymarłe[4][9][10]:
- Diatomys Li Chuankui, 1974[11]
- Fallomus Flynn, Jacobs & Cheema, 1986[12]
- Inopinatia Marković, Wessels, Van de Weerd & De Bruijn, 2018[10] – jedynym przedstawicielem był Inopinatia balkanica Marković, Wessels, Van de Weerd & De Bruijn, 2017
- Marymus Flynn, 2007[4] – jedynym przedstawicielem był Marymus dalanae Flynn, 2007
- Pierremus López-Antoñanzas, 2010[9] – jedynym przedstawicielem był Pierremus ladakhensis (Nanda & Sahni, 1998)
- Willmus Flynn & Morgan, 2005[13] – jedynym przedstawicielem był Willmus maximus Flynn & Morgan, 2005
Rozmieszczenie geograficzne
Większość znanych gatunków z rodziny Diatomyidae występowała na terenie południowej i wschodniej Azji; jeden gatunek, Inopinatia balkanica, znany jest ze skamieniałości odkrytych w Europie (Serbia)[10]. Najstarsze kopalne ślady występowania tych gryzoni datowane są na oligocen. Młodsze, odnalezione w Pakistanie skamieliny gatunku Marymus dalanae są datowane na przełom oligocenu i miocenu. Opisywane przez paleontologów na podstawie śladów kopalnych gatunki z Tajlandii, Chin i Japonii charakteryzowały się większą masą ciała oraz zredukowanym uzębieniem o charakterystycznym dwurzędowym układzie (bilophodont). Stopień ścierania uzębienia wskazywał, że zwierzęta te należały do roślinożerców. Paleontolodzy wskazywali także na dość szybko postępujące w czasie zróżnicowanie w obrębie rodziny. Współczesny skamielinowiec laotański zamieszkuje skaliste tereny w centralnej części Laosu[4].
Uwagi
- Typ nomenklatoryczny: Laonastes Jenkins, Kilpatrick, M.F. Robinson & Timmins, 2005
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.